Het kijken naar de huidige bonuscultuur in de financiële wereld vanuit het perspectief van het ‘Prisoners Dilemma’ biedt interessante aanknopingspunten om het (huidige?) gedrag te verklaren. Is het beter om samen te werken of is het lucratiever om voor de snelle winst te gaan?
Wat is een 'prioners dilemma'?
Stel, er is een ernstig misdrijf gepleegd. Twee gewapende mannen – de vermoedelijke daders - worden gepakt maar hard bewijs ontbreekt. Ze worden apart in de cel gezet en kunnen niet met elkaar communiceren. De politiecommissaris doet elke verdachte het volgende voorstel:
"Als jullie beide niet bekennen kan ik jullie niet veel maken. Ieder van jullie krijgt dan een straf van drie maanden voor verzet bij arrestatie.
Als één van jullie bekent, is de zaak rond. Degene die bekent zal vrijgesproken worden en de ander krijgt tien jaar cel.
Als jullie allebei bekennen, krijgen jullie allebei vijf jaar."
Het dilemma
De vraag is: wat kan een gevangene het beste doen?
De essentie van het dilemma is dat ze te maken hebben met een individueel belang en een gezamenlijk belang. De optimale keus voor het gezamenlijk belang is uiteraard allebei ontkennen met als resultaat voor beide drie maanden cel. De slechtste keus vanuit het gezamenlijk belang geredeneerd is bekennen want dan moeten beide vijf jaar zitten.
Maar vanuit individueel perspectief bekeken is bekennen de beste optie. Het levert of vrijheid op of vijf jaar cel (in plaats van mogelijk tien jaar als de ander zijn kaken op elkaar houd.)
Mensen kiezen voor eigenbelang want ze durven de ander niet te vertrouwen. Ze kiezen dus voor de optie ‘bekennen’. Dit levert vanuit individueel belang geredeneerd het meeste op maar is de slechtst mogelijke uitkomst vanuit gezamenlijk belang geredeneerd.
Dit dilemma in de financiële wereld Ondanks het feit dat het hieronder geschetste voorbeeld een simplificatie van de realiteit is kan het wel degelijk inzicht geven in het gedrag.
Stel dat Henk - een medewerker op de dealingroom van een grote bank - werkt op basis van een bonus. De hoogte van zijn bonus is afhankelijk van de hoeveelheid geld die hij verdient. En meer risico betekent meer kans op bonus.
Henk heeft vier keuzes:
1. Hij kan weinig risico nemen, er van uit gaan dat zijn collega’s dat ook doen, en daardoor weinig tot geen bonus verdienen en. Goed voor de bank als geheel maar niet heel lucratief voor hem persoonlijk;
2. Hij kan weinig risico nemen, maar als zijn collega’s daarentegen wel veel risico nemen is dat niet lucratief voor hem en mogelijk schadelijk voor de bank als geheel. Het risico wat zijn collega’s nemen kan hem mogelijk zelfs zijn baan kosten;
3. Hij kan veel risico nemen – want als eenling verhoogt hij het overall risico van de bank toch niet - en hij gaat er vanuit dat zijn collega’s dat niet doen. Lucratief voor Henk met weinig gevaar voor de bank. Dit is de optimale situatie voor Henk als individu;
4. Hij kan veel risico nemen maar zijn collega’s doen dat ook. De bank komt met deze handelswijze wel in een zeer kwetsbare positie maar Henk probeert er zoveel mogelijk uit te slepen nu het nog kan.
De financiële crisis leert ons dat scenario vier helaas (veel) voor komt. Slecht voor het belang van de bank maar begrijpelijk vanuit het oogpunt van de individuele bankier.
De volgende column zal gaan over mogelijke oplossingen.
Over de auteur:
Peter Siks, initiatiefnemer van www.simpelveranderen.nl. Dit is een netwerkorganisatie die organisaties ondersteunt bij effectief veranderen door middel van training, workshops en advies.
Ik begrijp de uitleg en begrijp ook het dilemma, ook al sta ik daar zelf anders in maar goed, ik kom niet uit de bancaire wereld. Ik heb hoegenaamd wel een totaal ander zeer interessant punt.
Balkenende heeft, vlak voor de crisis uitbrak, en heeft dat ook nog later enkele weken vol gehouden, dat de Nederlandse economie wel een stootje kon hebben.
Toen de omvang werkelijk duidelijk begon te worden was het diezelfde balkenende die het had over de broekriem aanhalen, bezuinigen, en ...''Wij mogen de rekening van deze crisis niet bij dit kabinet neer leggen''. Hij legde uit waarom hij vond dat hij de rekening van politieke incompetentie en bancaire inhaligheid bij de belastingbetaler moest worden gelegd. Niet bij de overheid dus.
We gaan even een stapje terug. De consument is door diezelfde banken jarenlang een oor aangenaaid met allerlei waardeloze producten en berekeningen die maar één doel hadden; de kas spekken.
Nu brak de crisis uit en we zagen bos, als een soort overheids brandweermannetje met zakken geld de banken steunen. Geld van de belastingbetaler. Dat was een zakelijke regeling waar weinig inmenging van de overheid tegenover stond.
Ik heb me menigmaal afgevraagd waarom bos niet onmiddellijk, met wellink, had afgedwongen dat de bonuscultuur met onmiddellijke ingang werd verbannen en de banken onder zwaar toezicht van de overheid was komen te staan.
Daarnaast zou de overheid de banken rücksichtslos hebben moeten dwingen dat dubieuze producten, waarvan men nog steeds de kosten niet inzichtelijk had gemaakt naar de consument toe, af te zweren.
Er is wat dit betreft nog steeds geen onderzoek gekomen naar de gevolgen voor consumenten die die producten hebben afgenomen, zoals bos en wellink de DSB wel heeft gedaan. Zij het natuurlijk niet formeel.
We hebben de toezichthouders, wellink, bos, zalm, nijpels, de grave en anderen, helemaal niets zien ondernemen tegen die hausse die nog steeds bestaat bij andere banken.
Prachtig dat het artikel verklaard dat men gevangen zit in dat zg prisoners dilemma, ik had liever gezien at we een slagvaardige overheid hadden gehad die met kracht oordelend en handelend dit soort zaken onmiddelijk had doorbroken.
Het slappe excuus dat bos noch wellink hiervoor de autoriteit of macht niet voor zouden hebben is alleen maar een teken van zwakte zoals je wel vaker ziet bij incompetente bestuurders die verstoppertje gaan lopen spelen achter allerlei procesjes en regeltjes om zichzelf van alle blaam te zuiveren.
Wat dat betreft de zoveelste gemiste kans van dit kabinet orde op zaken te stellen. Het probleem zit hem echt niet alleen bij het prisoners dilemma maar gaat veel dieper.
En nog steeds zien we dat er geen enkele zelfreiniging op executive niveau bestaat bij de financiele instellingen die dat uiteindelijk doen op kosten van de consument. Die betalen links of rechts om de rekening uiteindelijk.
Ik denk dat we daar eens een stevig artikel aan moeten wijden hier om zo de bancaire wereld eens een spiegel voor te houden.
Een beetje oppervlakkig.
Het prisonersdillema gaat verder met de optie ''je maat heeft bekend, kom maar over de brug dus'' (bekend van CSI). En dan zie je meteen de bankdirecteuren ''ze doen het allemaal, ik dus ook maar''
En het gaat verder. Natuurlijk schrikken we van bonussen van vele miljoenen, waar is het voor nodig? En dus komt er weer de primitieve reactie die de politiek kenmerkt, veel drukte maken om niets, want waar gaat het over? Nergens toch? Nog geen 1 promile van de bankmedewerkers heeft een dergelijke buitensporige bonus. En meteen wordt iedereen bij de banken voor vuile vis, zelfverrijker en weet ik wat meer uitgemaakt.
In het kielzog komen er dan weer allerlei schrijvers, profeten en publicisten die een graantje mee willen pikken van deze hype. Zonder zich ook maar een keer zelf te kijken naar de ethiek van hun handelen.
Met andere woorden, het categorisch imperatief wordt met voeten getreden, ook hier.
Het is prachtig het gedrag van bankiers en aanverwanten te willen verklaren door de introductie van de term Prisoners Dilemma. Persoonlijk ben ik een heel andere mening toegedaan.
Het grootste deel van de winsten van de banken hebben hem gezeten in de verkoop van dubieuze producten aan hun consumenten, met enorme winstmarges, zie het debacle Dexia en DSB ondermeer, iets waar alle banken aan mee hebben gedaan, en, as we speak, nog steeds aan doen.
Toen de grote bubble uiteen spatte was er een minister bos er als de ratten bij aanzienlijke kredieten te verlenen, kredieten die door diezelfde consument moest worden gefinancierd. Immers, die consumenten zijn namelijk ook nog eens belastingbetaler.
Bos bedong dat het geld weer ten goede moest komen aan de consument en de economie, om op die manier de economie zoveel mogelijk impulsen te geven. We weten inmiddels wel wat er is gebeurd.
De banken gingen vrolijk op het geld zitten, bleven hun provisies opstrijken, en meer nog, zij riepen de richtlijnen voor leningen en hypotheken verder aan te scherpen. Stel je eens voor dat consumenten hun leningen en hypotheken aan de banken niet meer zouden kunnen betalen.
Tegelijkertijd dichtten zij zich, zich beroepen op resultaten uit het voorgaande jaar, toen het nog geen crisis was, weer as usual, aanzienlijke bonussen toe. We kennen ook de reactie van die consumenten en belastingbetaler.
Fel, ongemeen, begrijpelijk maar meer nmog, juist. Bankiers en aanverwanten waren en zijn niets anders dan erudiete graaiers die op kosten van de consumenten vrolijk doorgaan met feestjes vieren zonder ook maar enig zelfreinigend vermogen. Dat is de praktijk, hoe prachtig je ook een een term als 'Prisoners Dilemma' bedenkt en introduceert.
Tegelijkertijd, ik haalde dat al aan in een eerder reactie op dit artikel, welke klaarblijkelijk niet is geplaatst, stond de politiek aan de zijlijn, riep iets marginaals, en keek er verder naar.
Naast wat vaag gemompel hebben wij helemaal niets significants vernomen van bos, wellink of de AFM, anders dan dat ze in reactiesw zich verschuilde achter allerlei wetjes, regeltjes, positie en procedures.
Die mensen die de consument juist in enige mate hadden moeten beschermen stonden erbij en keken er naar. Dat is de kille realiteit, met welk vaag verhaal zij, individueel, journalist, consument en belastingbetaler ook graag het moeras in sturen in deze.
Menig manager, consument en belastingbetaler zal bij deze introductie van de term 'Prisoners Dilemma', een oprisping voelen en denken,'Right'.
Ik ben benieuwd hoeveel slachtoffers de overige banken hebben gemaakt die, net als bij de DSB, voor aanzienlijke bedragen het schip in zijn gegaan door dubieuze leningen, hypotheken of onnodige spaarproducten met torenhoge provisies.
Dat zou misschien nog wel eens een spannender artikel kunnen worden dan begrip op te brengen voor 'doorgraaiende' bankiers.
ik kan met je meegaan in je kritiek op Bos. De man klopt zich op de borst omdat hij niks heeft gedaan. Hij stopte miljarden in banken tegen een woekerrente (net als de banken) waardoor de banken opnieuw tegen woekerrentes en tarieven hun klanten gingen uitmelken (de rente van variable hypotheken ligt momenteel 6% boven de inkoopprijs van geld voor de banken, om maar een voorbeeld te noemen).
Dankzij dit beleid van Bos wordt ''Het Volk'' dus dubbel genaaid, door Bos en door de Banken.
Dus moest Wouter weer even stoer doen door Scheringa, een andere wolf in schaapskleren, stevig aan te pakken. Macho gedrag van het ene egootje tegen het andere.
Wat het allemaal met het prisoners dillema te maken heeft ontgaat me volledig. Niemand hoeft wat te bekennen, want niemand is beschuldigd. Het enige wat er gebeurt is wat macho gedoe enkel en alleen uit egotripperij.
Het wordt dus tijd dat Bos, Scheringa, Wellink, Balkenende, Zalm, Nijpels en een handjevol ambtenaren worden aangeklaagd wegens diefstal, verduistering,valsheid in geschrifte, demonisering, beledigingm verduistering en nog wat meer.
Toto
|
|
6
-
11
-
2009
|
11
:
56
uur
Van de overheid valt weinig te verwachten. Een bekende uitspraak luidt: 'Een politicus is iemand die 100 euro van je leent, 50 euro terugbetaalt en vervolgens volhoudt dat je quitte staat omdat je allebei 50 euro hebt verloren.' Het is opvallend hoezeer de politiek de laatste jaren het zicht is kwijtgeraakt op wat er in de maatschappij gaande is, laat staan dat ze er adequaat op reageren. Als ze al reageren, is het vaak te laat én met de verkeerde maatregelen. Stoer doen, zoals Ad de Beer terecht opmerkt. Dat geldt m.i. ook voor de bonuscultuur. Is dat wel het werkelijke probleem? Ik denk het niet. Zouden bankiers minder risico nemen als er lagere bonussen worden uitgekeerd? Nee toch? Naar mijn mening is het toezicht volstrekt onvoldoende. Wellink, Bos en de AFM lijken wel comateus. Ze moeten door anderen door elkaar worden geschud om een ramp tot ze door te laten dringen. Een dreigende ramp is niet voldoende, de catastrofe moet al hebben plaatsgevonden, anders vallen ze zó weer in slaap. Ik wil maar zeggen: ze zitten er niet echt bovenop. Dàt gedrag moet veranderen.
Goed artikel voor Minister Bos. Het zit nog wat ingewikkelder in elkaar denk ik. Daarnaast zijn er nog dealers bij andere Banken in Nederland en vervolgens daarbuiten.
En vervolgens kunnen beleggers (straks) weer kiezen (inclusief de Pensioenfondsen) in welke bancaire instellingen ze willen gaan beleggen.
Strikvraag: in een back-to-basic bank in Nederland waar je minder rendement op hebt dan rente op je spaarbankboekje of op die andere buitenlandse bank?
Ach beste mensen, we schrijven er meteen een nieuw hoofdstuk bij een bos die de britten nakweelt om de banken te verplichten een soort tax te gaan betalen om de schade die ze hebben veroorzaakt op die manier te laten betalen.
Walgelijker kan het niet worden daar de banken dit gaan verdisconteren met hun klanten die, oh verrek das nou toch waar ook, ook nog eens belastingbetaler blijken te zijn.
Het is wat Ad stelt, je wordt gewoon door een contingent graaiers, incompetente politici en arrogantie genaaid dat het hen een lieve lust is en ze kloppen zich er nog eens voor op de borst ook. Het enige wat ik me kan voorstellen is dat de PVV als partij exploderen gaat, niet dat ik daar persoonlijk op zit te wachten maar wie weet krijgen we dan eindelijk eens dat nieuwe landschap waar Pim het over had.
Hoe het ook zei, balkenende doet zijn allereerste uitspraak in de openbaarheid na aanvang van de crisis aan. ''Wij mogen de rekening van deze crisis niet bij dit kabinet leggen. We zullen er met zijn allen de schouders onder moeten zetten ......... etc etc''.
Ik weet dat Ad en ik op één lijn zitten als ik zeeg dat we een parlementaire commissie moeten hebben met verregaande bevoegdheden om dit soort gelegaliseerd gespuis in één keer opruimt.
Ijdele hoop maar het staat leuk op papier.
Martijn
|
|
9
-
11
-
2009
|
14
:
10
uur
ik dacht even dat ik op nujij.nl beland was. Wat een krotzichtige reacties...
In dit artikel wordt beschreven welke invloed het individueel handelen kan hebben op de groep, en dat er een verband zou kunnen bestaan tussen de teloorgang van de banken en de enorme risico's die er door indiviuen zijn genomen. In mij optiek een interessante stelling. De vraag is natuurlijk of die risico's inderdaad zo groot zijn dat er een heel systeem door om kan vallen; Ik denk echter dat de Barings bank dat een paar jaar geleden al aan heeft getoond.
Martijn, helemaal eens. Daarom stelde ik toen ik Nick Leeson (van Barings) dit jaar mocht spreken voor om als innovatief idee hem in te huren om advies te geven over risicobeheersing bij bv de Bosbanken, bij de AFM en bij de DNB.
Zoals hij bij een aantal Oost Europese en banken in het Midden Oosten doet. Maar weet je wat? Veel mensen in Nederland en Engeland waren boos om me ''dat ik met zo'n boef in EEN ruimte had gezeten''!
Zie hier voor de weergave van het gesprek met hem.
Ik lees juist dat het 'collectieve handelen' zo zijn invloed heeft op die ene die juist zijn/haar bedenkingen heeft op dat 'collectieve handelen'.
We hebben dat in de geschiedenis wel vaker zien gebeuren, zelfs bij inividueler gevallen waar iemand, voor de ogen van tientallen, rustig aan het verdrinken was, en niemand die een vinger uit stak. We moeten dus concluderen dat dit iets is wat in de menselijke natuur verweven lijkt te zitten.
Dus die enkele 'klokkenluider', om het zo maar even te benoemen, kijkt wel linker uit, daar de wereld op dat niveau erg beperkt is. Dat het collectief dan vervolgens, klaarblijkelijk op dat moment, er een volledige andere mores op na houd is dan van ondergeschikt belang.
We hebben heb dan ook over 3 toezichthouders die, volkomen incompetent faalden, falen en dit halsstarrig blijven doen omdat ze door die incompetentie klaarblijkelijk niet leren van de geschiedenis. Namelijk Wellink, Bos en de AFM.
Deze laatste is overigens maar een politieke papieren tijger daar er weinig technische bancaire inhoud aanwezig is aldaar.
Immers, het zijn de consumenten en bedrijfsleven die jarenlang door de banken en verzekeringsmaatschappijen, volkomen legaal overigens, voor miljarden werden benadeeld om vervolgens ook nog eens garant te mogen staan voor hen die deze crisis hebben veroorzaakt.
Een gezond mens zou zeggen dat de hele instelling van banken en verzekeringswezen op de schop moet en op een conservatiever leest verder moeten. Dat betekend dat de stofkam door ALLE producten moeten en dan zou wel eens heel erg kunnen blijken hoe erg het is gesteld met de oplichtings en graaicultuur daar.
Het één staat namelijk niet los van het ander. De intentie van het artikel is me duidelijk. Het is zelfs begrijpelijk. Maar dat betekend dat er mensen moeten zijn die op moeten staan, ballen moeten tonen om in te gaan tegen de sluitende rijen van de banken.
Dat zou dus onze aangestelde toezichthouder moeten zijn, Bos. We weten nu wat wij van Bos kunnen en mogen verwachten. Niets constructiefs dus. Dus het probleem wordt door heb, veroorzaakt door erudiete incompetentie, in stand gehouden. Bos had de mogelijkheid keihard in te kunnen grijpen bij die banken en schoon schip kunnen maken. We weten nu wat politieke benoemingen aan incompetentie en schade veroorzaken.
Prisoners Dilemma of niet. Ik vind dat we dit dilemma meteen politiek moeten pareren door bankiers asiel te verlenen die klokkenluider worden. Moet je eens kijken wat voor een beerput er dan werkelijk wordt geopend.
@ Theo
Je ziet ook bij jou hoe bankiers reageren als je een dergelijke stap neemt. Men wil helemaal niet dat bepaalde mores wereldkundig gemaakt wordt. Men neemt de risico's, die tot activiteiten als die van Lees hebben geleid, voor lief en verdisconteerd die uiteindelijk met klanten. Heel simpel.
Het zou mij niet verbazen dat je persoonlijke imago hiermee een aardige deuk heeft opgelopen, maar natuurlijk zullen ze je dat niet zo stellen.
Over de auteur:
