Stel, je gaat op zoek naar de wetenschappelijke onderbouwing van managementmethodes en -technieken van bekende consultants, trainers en goeroes. En stel, je vindt geen enkel verband tussen de stellige beweringen van die specialisten en zaken als geluk, welslagen, welbevinden en voorspoed van mens en organisatie. Moeten we dan maar alles uit onze handen laten vallen en bij de pakken neer gaan zitten? Natuurlijk niet! Welkom bij de nuance van de normaalverdeling.
Ik zal maar meteen met de deur in huis vallen: wij, homo sapiens, de moderne mens, wij zijn door evolutie en natuurlijk selectie samengestelde groepsprimaten. Miljoenen jaren zwierven we als jagers/verzamelaars in Kleine Groepen over de savannen om ons kostje bij elkaar te scharrelen. Pas zo’n 10.000 jaar geleden zijn we landbouw gaan bedrijven en ontstonden onze nederzettingen, dorpen en steden. Zo’n 200 jaar geleden begon de industriële revolutie, zo’n 50 jaar geleden de digitale revolutie en sinds 20 jaar ondergaan we de onvermijdelijke gevolgen van robotologie en kunstmatige intelligentie. Ziedaar, in een notendop, de exponentiele vooruitgang van de menselijke soort.
Help!
Revoluties rollen over elkaar heen en het gaat allemaal veel sneller dan ons oerbrein kan bijhouden; we lijden collectief aan ernstige verwerkingsbeperking. Ons DNA heeft namelijk onze hersenen geprogrammeerd met maar één doel: voortplanting. De rest kan haar niet schelen. Onze focus ligt nog steeds op de negatieve afwijking (want dat vergroot onze overlevingskansen) en we verschuilen ons nog steeds in Kleine Groepen van vijf tot vijftien mensen: familie, gezin, vrienden, collega’s en teamgenoten.
Binnen deze Kleine Groepen wordt al ons sentiment gekweekt en versterkt. Nieuwsgierigheid en samenwerking hebben de moderne mens grootgemaakt en we brengen orde, hiërarchie en structuur aan in onze samenleving omdat dat onze overlevingskansen vergroot. Leiderschap en volgerschap is evolutionair in ons geprogrammeerd. Management is echter een mensenuitvinding; het komt in de natuur niet voor.
Tot zover het uitzoomen. Nu snel weer inzoomen.
Wij zijn dus groepsprimaten en zeer kien op elkaars gedrag. We conformeren ons voortdurend aan de prevalerende atmosfeer binnen onze Kleine Groepen, passen ons voortdurend aan. We zoeken naar inzicht, uitzicht en overzicht en alles wat ons daarbij kan helpen is meegenomen. De moderne mens kan inmiddels niet meer zonder methode (processen en procedures) en machine (computers, technologie).
Iedere consultant, trainer en goeroe die dat goed kan verkopen is spekkoper. We absorberen het gretig, we worden bedrogen waar we bij staan maar dat komt omdat we bedrogen willen worden. We willen namelijk de dingen om ons heen begrijpen. We zijn voortdurend op zoek naar grip, trekken conclusies, creëren saamhorigheid, we vallen door open deuren naar binnen en we laten ons maar al te graag door anderen inspireren.
List en bedrog
Helaas zit er een hoop list en bedrog in hetgeen al die specialisten beweren. In Sir Edmund, de wetenschapsbijlage van De Volkskrant van zaterdag 14 januari 2017, is dit ook te lezen (‘Managementtheorie is vaak gebaseerd op drijfzand’) en er zijn ongetwijfeld ook (anti-)managementboeken over geschreven. Managementgoeroes doen verwoede pogingen om ons in wonderen te laten geloven, om ons uit onze narigheid te halen, om onze problemen op te lossen. We zijn als menselijke soort niet alleen nieuwsgierig, we zijn ook bijzonder goedgelovig. En we zijn bereid er flink voor te betalen.
Verwarrend is het wel. De ene keer is het ‘snoep verstandig, eet een appel’ en de andere keer is het ‘kijk uit, overal zit suiker in!’. We gaan van centraliseren naar decentraliseren en weer terug. Het is allemaal AGILE, LEAN en SCRUM tegenwoordig maar hoe was het vroeger dan? Het ironische is, als we alles zouden doen wat er in al die managementboeken staat dan waren we allang perfect gelukkig geweest. Wat moeten we nou toch geloven? Wie moeten we geloven?
Wetenschap
Natúúrlijk is er geen wetenschappelijk verband te vinden tussen al die door consultants, trainers en goeroes gepredikte wondermethoden en – technieken en ons welslagen en welbevinden. Er-is-geen-pilletje! Geluk en voorspoed zijn helemaal niet maakbaar. We worden op deze planeet voornamelijk geregeerd door chaos, toeval, ongeluyk en pech en we mogen blij zijn als het noodlot ons niet te pakken neemt. Maar als we het ontbreken van een wetenschappelijke verband tot dogma verklaren dan creeren we ons eigen gelijk en kunnen we alles afkraken. We maken dan echter misbruik van de wetenschap. Ik noem dat managementpopulisme en het doet mee kwaad dan goed.
(Het zal je niet verbazen dat ik een groot voorstander ben van de Wetenschappelijke Methode enik vind niet dat we wetenschap mogen gebruiken om verwarring te zaaien. Je oogst dan namelijk onzekerheid. Kijk maar eens naar wat Wikipedia te zeggen heeft over de Wetenschappelijke Methode– bestudeer dan ook meteen even wat een Wetenschappelijke Theorie is).
Sexy
En dan nu de geruststelling: maak je geen zorgen! We hoeven helemaal niet constant van het ene uiterste naar het andere te gaan. Het is niet ‘óf dit, óf dat’, het is ook niet ‘én dit, én dat’; het is ‘een beetje van dit en een beetje van dat’. Meestal (niet altijd) ligt de waarheid, het optimum, de nuance in het midden. Welkom bij de nuance van de normaalverdeling! Dat lijkt helemaal niet sexy maar het is het wel; het is namelijk het leven zelf. En het leven is sexy, laat dat maar aan ons DNA over.
En daarom geef ik je hier ter geruststelling tien redenen waarom we niet hoeven te paniekeren. Al jouw studies, lezingen, trainingen, opleidingen en workshops zijn beslist niet voor niets geweest!
Het is namelijk net zo erg…:
1. …om voortdurend keuzes te maken als om de hele tijd besluiteloos te zijn;
2. …om nooit SMART doelen te stellen als om dat voortdurend te doen;
3. …om de hele tijd overal op te focussen als om voortdurend maar wat aan te rotzooien;
4. …om de hele tijd niets te doen als om iedere keer direct actie te nemen;
5. …om voortdurend te klagen als om de hele tijd als een dollehond blij rond te huppelen;
Ja, het is net zo erg…:
6. …om de hele tijd naar verbetering te streven als om alles altijd bij het oude te laten;
7. …om voor altijd in je comfortzone te blijven zitten als om er voortdurend uit te komen;
8. …om alleen maar op de klant te focussen als om voortdurend intern bezig te zijn;
9. …om alles de hele tijd positief te benaderen als om de hele tijd negatief te doen;
10. …om voortdurend te complimenteren als om het nooit te doen.
Je mag dus nog steeds slimme keuzes maken, SMART doelen stellen (doe maar eens een project zonder), focus hebben, actie ondernemen, anti-klagen (troosten, prijzen en prikkelen), continue verbeteren, uit je comfortzone stappen (zonder je broek te laten zakken), klantgericht zijn, positief denken en complimenten geven (reuzefijn voor ons sociale brein), zolang je het maar niet de hele tijd doet. Of nooit.
Want ze hebben nut en toegevoegde waarde voor de structuur, de orde en de harmonie binnen onze Kleine Groepen. Evolutie en natuurlijke selectie hebben het zo gewild. Laat je niet bang of onzeker maken door de managementpopulisten van deze tijd maar laat je vooral ook niet te hoog optillen. Bedenk: wie aan de uiteinden van de Gauss-kromme gaat zitten is een misantroop (vrij naar Jan Wolkers' Turks Fruit). Neem dus met een gerust hart plaats in het midden van de normaalverdeling, comfortabel in de buurt van het optimum; het is daar goed toeven.
Waarvan akte.
Dank je. Dank voor het delen ook.
Geïnteresseerd in hoe we in elkaar zitten als het gaat om onze dagelijkse patronen, zowel zakelijk als privé? Lees dan De kenniskermis, bekijk de filmpjes en doe de test op www.dekenniskermis.nl.
Meer weten over het doorbreken van sleur en gewoontes en over baanbalen, jobtobben, ellendewentelen en sleurstress? Lees dan Het anti-sleurboek en doe de test op www.antisleurboek.nl.
Wil je weten wat klagen is, waarom we het doen en hoe we er weer vanaf komen? Lees dan Het anti-klaagboek en doe de test op www.antiklaagboek.nl.
Wil je in jouw projecten ook doelen SMART maken, actie ondernemen, slimme keuzes maken, anti-klagen, continue verbeteren, focus hebben en positief denken? Lees dan Het perfecte project en doe de test op www.hetperfecteproject.nl.
Kijk jij ook graag verder vooruit dan je primatenneus lang is en deins je er niet voor terug om 100, 1000 of zelfs 10.000 jaar vooruit te kijken? Lees dan Vooruitkijken voor gevorderden en bekijk de filmpjes op www.vooruitkijkenvoorgevorderden.nl.
Over de auteur:
