Uit onderzoek blijkt dat mensen regelmatig liegen: gemiddeld zeven tot tien keer per dag. Deze ‘leugentjes om bestwil’ heb je in het sociale verkeer nodig om met collega’s, klanten en je baas samen te kunnen werken. Lees hoe je op een effectieve manier functioneel kunt liegen zonder schade te berokkenen voor jezelf en voor de organisatie.
De waarheid = (te) hard
Elkaar consequent de waarheid zeggen. Dat is vaak onnodig kwetsend. Functioneel liegen is dan de natuurlijke bescherming om sociale contacten met elkaar in stand te houden. Het is een vorm van sociaal wenselijk gedrag; noodzakelijk als bindmiddel tussen mensen.
Enkele voorbeelden van consequent (te) eerlijk zijn:
• ‘De inrichting van jouw kantoor spreekt me helemaal niet aan.’
• ‘Wat heb je een gek pak gekocht. Echt dom!’
• ‘Jij bent iedere keer kortaf naar klanten. Dat irriteert me niet alleen, maar kost me ook handen vol geld. Jij voelt dat niet in je portemonnee: typisch werknemersgedrag...’
Dezelfde voorbeelden, maar dan in de vorm van sociaal wenselijk gedrag in de vorm van functioneel liegen:
• ‘De inrichting van jouw kantoor vind ik heel apart.’
• ‘Dit pak zou ik persoonlijk niet kopen, maar het staat je erg goed.’
• 'Ik heb de indruk dat je tegen klanten best kortaf bent. Ervaar jij dat ook zo? Wil je me vertellen hoe je denkt dit te kunnen verbeteren?
Liegen is de kruipolie van het intermenselijk verkeer.
Theo van Gogh
Liegen of liegen!
Liegen kan schadelijke gevolgen hebben voor jezelf en voor de organisatie waar je werkt. Liegen en frauderen kunnen in organisaties vlak naast elkaar liggen. Denk bijvoorbeeld aan de ‘eenvoudige vergissing’ bij het declareren van reiskosten of de ‘verkeerde overboeking’ waarbij tonnen worden verdonkermaand. Liegen over cijfers, prestaties, diploma’s… het komt allemaal voor. Verwar deze vorm van liegen niet met sociaal wenselijk gedrag in de vorm van functioneel liegen zoals hiervoor beschreven.
Vijf tips om functioneel te liegen
Hieronder vijf tips waarmee het mogelijk is functioneel te liegen. Vat de tips niet letterlijk op, maar als principes die naar de eigen context vertaald moeten worden. Drijf de tips niet te ver door, want dan krijgt Brecht alsnog gelijk: “Jede Konsequenz führt zum Teufel”.
1. Verpak een onprettige boodschap in een mooie strik.
Een effectieve vorm van functioneel liegen is het op een sociaal vaardige manier verpakken van een onprettige boodschap. Gebruik als fraaie strik of verpakking bijvoorbeeld de mogelijkheid tot verbetering of dé uitdaging of dé unieke gelegenheid jezelf te profileren…
2. Geef uitsluitend prettige feedback
Mensen voelen zich enorm gewaardeerd door uitsluitend prettige feedback te geven. Functioneel liegen kan dus ook door het onthouden van onprettige (corrigerende) feedback.
3. Geen feedback geven.
Stel je baas is tijdens het reguliere overleg vooral met zichzelf bezig. Op een gegeven moment kan dat behoorlijk irriteren. Een effectieve vorm van functioneel liegen kan zijn door dit gewoon niet te bespreken. Geef gewoon geen prettige of onprettige feedback op dit verschijnsel. Verander de agenda van het gesprek door de aandacht te vragen voor de punten die jij functioneel wel aan de orde wilt of moet stellen.
4. Lieg niet over cijfers of prestaties.
Het heeft in principe geen zin om te liegen over hoeveel je hebt verkocht of de omzet die is gedraaid. Cijfers en prestaties zijn doorgaans goed te verifiëren feiten en daar kom je per saldo bedrogen mee uit. Kan erg schadelijk zijn voor de organisatie en je carrière.
5. Lieg niet over diploma’s, opleidingen en werkervaring.
Niet zelden liegen sollicitanten over opleidingen, werkervaring en zelfs over diploma’s. Dit zijn geen vormen van functioneel liegen. Het is gewoon boerenbedrog.
Functioneel liegen heeft hilarische én tragische kanten. Ik nodig je uit om ervaringen, tips en valkuilen naar deze site te mailen of rechtstreeks naar arets@bnote.nl
· Architect van toekomstbestendige oplossingen om mensen & organisaties meetbaar met 70:20:10 oplossingen beter te laten presteren.
· Auteur van boeken met het doel hrd te versterken zoals '70:20:10 naar 100% performance', ‘Kostbaar Misverstand; van training naar business improvement’ en ‘Liever (g)een training’.
· Samen met Charles Jennings en Vivian Heijnen heb ik het 70:20:10 Institute opgericht om dit gedachtegoed in cocreatie met onze collega's in de wereld te verspreiden en te verbeteren.
Jos, je bent wel een tikkeltje politiek correct. Tja, om de organisatie niet te beschadigen, maar dat interesseert de gemiddelde medewerker of manager doorgaans toch niet zoveel hoor. Ik heb mensen meegemaakt die (naar later bleek) logen alsof het gedrukt stond en er toch mee wegkwamen, ook toen het uit kwam. En een tip om een leugen niet uit te laten komen is het stellen van de wedervraag: "Vertrouw je mij niet soms?" Beproefde methode van vreemdgaande mannen...
Jos Arets
|
|
5
-
12
-
2006
|
21
:
40
uur
Beste Jan,
het is inderdaad zo dat er mensen zijn die de zaak bewust flessen. Dat noem ik dan maar gemakshalve bewust liegen om een eigen voordeel te behalen. In alle organisaties in Nederland kom je dit verschijnsel tegen en het is inderdaad van belang om hier in zekere zin paal en perk aan te stellen. Dat is de wedervraag voorbij.
In mijn bijdrage gaat het vooral om functioneel liegen, waardoor je effectiever met anderen kan samen te werken. Dat hebben we in organisaties juist wel nodig.
heer thomas peinder
|
|
6
-
12
-
2006
|
08
:
39
uur
het is de toon die de muziek maakt en daar is geen liegen voor nodig [maar gevoel voor muziek ahw.]liegen is een vorm van sociaal wenselijk gedrag vertonen. Daar lijden ook heel veel mensen zelf onder.[angst voor afwijzing]
William
|
|
6
-
12
-
2006
|
15
:
08
uur
Functioneel de waarheid spreken staat me beter aan...
Als je iemand zn pak bv. niet mooi vind als je al wat wil zeggen want waarom zou je eigenlijk... persoonlijk vind ik t niet mooi.
Maar dan zonder t staat je erg goed.
Anders denkt diegene wat heb ik toch n unieke smaak en
gaat vrolijk verder met de volgende soortgelijke pakken kopen.
De waarheid is soms hard, maar liever dan n zachte leugen.
En persoonlijk denk ik dat t n kwestie van gewenning is.
Als iedereen gewoon de waarheid zou spreken zou dat ook minder verwarrend zijn en mensen bewust maken van hun eigen unieke identiteit.
In plaats van zich te spiegelen aan zachte leugens en ander onwaar commentaar.
Anouk
|
|
6
-
12
-
2006
|
16
:
39
uur
Zelf vindt ik het altijd heel belangrijk om eerlijk behandeld te worden, daarom zullen de mensen om mij heen ook eerlijk door mij behandeld worden. In het verleden heb ik al eens als buitenstaander meegemaakt hoe iemand van mijn kantoor tegen de mensen zit te slijmen, en achter hun rug oneerlijk en slechte geruchte zit te verspreiden.
Ze vroeg zelfs aan mij een mening, zodat ik haar gelijk zou geven, daar is ze van teruggekomen. Toen heb ik haar duidelijk gemaak dat je zo niet met mensen moet omgaan, het veel prettiger om eerlijker met mensen om te gaan, daardoor krijg je geen opgekropte gevoelens en een vele prettigere werksfeer.
william
|
|
6
-
12
-
2006
|
17
:
16
uur
Als je er goed mee omgaat wordt negatief positief.
En als we een betere en eerlijke wereld willen dan begint dit zowel in onszelf als in onze omgeving...
T oude gezegde.. verbeter de wereld en begin bij jezelf...
Dan zal alles om je heen vanzelf veranderen...
Lang leve de eerlijkheid :-)
mevrouw A.H.J. Nelissen
|
|
6
-
12
-
2006
|
17
:
48
uur
Helaas heb ik het niet voor het zeggen hoe de mensen moeten veranderen.
Nog een spreek woord:
Je zult oogsten wat je zelf gezaaid hebt.
Jos Arets
|
|
6
-
12
-
2006
|
21
:
24
uur
Beste William en Anouk,
eerlijkheid duurt het langst. Daar is helemaal niets tegen in te brengen. En natuurlijk is het meer dan waardevol om elkaar feedback te geven. Bedenk echter wel dat je maar van heel weinig mensen daadwerkelijk eerlijke feedback krijgt. Niets is namelijk zo moeilijk om onprettige (corrigerende) feedback te geven. Daarmee breng je niet alleen de ander maar jezelf in de discomfort zone.
Dit is ook precies de reden waarom zoveel mensen in functioneringsgesprekken niet echt veel te horen krijgen. Ook voor managers blijkt het in de praktijk heel moeilijk om directe en eerlijke feedback te geven.
Dus jullie hebben volkomen gelijk. De wereld wordt mooier en effectiever als mensen eerlijker en directer feedback willen en kunnen geven.
Met de kanttekening dat al te eerlijk echt disfunctioneel kan zijn. Maar dat behoeft geen nadere toelichting.
William
|
|
6
-
12
-
2006
|
23
:
19
uur
Beste Jos,
Daar geef ik je ook gelijk in is denk ik ook n mondiaal proces waar we in zitten...
N omdat ik dat niet wil afbakenen ga ik nog even in op te eerlijk...
Heb ook n allergie voor woorden waar te voor staat behalve tevreden dan..
Denk dat je nooit te eerlijk kan zijn, wel en dat bedoel jij denk ik ook hoe je het verpakt en dat liefst zo goed mogelijk om de `tegen`partij niet te kwetsen en dus het beoogde resultaat te bereiken..
Groeten,
William
Jos Arets
|
|
7
-
12
-
2006
|
20
:
15
uur
Beste William,
al te eerlijk is wreed. Er is een bekend wetenschappelijk experiment uitgevoerd, waarbij een student gevraagd is om consequent eerlijk te zijn. Deze student raakte binnen enkele dagen volkomen in een sociaal isolement. Dus in die zin heeft Theo van Gogh gelijk: de leugen is de kruipolie van het intermenselijk verkeer. Maar tegelijkertijd is dit géén legitimatie om er maar vrolijk op los te liegen of elkaar feedback te onthouden waardoor mensen beter kunnen presteren.
De leugen fascineert en inspireert. Kijk naar de kunst, de literatuur en naar de ongeschreven regels van het spel in organisaties. Lijkt wel leven...
Groeten,
Jos
Ruud
|
|
8
-
12
-
2006
|
08
:
08
uur
als je binnen onze organisatie aan corrigerende kritiek toe bent, dan krijg je die gewoon rauw op je dak. k-job, kansloos, mongool.
Als je daar niet tegen kunt heb je een serieus probleem.
functioneel liegen, of functioneel de waarheid zeggen is in deze tijd niet duidelijk genoeg. menden zijn namelijk doorgaans gewend aan dit soort mededelingen en horen alleen nog maar wat ze willen horen. "Het is slecht wat je hebt gedaan" is een duidelijke niet mis te verstande boodschap. Mensen moeten de waarheid gewoon kunnen zeggen en kunnen verdragen, anders verzand je organisatie in een sfeer van liefdoenerij en achterbaksheid. Just tell it as it is.
mevrouw G Nijboer
|
|
9
-
12
-
2006
|
12
:
35
uur
Functioneel liegen kan in mijn ogen ook zijn: een deel van het verhaal/cijfers weglaten. Dat valt niet onder liegen maar je kunt er wel je voordeel mee doen en heb daar dan ook absoluut geen moeite mee. Wat niet weet, wat niet deert!
Jos Arets
|
|
9
-
12
-
2006
|
16
:
37
uur
Natuurlijk is het slim om feedback te geven. Onthouden van feedback is vaak funest voor het continue verbeteren van professionals & organisaties.
Het probleem is echter dat feedback op daadwerkelijke resultaten vaak wordt verward met feedback op gedrag. En feedback op subjectieve gronden is niet alleen disfunctioneel. Het leidt ook tot vervreemding.
By the way: wil je een organisatie echt beter laten presteren? Dan is niet zozeer feedback nodig op gedrag. Wél duidelijk geformuleerde targets (in termen van resultaten!) én tijdige en specifieke informatie over de voortgang. Dan krijgen professionals de feedback (=informatie) die nodig is om ook zelf ander gedrag te kiezen waarmee alsnog de resultaten worden bereikt.
Er zit nog behoorlijk wat lucht tussen liegen én dé waarheid. Vaak verwarring over wat nu wel of niet eerlijk is. Over gedrag versus resultaat. Over feedback versus correctie. Over sturing versus zelfsturing. Over effectiviteit versus ..?
heer ONNO VENDEL
|
|
11
-
12
-
2006
|
10
:
34
uur
Dichters liegen de waarheid.
Succesvolle mensen en succesvolle organisaties voldoen aan verwachtingen van hun omgeving: van anderen, van de markt. Maar dit hangt sterk samen met de (bedrijfs)cultuur. Nu mét de globalisering het Angelsaksische model weer op lijkt te rukken, staat de cultuur waarin openheid en laagdrempeligheid de toon zetten weer onder druk. Dit staat haaks op een top-down cultuur waarin de bazen de waarheid in pacht menen te hebben. Daar staat een egalitaire Nederlandse werknemer niet spontaan voor open!
Wat dan te doen? Zwijgen, toedekken, politiek correct gedrag vertonen, confronteren of liegen?
Vermoedelijk van alles een beetje, om effectief te kunnen blijven: als mens en als organisatie. Net zoals een poeet ooit schreef: dichters liegen de waarheid.
Onno Vendel, Agathon
omroep MAX
|
|
26
-
02
-
2007
|
14
:
46
uur
MAX & Catherine zoekt…
Wij zijn op zoek voor deelname aan ons themagesprek van woensdag 7 maart naar mensen die ALTIJD de waarheid spreken omdat ze vinden dat je niet mag liegen.
Ook zoeken wij mensen die regelmatig onwaarheden vertellen of kleine leugens, en erbij zweren dat dat beter is om contacten goed te houden.
Voor meer informatie, neem gerust vrijblijvend contact met ons op!
Met een vriendelijke groet,
Roel van Bekkum
Redacteur “Max & Catherine”
Tel. direct: 035 67 75 414
Mail: roel.van.bekkum@omroepmax.nl
mevrouw h leerdam
|
|
27
-
02
-
2007
|
10
:
47
uur
het is nu max en martine
Janet
|
|
21
-
05
-
2007
|
12
:
38
uur
Beste Jos,
Zou je mij kunnen vertellen uit welk onderzoek blijkt dat mensen 7 tot 10 keer per dag liegen?
In een ander artikel geschreven door jou haal je een wetenschappelijk onderzoek aan dat zou verklaren dat een mens in sociaal isolement zou raken als deze geheel eerlijk zou zijn. Kan je mij ook vertellen welk onderzoek dit aanduidt?
Bij voorbaat dank.
Vriendelijke groet,
Janet
heer John Montana
|
|
24
-
05
-
2007
|
01
:
41
uur
Mijn mensen zouden heel ongelukkig zijn moest ik enkel positieve feed-back geven, op mijn tenen lopen om hen iets duidelijk te maken.
Positieve feed-back wordt in het voorbijgaan gegeven. Kort, bondig, to the point en vooral gemeend.
Ze vrágen om de negatieve zaken. Omdat ze weten dat daarvan kunnen leren. Omdat dat de enige weg is voor constant improvement.
We praten over de negatieve zaken, in alle openheid en in alle eerlijkheid...máár...steeds met wederzijds respect.
Als ik, als wergever in de fout ben gegaan (en gelukkig valt dat nogal eens voor), is er absoluut geen reden om het te verstoppen en nog minder om met uitvluchten aan te komen om het te minimaliseren.
Het gaat er voornamelijk om hoe je met mensen omgaat, hoe je met je mensen omgaat.
Ik heb ze an in het begin duidelijk gemaakt dat er een volledig vertrouwen is, maar als er ontdekt wordt dat er daar misbruik van gemaakt wordt...
Ieder is verantwoordelijk voorde beslissingen die hij/zij neemt, maar...ook voor de gevolgen van die genomen beslissingen...En dat wordt dikwijls vergeten.
Over de auteur:
