Pas zag ik op tv drie psychiaters in het programma Buitenhof. Zij spraken over burn-out. Even was het alsof ik in een tijdcapsule, zoeff, naar het verleden afreisde. Maar nee, de tijd heeft gewoon stilgestaan.
Er is geen diagnose
Wat is er aan de hand? De term burn-out blijkt niet wetenschappelijk te zijn omschreven. En is dus een containerbegrip of vuilnisbakken term. ‘Er is geen bestaande diagnose en die zou er wel moeten komen’, zo zei een van de psychiaters. ‘En wat helpt nu wel en niet?’, vroeg hij zich af. Want ook wat dat betreft is er amper wetenschappelijk fundament.
De vinger op de zere plek dus. Maar die plek doet al heel lang zeer. Op z’n minst al tweeëneenhalve decennia. En niet zo’n klein beetje ook.
Flashback
Ik kreeg dus een flashback. Naar iets meer dan een kwart eeuw geleden om iets preciezer te zijn. Ik raakte burn-out. Zwaar burn-out. Gecombineerd met paniekaanvallen. Huisarts, psycholoog en psychiater, zij konden mij niet helpen. En op een dag las ik in een tijdschrift dat de psychologie nog in de kinderschoenen stond…
Opeens begreep ik waarom de maandenlange therapie niks hielp. Er nul, nada vooruitgang was te bespeuren. Ondanks alle goede intenties van de medische professionals die ik bezocht. Ik was genoodzaakt het zelf maar uit te zoeken. Want die psychologische kinderschoenen hielpen mij duidelijk geen zier vooruit. Passende, stevige stappers, dat was wat ik nodig had.
Godzijdank vond ik deze uiteindelijk ook. Geheel onverwachts. En na drie jaar burn-out, begon ik eindelijk weer te leven. De basis voor de MindTuning-methode, die inmiddels al meer dan 25 jaar met succes wordt toegepast, is toen gelegd.
Menskracht ontbreekt
De psychiaters op tv waren het over veel dingen niet met elkaar eens. En één van hen liet zelfs weten dat de menskracht ontbreekt om burn-outers te helpen. ‘GGZ zit verstopt’, klonk het. En: ‘Wij kunnen de hoeveelheid mensen die aankloppen niet aan’.
Zij opperde dat men zelf verantwoordelijkheid moeten nemen. ‘Gezond eten, veel bewegen, goed slapen…’ Natuurlijk, dat helpt. Maar of de oplossing werkelijk zo simpel is? Als dat zo was, kwam burn-out niet in zulke groten getale voor.
Dat er goede burn-out coaches zijn waar je wél terecht kunt, vergat ze voor het gemak maar even. Maar wellicht vallen die onder de miljoenen-burn-out-industrie die de andere psychiater noemde. ‘Met goed bedoelde intenties’, dat wel. Maar ja, ‘er is geen wetenschappelijk onderbouwd inzicht in wat wel en niet helpt’, zo redeneerde hij.
Ervaringsdeskundigen
Veel burn-out coaches zijn ervaringsdeskundigen. Zij waren ooit zelf burn-out. En zijn hiervan hersteld. Zij weten precies wat hun cliënten doormaken. En uit eigen ondervinding wat helpt. Daarmee hebben zij een voorsprong op veel universitair opgeleide hulpverleners. Die bogen in de meeste gevallen enkel op boekenwijsheid en op bevindingen van wetenschappelijk onderzoek. Cynisch genoeg gloort er wat dat betreft wel hoop aan de horizon. Steeds meer studenten raken immers ook opgebrand.
Maar ja, die onderzoeken dus… Er werd in deze discussie regelmatig een uit de kast gehaald. Om een statement te staven. Maar dan kwam de volgende psychiater met een ander onderzoek op de proppen. Eentje die de zienswijze van z’n collega in twijfel trok. Of op z’n minst nuanceerde…
Hoog opgeleid
Ook van de door één van de psychiaters aangeduide risicogroepen werd ik niet blij: ouderen, jongeren, mensen van niet westerse afkomst, met een lager IQ, of psychiatrische aandoeningen. De meeste cliënten die mijn praktijk bezoeken zijn helemaal niet piepjong, of oud. En juist vaak hoog opgeleid, niet verslaafd, wel van westerse afkomst en hebben geen psychiatrische aandoeningen. Maar wellicht dat de buitenwereld ze na deze tv uitzending anders is gaan kwalificeren.
Er werden nog meer hokjes geduid: Er is een zogenoemde normaal verdeling als het gaat om de hoeveelheid stress die we aankunnen. Daar vallen de meeste mensen onder. Daarnaast is er een groepje dat extreem stressbestendig is. En ook een groepje stressgevoeligen, die dus risico lopen.
Over een grens
Natuurlijk is de één stressgevoeliger dan de andere. Maar een grens heeft iedereen. Ook extreme stress bestendigen gaan daar gemakkelijk overheen. Ik zie dat aan de lopende band in mijn praktijk. Het geldt ook voor de ‘normalen’. Zij vormen het gros dat mijn praktijk bezoekt. En juist dat zou je aan het denken mogen zetten.
Iemand aanwijzen als ‘stressgevoelig’ is trouwens een stempel waar niemand op zit te wachten. Burn-out wordt niet voor niets vaak verzwegen achteraf. Uit angst dus. Velen zijn bang om erop te worden afgerekend. Omdat je opeens als zwak te boek staat. Als risicofactor wordt beschouwd in het arbeidscircuit. We weten allemaal dat werkgevers niet staan te springen om een ex-burn-outer aan te nemen. Overigens geheel onterecht.
Suggestieve diersoort...
Oh en dan deze: ‘De mens is een suggestieve diersoort. Als ik jeuk heb en dat uitspreek, krijgt opeens iedereen jeuk’. Een uitspraak van één van de aanwezige psychiaters. Ze doelde op het effect van alle persaandacht rond burn-out. Ik vind dat een misplaatste vergelijking. Burn-out is geen modegril. En er kan niet genoeg over worden gepubliceerd.
Veel persaandacht biedt steun en inzicht. Oh, het heeft een naam wat ik ervaar. Ik ben niet de enige. Het bestaat, ik ben niet gek. Een waarschuwend effect heeft al die berichtgeving ook. Wie lijdt aan teveel stress zal eerder pas op de plaats maken. Aan de bel trekken voor hulp. Want opgebrand thuis komen te zitten, dat wil niemand.
Medicatie: niemand weet het
En dan heb ik het nog niet over de enorme hoeveelheid medicatie die wordt voorgeschreven. Iets wat in de uitzending ook even werd aan getipt. Het is inderdaad een signaal. Het illustreert dat de medische wereld tekort schiet. Niemand weet precies hoe het werkt. Waarom het bij de één wel en de ander geen zoden aan de dijk zet, ook niet. Toch wordt niet geaarzeld om medicatie veelvuldig in te zetten. En als we het dan toch over een miljoenenindustrie hebben; daar vallen die pillendraaiers inderdaad onder.
Ik sta erom bekend dat ik sterke vraagtekens heb bij het voorschrijven van medicatie bij burn-out. Het gaat hier immers niet om een psychiatrisch probleem, waar medicatie nog de enige uitweg is om het leven dragelijk te maken. Burn-out is een normale reactie, op een overdosis chronische stress. Net zoals ondraaglijke pijn bij een rotte kies heel gewoon is.
Dan kun je pijnstillers nemen, om de pijn niet meer te voelen. Maar het zet toch door, het rottingsproces. Afhankelijk van de ernst van de situatie, moet zo’n kies worden gevuld, of er gewoon uit. En als je daar meteen voor kiest, kun je de pijnstillers overslaan.
Er is niets mis met jouw lichaam als je burn-out bent. Met de signalen die het geeft. Het doet precies wat het zou moeten doen als stress zulke vormen aanneemt, dat je er niet meer tussentijds van kunt herstellen. Het alarm gaat af. Stop, pas op de plaats. Het wordt tijd om zaken te veranderen in je leven. Als dat alarm er niet was, zou je op de oude voet blijven doorgaan. Totdat je letterlijk doodziek wordt. Of ter plekke dood neervalt…
‘Het leven moet leuk zijn’, hoorde ik één van de psychiaters noemen. Ze was zichtbaar not amused. ‘Het is realistischer als je beseft dat het leven een 7 is’, vond ze. In mijn optiek moet het leven helemaal geen 7, of iets anders zijn. Maar mag iedereen lekker zelf weten waar hij of zij voor kiest. Een 8 of 9 mag dus ook. En wat is jouw 8 of 9 dan? En dus niet die van de maatschappij, je werkgever, je therapeut, de buurman, je vader, de reclame, je moeder, je partner…
Het belangrijkste punt
Een diagnose? Die doet er weinig toe. Geen burn-out is hetzelfde en geen mens is hetzelfde. Het gaat mij als MindTuning consultant maar om één ding. En dat is: JOUW WENS! Niet om wat je niet wilt, maar wat juist wél. En daar gaan we aan werken. Tijdens dat traject komen we vanzelf oorzaken en symptomen van jouw burn-out tegen. Door op een zeer specifieke manier bezig te zijn met je nieuwe toekomst start automatisch het genezingsproces.
Oorzaken komen vanzelf aan het licht en valkuilen worden helder. Op de juiste manier kost dit weinig interventie en zet het genezingsproces met een beetje begeleiding vanzelf door. Burn-out is als een gebroken been. Eerst het been zetten, vervolgens er mee leren lopen, oorzaken herkennen en valkuilen vermijden. Met een gezond been is dat eenvoudiger. En leer je hoe je hier voortaan zelf mee kunt dealen. Je komt zo krachtiger uit een burn-out als dat je ooit daarvoor was.
Wat ik had gewild toen ik drie jaar lang burn-out was, dat geef ik als grondlegger van de MindTuning® methode nu aan anderen. Wat ik ontdekte en mij hielp, breng ik over op hen. En de praktijk wijst uit dat het werkt.
Burn-out: een zegen
In eerdere blogs schreef ik: dat burn-out een zegen is, over de kracht van een burn-out en waarom je er ook dankbaar voor kunt zijn. Burn-out is als je het goed bekijkt, geen probleem, maar een uitnodiging tot een beter leven. Elke nieuwe geboorte gaat gepaard met pijn. Je zou het groeipijn kunnen noemen. Het is wat ik zelf heb ervaren en zie bij mijn cliënten.
Ondertussen ga ik, containerbegrip of niet, gewoon weer over tot de orde van de dag. Net zoals al die andere burn-out coaches die prima werk afleveren. En die niet lullen maar poetsen.
Mooi artikel over burnout. Heb ik zelf ook meegemaakt en die psychiaters praten in hun eigen straatje en dat is juist wat je niet nodig hebt als je burnout hebt.
Wat overigens wel een ''slip of the mind'' is in dit artikel: werkgevers staan niet te springen om ex-burnouters aan te nemen. Dat zijn juist de beste mensen: veel inzet en weten inmiddels wel waar hun grenzen liggen. Dat straalt positief uit op de overige werknemers. Uit ervaring!
Pieter Frijters
|
|
24
-
09
-
2018
|
17
:
53
uur
Klopt helemaal dat ex-burnouters de beste mensen zijn. Ik heb er ook een video over gemaakt: 'Burn-out, waarom een slimme werkgever je wel in dienst neemt': https://www.bit.ly/2NBJZ58
En er een blog over geschreven: https://www.bit.ly/2zrfvKw Ben belangstellend of je je daar in herkent.
Er valt veel over te zeggen over burn out. Ik volg de ontwikkelingen rondom het thema al jaren maar schrik dat de getallen steeds groter worden en de leeftijden jonger. Ik ben er van overtuigd dat het te maken heeft met niet in staat zijn grenzen aan te geven. Dat maakt het dus wel degelijk de verantwoordelijkheid van de persoon zelf. Echter kennelijk is er fundamenteel in de maatschappij iets niet in orde waardoor teveel mensen hun grenzen niet (kunnen) aangeven. Of wellicht zijn de grenzen van mensen sneller bereikt, is er te weinig weerbaarheid. Ik denk dat er veel mogelijke oorzaken zijn aan te wijzen. Waar ligt de oplossing? Niet bij de psychiaters, die staan aan het einde van de lijn. Eerder denk ik aan ouders; hoe weerbaar wordt een kind opgevoed, en met welke verwachting? Welke druk wordt er al op jonge leeftijd bij kinderen neergelegd? En het onderwijs; wat is de signaalfunctie die er uitgeoefend wordt? Is de prestatiedruk te hoog? Wordt die te vroeg opgevoerd? Allemaal vragen waar ik geen antwoord op heb, maar waar volgens mij wel het begin van de oplossing zit.
Als ex-HR manager ben ik elke keer weer verbaasd over hoe slecht de functie van HR in veel organisaties uitgevoerd en benut wordt. Of dat deze functie nu bij een HR specialist of een lijnmanager ligt, te vaak wordt om de hete brij heen gedraaid en zie en hoor ik te weinig concrete actie naar potentiële uitvallers. Vanuit mijn ervaring wordt niemand slechter van een confrontatie van de feiten. En als dat betekent dat medewerkers preventief een halt toegeroepen moet worden, dan moet het management haar verantwoordelijkheid nemen. En ook is het mijn ervaring dat als de bal bij de medewerker neergelegd wordt als het gaat om grenzen aangeven en confronteren op gedrag, dat niemand daar slechter van wordt. Hoe lastig een confrontatie ook, je pakt het probleem wel aan. En de traditionele HR instrumenten zoals functionerings- en beoordelingsgesprek leveren zoveel op mits het goed uitgevoerd wordt. Het aloude ''verbeter de wereld, begin bij jezelf'' gaat ook hier gewoon op.
Jan Hoogstraten
|
|
27
-
09
-
2018
|
10
:
03
uur
Als HR interim met ruim 26 jaar ervaring zeg ik altijd heel duidelijk:
Burn-out bestaat NIET Burn-out bestaat WEL.
M.a.w. ik kan evenveel zgn. deskundige opvoeren dat een Burn-out wel en/of niet bestaat.
Huisartsen sturen door naar praktijk ondersteuners wat zonde van de tijd is.
Ook deze hebben niet de skills om er iets aan te doen.
1e en 2e lijn zorg bestaat uit behandelen van cliënten en krijgen betaald voor hun inspanningen, dus waarom snel weer aan het werk sturen ???
KERN VAN HET VERHAAL-> wees altijd duidelijk ook al is de boodschap niet iets waar je vrolijk van wordt.
HR zijn geen sociaal maatschappelijk werkers maar professionals die de collegae moet ondersteunen in herstel cq nemen van juist beslissingen.
Wanneer iemand niet blij is met zijn baan maak dit bespreekbaar en zoekt naar oplossingen in of extern.
Met dank voor de link naar het programma en grotendeels eens met je reactie. Zelf was ik ongeveer sprakeloos over dit gesprek van drie ’hulpverleners par excellence’, psychiaters zogezegd. En ik snap Paul Witteman niet, want die zal in zijn lange carrière toch wel vaker dit onderwerp aan tafel hebben gehad? En waarom 3 psychiaters? En waarom deze drie, waarvan er maar één deskundig was op dit gebied.
• ‘We moeten eerst weten wat burnout is voor we het kunnen behandelen’: In 2018 nog het diagnose-recept-model uit het jaar nul. ‘Gebroken been, spalken en twee weken rust’.
• ‘Het is een modieus begrip’: Het is géén modieus begrip, maar het is modieus om hiermee naar een psychiater te gaan. ‘Hulpverlener par excellence.’ Maar een psychiater in loondienst behandelt niet, die adviseert (tips), classificeert (DSM-V), onderzoekt (prevalentie) en is manager / behandelverantwoordelijke, maar het is geen behandelaar. Maar de meesten zijn ijdel genoeg en houden de schijn graag op.
• ‘Het is een containerbegrip’: Niks containerbegrip, stress is een ‘gelaagd’ begrip met een fysiologisch/somatische, emotionele, cognitieve en gedragsmatige dimensie. Het is de toestand van het organisme die optreedt als er een discrepantie is tussen de waargenomen eisen van de omgeving en de eigen inschatting van de mogelijkheden om aan die eisen te voldoen. Wanneer de fysiologische ontregeling lang genoeg duurt raak je opgebrand, word je ziek en val je uit.
• Niet iedereen is even gevoelig voor stress (normaalverdeling), niet iedereen gaat er op dezelfde manier mee om (coping), niet iedereen raakt opgebrand, maar wie het treft merkt dat het lichaam niet meer doet wat de geest zou willen en dat er rust en maatregelen noodzakelijk zijn.
• Niet iedereen krijgt de juiste hulpverlening, maar in principe moet elke huisarts, bedrijfsarts en GZ-psycholoog op de hoogte zijn van de stand van wetenschap en de stand van behandeling. En omdat een huisarts nooit voldoende tijd heeft voor een echte behandeling moet hij verwijzen naar een goede en gespecialiseerde GZ-psycholoog. Of een ander die zich hierin op wetenschappelijke wijze heeft bekwaamd en bewezen. En inderdaad zijn de elementen van de behandeling o.m. rust, reflectie, beweging en ontspanning. Maar een behandeling bestaat niet uit ‘tips’ maar uit een individueel traject waarin de behandelaar samen met de cliënt tot verandering komt in zijn leven waardoor de balans terugkeert en de waargenomen eisen en het feitelijk gegeven antwoord op die eisen weer in evenwicht zijn. De behandeling is zeer individueel omdat de omstandigheden nu eenmaal zeer individueel zijn.
• Het is altijd goed dat er meer onderzoek komt, ook naar de verschillende behandelingen, maar de sinds de 90er jaren uitgekristalliseerde behandelingen, bijvoorbeeld die van Sonja van Zweden en het CSR-centrum (Chronische Stress Reversal) zijn een goede ‘onderlegger’ voor individuele trajecten, waarmee er velen van hun burn-out genezen, weer effectief worden, maar anders in het leven zijn gaan staan dan vóór de burn-out.
MC
|
|
8
-
10
-
2018
|
08
:
07
uur
Ik ben heel blij met het artikel, want naar mijn studenten toe , ik ben begeleider in het mbo, weet ik nu dat ik het kan normaliseren. Gun jezelf een wedergeboorte! Je lichaam geeft dus aan dat er iets moet veranderen, doe dat dan ook. Bedankt hiervoor, ik kan er wel iets mee! :)
Over de auteur:
