Ik gaf een workshop voor een groep zelfstandig ondernemers op één van hun netwerkbijeenkomsten. Een vijftigtal enthousiaste entrepreneurs zaten in een halve cirkel nieuwsgierig naar me te kijken. ‘Goedemorgen en welkom’, begon ik. ‘Mag ik jullie eens wat vragen? Waarom werken jullie niet gewoon in loondienst?’ En we waren begonnen.
Na enige aarzeling kwamen de reacties los: ‘Ik wilde van mijn passie mijn werk maken’ en ‘Ik was altijd maar wat aan het hobbyen en nu is het mijn werk’. En ook: ‘eigen baas zijn’, ‘flexibel zijn’, ‘dromen volgen’, ‘eigen koers varen’, ‘op mijn manier aanpakken, ‘uit de sleur stappen’, ‘iets goeds doen’. Maar vooral: ‘minder uren draaien’, ‘meer geld verdienen’ en ‘meer vrije tijd hebben’. Na dit rondje enthousiaste beweegredenen vatte ik het even samen:
‘Dus jullie zijn zelfstandig ondernemer geworden omdat jullie van je passie je werk wilden maken en als eigen baas lekker flexibel wilden zijn met minder uren en meer geld. Klopt dat?’ Er werd geknikt. ‘Mmm’, vervolgde ik, ‘…en hoe bevalt dat?’
Dream en drive
Het was een interessante groep zelfstandigen, variërend van ZZP’ers tot managers van kleine en middelgrote ondernemingen: een kapperszaak, een autopoetsbedrijf, een ICT-consultant, een montagebedrijf, een coach, een advocaat, een productieonderneming, een adviseur duurzame energie. Sommigen waren net begonnen, anderen tikte inmiddels het vijfde jaar aan. Maar toen ik doorpakte op die simpele vraag ‘hoe bevalt dat?’ ging de discussie een andere kant op.
Want ik wilde wel eens weten of de oorspronkelijke motivatie om te verzelfstandigen ook in de praktijk standhield. Wat was er inmiddels over van de passie, de zelfstandigheid, de flexibiliteit, de vrije tijd en het geld? Kortom: wat was er van hun dromen geworden?
Dit waren enthousiaste, passionele, hardwerkende ondernemers met het hart op de juiste plek. Ze zaten er allemaal in met dromen, passie en potentie om iets anders te doen dan ‘loonslaaf zijn’. Het is tenslotte nogal wat om zekerheid in te wisselen voor onzekerheid en een vast loon op te geven voor een gevarieerd beloning.
Succesvol
Wat bleek? Een behoorlijk aantal was het niet gelukt om die oorspronkelijke doelstellingen vast te houden. Sommigen werkten meer dan fulltime omdat hun onderneming ongekend – en misschien wel onverwacht – succesvol was geworden. Anderen hadden flink wat werknemers aangetrokken en zaten meer achter hun bureau om de waan van de dag in stand te houden dan om hun passie te volgen.
Een voorbeeld. Mark is een enthousiaste ondernemer van een duurzaam montagebedrijf en hij heeft inmiddels bijna 80 man personeel in dienst en werkt zich helemaal te pletter om het allemaal in goede banen te leiden. Zijn droom is ooit begonnen als een hobby in een schuurtje waar hij, omdat hij goed is met zijn handjes, voortdurend nieuwe innovaties bedacht die hij ter plekke in elkaar zette. Inmiddels zitten Mark’s handjes vast aan het toetsenbord en heeft hij er op een ander bord een heleboel personeelszorgen bijgekregen. Hij werkt zes dagen in de week, meer dan 60 uur exclusief reistijd, en komt nauwelijks nog aan hobby’s, gezin of ontspanning toe.
Een aantal anderen moesten schoorvoetend toegeven dat ze ook ‘wat verder verwijderd waren geraakt’ van hun oorspronkelijke ambities en passies.De rest van de workshop stelde ik vooral waaromvragen.
Waarom is dat?
Waarom zo hard werken en zo snel groeien?
Waarom zoveel personeel aannemen?
Waarom blijft er zo weinig vrije tijd over voor hobby’s, ontspanning en niks doen?
Waarom is het zo moeilijk om ‘nee’ te zeggen tegen groei?
Het leverde een aantal interessante discussies op waarbij sub-thema's als hebzucht, routine, geluk, 'waan van de dag', drukte, stress en sleur als vanzelf voorbij kwamen drijven.
En ik dan?
Nu zou je me kunnen vragen: ‘En jij dan? Hoe zit het met jou?’ Ik ben tenslotte ook zelfstandig ondernemer zonder personeel. Ik ben auteur, presentator, inspirator, klaagcoach en veranderspecialist. Ik raak met mijn verhalen alle lagen van de organisatie in alle sectoren en branches van Nederland en België; van CEO tot secretaresse en van hot shot tot heftruckchauffeur. Mijn verhalen gaan over mens, groep en gedrag en het is bijzonder interessant om te zien wat er met ons gebeurt in deze tijden van exponentiele groei en verandering. Ik heb inmiddels negen websites draaien en ik zou daar gemakkelijk erg druk mee kunnen zijn. Dus hoe bewaak ik mijn eigen grenzen?
Leidraad
Wel, mijn hobby’s zijn altijd mijn leidraad geweest. Natuurlijk, spreken en inspireren zit mij in het bloed en dat doe ik al zolang als ik me kan herinneren. Maar ik ben ook jazzpianist en ik houd van fotograferen. Beide zijn uit hun krachten gegroeide hobby’s en ze zijn heilig voor mij.
Mijn onderneming bestaat nu ruim acht jaar maar in loondienst – ik was internationaal programmamanager in de ICT – lukte het mij lang niet altijd om de balans tussen werk en privé in stand te houden. Ik haatte dat, het vrat aan mij en het ging ten koste van mijn gezondheid.
Dat ik uiteindelijk ben verzelfstandigd op basis van het succes van mijn eerste boek is overigens, behalve hard werken en flink doorzetten, meer geluk dan wijsheid. We beseffen ons te weinig dat het leven bestaat uit chaos, toeval, pech en geluk – in die volgorde – en dat het meeste van wat we bereiken slechts het resultaat is van het feit dat we tussendoor niet ernstig ziek zijn geworden of onder een bus terecht zijn gekomen. Maar dat is weer een heel ander verhaal.
Passies laten leiden
Dus wat heb ik gedaan? Ik heb mijn passie laten leiden. Ik doe nu wat ik het liefste doe – schrijven, spreken en inspireren – maar dan op één ding na. Dat ‘ene ding’ is muziek maken. Het is heel moeilijk om als muzikant je hoofd boven water te houden dus doe ik het erbij. En dat kan alleen als ik mijn werkweek als een bloedhond bewaak.
Ik verdien nu aanzienlijk meer dan destijds in loondienst maar ik werk gemiddeld nog maar drie dagen in de week. Natuurlijk was dat niet het geval in de beginjaren van mijn bedrijf. Ik heb ik hard moeten werken om hier te komen maar het is me gelukt en ik koester dat.
Muziek
Omdat ik gemiddeld nog maar drie dagen per week werk kan ik tien tot vijftien uur per week pianospelen. Dat geeft me de ruimte, het vermogen en de flexibiliteit om iets goeds te produceren. Doordat ik ‘nee’ durf te zeggen tegen ongebreidelde groei heb ik als jazzpianist een aantal muziekprojecten kunnen realiseren die in loondienst moeilijker en minder vlot van de grond waren gekomen. Het resultaat? De release van een gloednieuw jazzalbum genaamd Roots & Reflections | Bart Flos Solo & Trio. Ga gerust eens kijken op www.bartflosmusic.com om te zien wat er allemaal bij komt kijken om zo’n muziekproject van de grond te tillen of klik hier voor het persbericht.
Fotografie
Omdat ik maar drie dagen in de week werk heb ik ook tijd zat voor mijn hobby fotografie. Ik fotografeer met een spiegelreflexcamera, een D800 van Nikon en als je daar jarenlang mee losgaat verzamel je al snel terabytes aan data. Wie heeft zichzelf niet al duizend keren horen zeggen ‘Ja, die foto’s moet ik nog eens een keer uitzoeken…’. Voor je het weet heb je een propvolle database met foto’s die nooit het daglicht zien. Die van mij wel. Ik heb uren en uren zitten grasduinen in mijn verzameling en nu is er een website www.bartflosfotografie.nl waar iedereen ze kan zien.
Het bestaat dus echt: een goed lopende onderneming draaien én daarnaast je balans werk/privé bewaken. Het vereist echter wel professionele assertiviteit om ‘nee’ te durven zeggen tegen groei. Niet tegen groei per definitie, maar tegen ongebreidelde groei die je passies en je privéleven bedreigt. Met je eigen zaak kun je zomaar 7x24 uur bezig zijn; je kunt erin verzanden en verzuipen. Ik zie dat maar al te veel om me heen.
Spijt Top-5
Kijk maar eens naar dat onderzoek waarin uitspraken van mensen op hun sterfbed werden opgetekend. Wat blijkt? Als ons laatste uur is geslagen zeggen we niet dat we liever meer gewerkt hadden. Integendeel. Dit is de ‘Spijt Top-5’:
‘Ik zou willen dat ik…:
‘…mijn eigen leven had geleid en niet zoals anderen van mij verwachten’.
‘…niet zo hard had gewerkt’.
‘…beter mijn gevoelens had geuit’.
‘…meer in contact was gebleven met mijn vrienden’.
‘…mezelf gelukkiger had gevoeld’.
Stoer
En dat is wat ik wil zeggen tegen alle zelfstandige ondernemers met een passie. Het is geweldig stoer om een eigen onderneming op te zetten en van je hobby je werk te maken. Maar het is vooral stoer om zowel zakelijk als privé succesvol te zijn zonder je originele drijfveren te verkwanselen.
Dat hoeft helemaal niet te betekenen dat je piano of gitaar moet spelen of dat je moet zingen, fotograferen, schilderen of gedichten schrijven. Je zou er ook voor kunnen zorgen dat je je gezin, je familie, je vrienden en je gezondheid niet uit het oog verliest. Of een combinatie. Wat het vooral stoer maakt is als je ‘nee’ durft te zeggen tegen ongebreidelde groei die jouw passie als mens bedreigt. Want of je nou in loondienst zit of zelfstandig ondernemer bent, ‘jezelf te pletter werken’ is niet de definitie van succesvol en gelukkig zijn.
Iets om eens rustig over na te denken. Veel sterkte en succes!
Heb jij ook voorbeelden van zelfstandig ondernemerschap zonder de passie uit het oog te verliezen? Of voorbeelden van uit zijn krachten gegroeide hobby’s die stand hebben gehouden onder de druk van een eigen onderneming? Of juist niet? Laat het me gerust eens weten op bart@bartflosveranderadvies.nl
Over de auteur:
