Op veel plaatsen in de wereld is een gebrek aan schone lucht, drinkwater en voedsel. In de krant lezen we dagelijks over de komende schaarste aan olie. Al jaren voert men oorlogen om dit kostbare goed veilig te stellen. Van heel andere orde is de schaarste in veel organisaties. Waarschijnlijk denk je nu meteen aan tijd, geld en creativiteit. Er bestaat iets dat nog veel schaarser is en waaraan de behoefte alleen nog maar toeneemt.
Ik signaleer een grote schaarste aan aandacht. Dagelijks strijden medewerkers om de aandacht van leidinggevenden voor goede ideeën, extra middelen, nieuwe projecten en verbeteringsplannen. Maar die aandacht krijg je niet zomaar, daar moet je wel wat voor doen! In de marketing, sales en de reclame is ‘aandacht’ core-business, en vergeet niet de actiegroepen en politieke partijen die het ook van ‘aandacht’ moeten hebben. Men gooit alle kennis, kunde en vakmanschap in de strijd om de gunsten van de klant of de burger. De aanpakken variëren enorm in stijl. Soms is de aanpak agressief, maar ook humor, mooie plaatjes en pakkende teksten worden ingezet om een nieuw idee of product onder de aandacht te brengen. In de media is iedereen met een boodschap een concurrent en men voert een harde strijd om ons te bereiken. Zo krijgen we alleen al als consument dagelijks enkele duizenden reclameprikkels om de oren. Hoe moeten we daaruit selecteren? Vooral kort en krachtig In organisaties lijkt iets vergelijkbaars aan de hand. Leidinggevenden hebben het druk en steeds drukker. Medewerkers hebben ideeën, waarmee zij het bedrijf vooruit kunnen helpen (en natuurlijk zichzelf). Daar hebben ze hun leidinggevende voor nodig en in de poging om die te bereiken zijn ze in competitie met veel andere medewerkers. Als je tot hen door kan dringen is het verzoek meestal om je idee op een ½ A4-tje te zetten. Het moet dan wel voor 100% aansluiten op een urgent probleem, graag in hap-klare-brokken aangeleverd, en ook nog in een aansprekende vorm. Voor de bespreking ervan is niet meer dan 10 minuten beschikbaar. Op deze manier is er geen aandacht voor onzekerheden, het onbekende en het onverwachte. Als er geen tijd meer is voor verdieping, een onaf idee of vage signalen, hoe komen we dan tot innovaties? Dan is het toch niet mogelijk de start te zien van een nieuwe trend, of een nieuwe technologie als relevant te herkennen? Markt ≠ bedrijf Ideeën zijn tere, jonge plantjes die je goed moet verzorgen, anders gaan ze dood. De enige jonge planten die makkelijk overleven vallen in de categorie onkruid. In de markt kan ik het voordeel van de competitie wel begrijpen, en daar bepalen veel consumenten het succes van een product. Maar ik vraag me af hoe productief de competitie is in organisaties. Slechts een paar mensen bepalen over het lot van ideeën. Deze managers wens ik veel wijsheid toe, zodat ze zich niet alleen richten op de korte termijn, eenvoudige oplossingen en de medewerkers die het hardst schreeuwen. Samen zijn we verantwoordelijk voor de cultuur waarin we werken. Zou het niet mooi zijn als we er ook samen voor zouden kunnen zorgen dat de aandacht zo goed mogelijk wordt verdeeld in plaats van de competitie te bevorderen?
Maar oh, wat is het een makkelijke manier om te schiften. In plaats van me te verdiepen, en door mijn aandacht te bieden de toekomst voor te bereiden, laat ik liever het ontbreken van mijn aandacht bepalen wat er gebeurd.
Ik kan me wel voorstellen, dat veel managers niet meer verder komen, dan een half A4 en 10 minuten. In de tijden dat het druk is, hebben we geen tijd voor ideeën, terwijl het dan juist tijd is om je in ideeën te verdiepen. En als een gevolg van ons gedrag in drukke tijden, krijgen we de rekening gepresenteerd als het wat rustiger is. Misschien wordt het wel tijd, dat we managers twee dagen in de week vrijmaken. 1 dag om met iets bezig te zijn voor zichzelf en 1 dag om bezig te zijn met de toekomst van de organistie, samen met de mensen die ideeën opperen. Hoewel je zou natuurlijk ook 25% van de resterende tijd vrij kunnen maken voor toekomst onderzoek.
Maar misschien speelt er ook wel angst. Wat nu als je als manager de verkeerde ideeën selecteert? Wordt je daar niet op afgerekend? Zo een organisatie waar geen tijd is voor ideeën, misschien een risico averse cultuur bezitten en een hoge fouten intollerantie?
Over de auteur:
