Doe niet
zo
moeilijk,
de kunst
van het
relativere
n
Afgelopen week verscheen mijn nieuwe boek: Doe niet zo moeilijk, de kunst van het relativeren. In dit boek beschrijf ik verschillende technieken die helpen om uw problemen vanuit een relativerende houding te benaderen terwijl u tegelijkertijd optimaal betrokken en gemotiveerd blijft. Onbezorgd werken betekent niet dat u geen zorgen meer hebt, u maakt zich er alleen niet zoveel zorgen meer over.
Soms zit het allemaal tegen
Hebt u wel eens zo’n dag? Nadat u het vraagstuk: ‘Wat moet ik vandaag aantrekken?’ hebt opgelost, rent u zich een slag in de rondte om uw kinderen op tijd op school te krijgen. De tijd begint te dringen als u uiteindelijk in uw auto stapt. Het verkeer zit ook niet mee. U wordt afgesneden door een automobilist die haast lijkt te hebben. Maar als hij u eenmaal is gepasseerd, is zijn haast plotseling verdwenen. De bestuurder, die nu voor u rijdt, remt voor elke overstekende mier. Zeer irritant! U mompelt een snel excuus als u te laat aankomt op uw werk en gaat uw werkkamer binnen. Op uw bureau ligt een grote stapel dossiers die u vandaag nog moet wegwerken. U kijkt bezorgd. Uw bloeddruk stijgt en het zweet breekt u uit. Dat wordt avondwerk! Van binnen vervloekt u uw werk. Dan komt er een collega binnen die wat ‘opbouwende kritiek’ met u wil delen. Sorry hoor, maar op dat moment kunt u dat er écht niet meer bij hebben en u reageert kribbig.
Menselijke reactie
Niets menselijks is ons vreemd. We reageren de hele dag op problemen die zich voordoen en op een gegeven moment stapelt de irritatie zich op. We voelen stress en zijn dan misschien even niet zo vriendelijk. De emmer stroomt over. Anderen begrijpen niets van uw schijnbaar impulsieve reactie. Soms lopen dingen gewoon niet zoals u wilt. Dat kan over de dagelijkse sores gaan of over uw carrière. U haalt een deadline niet, u grijpt naast die promotie of u loopt nét die ene leuke baan mis. En daar wordt u dan zodanig door in beslag genomen dat u het oog voor het geheel een beetje kwijtraakt. Dit alles gaat ten koste van uw motivatie en uw humeur. U raakt gefrustreerd, u zoekt naar een zondebok of zwelgt in zelfmedelijden. Maar wat lost dat op? Meestal niets, want tegenslag is niet altijd te voorkomen en achteraf gepraat is achteraf gepraat.
Toch kunnen we ons over dit soort dingen behoorlijk opwinden. We zijn teleurgesteld over wat er is gebeurd, we ergeren ons aan de huidige omstandigheden en we maken ons zorgen over de toekomst. Soms raken we verwikkeld in een strijd om het gelijk, waarbij we zelf wel snappen dat niemand daar als winnaar uitkomt. Maar is die opwinding wel altijd zo nodig? U kunt het dan toch beter maar wat relativeren: Shit happens! Inderdaad, maar laat u er niet gek door maken! U hebt misschien geen invloed op de situatie, maar wel op hoe u daar over denkt en op hoe u ermee omgaat.
Vanuit die idee schreef ik mijn nieuwe boek: Doe niet zo moeilijk, de kunst van het relativeren. Hierin beschrijf ik verschillende technieken die helpen om uw problemen vanuit een ontspannen positie te benaderen terwijl u tegelijkertijd optimaal betrokken en gemotiveerd blijft. In een recent artikel noemde ik deze benadering: denken vanuit een dubbel perspectief. Onbezorgd werken betekent niet dat u geen zorgen meer hebt, u maakt zich er alleen niet zoveel zorgen meer over. U kunt nu alles in verhouding zien.
Valkuilen bij het relativeren
Maar is relativeren niet een al te simpele oplossing? Is dat niet een volledig ontkennen van de werkelijkheid? En gaat dat niet ten koste van uw betrokkenheid en motivatie? Sommige mensen denken bij relativeren aan euforie, gemakzucht, en onverschilligheid. Een houding waarbij u bij alles uw schouders ophaalt: ach wat maakt het uit? – alles is relatief, toch?! Vanuit die optiek bestaat er niets meer wat er werkelijk toe doet of belangrijk is. Alles is immers betrekkelijk. U hoeft alleen uw verwachtingen bij te stellen. Maar is dat wel een goede manier? U lost uw problemen niet op door ze te ontkennen of weg te lachen. En als u tegen uzelf zegt dat het allemaal toch niets uitmaakt, is dat niet erg motiverend. Bovendien hebt u ook te maken met andere mensen die uw nonchalante houding niet altijd zullen begrijpen en u misschien verwijten dat u het allemaal niet zo serieus neemt. Relativeren is prettig, maar ook daarin moet u de verhouding blijven zien.
In mijn boek noem ik zes valkuilen bij relativeren:
1. Euforie – alles is leuk, problemen bestaan niet, u kunt alles reframen.
2. Onverschilligheid – niets is belangrijk, lekker op de bank hangen is ook fijn!
3. Berusting – u accepteert alles wat zich aandient, maar u laat dan ook over u heen lopen.
4. Onthechting – Het maakt u niets uit, dus u bent nog weinig betrokken bij wat er gebeurt.
5. Zweverigheid – Er is niets dat werkelijk bestaat en het heelal is oneindig veel groter dan u.
6. Lichtvoetigheid – U neemt niets meer serieus, maar doet alles af met een grap.
Betrokken onverschilligheid
Als u de kunst van het relativeren goed verstaat, betekent dat echter niet dat u de kantjes eraf loopt en alles maar afdoet als zinloos. Het betekent ook niet dat u overal de draak mee steekt of dat u niet meer met twee benen op de grond staat. Sterker nog, u bent zeer serieus, betrokken en gemotiveerd. U vertrouwt op mensen en u werkt met maximale inspanning. Maar u laat u niet ontmoedigen als het tegenzit en u vat dat (voor uzelf) luchtig op. Dat is een levensinstelling die ik vaak omschrijf als ‘maximale betrokkenheid met een gezonde dosis desinteresse’. Dat betekent dat u alles doet wat mogelijk is er een succes van te maken, uw doelen te behalen en prettig met mensen om te gaan. U stelt zeker uw verwachtingen niet bij. U behoudt juist grootse dromen en u streeft naar het beste, maar u bent onverschillig over de resultaten, als die achteraf niet uitpakken zoals u voor ogen had.
De woorden desinteresse en onverschilligheid klinken misschien negatief en juist weinig betrokken, maar dat zijn ze in deze context niet. Het gaat erom dat u alles doet wat in uw mogelijkheden ligt, maar dat tegenvallende resultaten u niet ontmoedigen. Aan de uiteindelijke resultaten kunt u immers niets meer veranderen. Gedane zaken nemen geen keer. De uitslag staat vast. Het is dan zinloos om daar nog moeilijk over te doen. U mag best even teleurgesteld zijn, u kunt er van leren. Maar daarna gaat u weer met goede moed en nieuwe kennis op pad naar uw volgende bestemming. Verder bent u belangstellend naar andere mensen. U hebt interesse voor wat ze doen en bent nieuwsgierig naar hun belevenissen. U stelt u open voor andere waarden, andere meningen en een ander perspectief. U bent bij een probleem of een meningsverschil bereid om te kijken vanuit hun positie. Maar als hun waarden of hun gedrag u tegenstaan, windt u zich daar ook niet over op.
Persoonlijk en inzicht gevend
In het boek leg ik uit hoe we onze moeilijkheden soms kunnen benaderen vanuit een ander perspectief. Dit beschrijf ik aan de hand van een aantal anekdotes en persoonlijke levenservaringen. Ik neem u mee naar het voetbalveld om inzicht te geven in hoe we denken. Ik noem de relativerende benadering van mijn ouders tijdens hun werk in de kapsalon en ik vertel hoe mijn verwerkingsproces bij het overlijden van mijn zus mij nog beter heeft leren relativeren. Dit alles combineer ik met verschillende technieken die zijn ontleend aan de cognitieve gedragstherapie. Ten slotte komt ook de techniek van het mentaliseren aan bod. Door de verschillen in de gezichtspunten en het gedrag van uzelf en anderen te begrijpen, kunt u tot elkaar komen zonder uw eigen positie te verlaten. Kennis van uw perspectief én dat van anderen, geeft u een breder perspectief en vergroot uw invloed.
Over de auteur:
