Stress op de werkvloer is nog steeds beroepsziekte nummer 1. Daarmee wordt niet de gezonde druk bedoeld waaronder we juist prettig presteren, maar negatieve stress. Meer dan een miljoen mensen lopen jaarlijks het risico op overspannenheid of burn-out en daarmee op verzuim. Het psychisch verzuim van de één, vergroot ook nog eens de werkdruk bij de anderen in de organisatie.
Wat is het?
Werkstress treedt op bij een slechte afstemming tussen eisen en kenmerken van de werksituatie en de capaciteiten en behoeften van de medewerker. Feitelijk gaat het dan om controleverlies. Stress komt zo ook bij dieren voor: één van de bekendste experimenten deed Burrhus Skinner met ratten en duiven. Hij leerde ze hoe ze, door het indrukken van een schakelaar in hun kooi, invloed konden uitoefenen op de omstandigheden in die kooi. Toen hij de schakelaar verwijderde en de dieren ontdekten dat ze die mogelijkheid niet meer hadden, trad er zichtbaar en meetbaar stress op.
Verschillende oorzaken
In werksituaties zijn tegen die achtergrond tal van oorzaken te bedenken. Meestal passen ze in vier categorieën:
Arbeidsinhoud en werkwijze (wat moet er gebeuren en op welke manier),
Arbeidsomstandigheden (in welke situatie moet gewerkt worden),
Arbeidsverhoudingen (sfeer, collegialiteit en invloed) en
Arbeidsvoorwaarden (beloning, perspectieven en werktijdregeling)
Maar ook privéomstandigheden kunnen doorwerken in de werksituatie, zonder dat werk en privé bij uitval te ontvlechten zijn. Zo draait de werkgever bijna altijd voor de kosten van het verzuim op.
Bijkomende gevolgen
Bij langer verzuim lopen de kosten in de tienduizenden euro’s. Daarop zou dus kunnen worden bespaard als verzuim door werkstress zou kunnen worden teruggedrongen. En niet alleen daar zou winst uit voortvloeien, want stress en verzuim leiden er ook nog eens toe dat we er minder lang door leven. Organisaties verliezen hun slagkracht door dit verzuim en de gevolgen ervan door verloop, het weglekken van kennis en het opdrogen van ervaring.
Loslaten
Voor wie aan stress lijdt, is het heel belangrijk om te beseffen dat er een discrepantie bestaat tussen de huidige en een gewenste situatie. En of het veranderen van de bestaande situatie binnen de eigen mogelijkheden ligt. Een mooie uitspraak daarover is deze: ‘Als je met een probleem geconfronteerd wordt, los het dan op. Kun je het niet oplossen, dan is het kennelijk niet jouw probleem’. Met andere woorden: laat het los, als je er toch niets aan kunt veranderen.
Het besef laten groeien
Tot dat besef komen kan al veel stress voorkomen stelt Peter Ribbens, zelfstandig bedrijfsarts. Uit zijn praktijk weet hij dat werken energie genereert, maar dat ook kost. De balans daarin houden is voor velen lastig en dat terwijl het belangrijk is dat je keuzes maakt op basis van je eigen voorkeuren, waarden en normen. Dat geeft je een positief gevoel. Zelfregie, noemt hij dat.
Hij is bezig met de ontwikkeling van een app waarmee de gebruiker actief kan sturen op dat wat energie geeft in werk en privé. Meer daarover en over het Crowdfunding project waarmee hij bezig is, leest u hier.
Eindelijk eens een artikel echt zegt waar het om gaat. Vrijwel alle werkstress is een gevolg van de manier waarop organisaties met medewerkers, mensen, omgaan.
Personeelszaken is druk met lifestyle, het verbannen van kroketten en die vervangen door radijs, mensen aanzetten tot bewegen, mensen betuttelen door zich te bemoeien met hun privé leven en privé zaken, terwijl het juist de rituelen waar personeelszaken aan verslaafd is, die de oorzaak zijn.
Functiebeschrijvingen die alleen maar uitgaan van wat een medewerker moet en totaal voorbijgaan aan wat een medewerker kan. De gesprekscyclus waarbij alleen over verbeterpunten wordt gesproken. Rigide procedures en zo voorts.
Daarnaast de organisatie van de processen. Een processtap, een taak, waarvan mensen de toegevoegde waarde niet zien leidt tot de perceptie van werkdruk, je doet iets maar er komt niks tastbaars uit je handen, je ziet niet wat het bijdraagt, bijvoorbeeld de geweldige bureaucratie in de Zorg.
Juist daardoor ligt de stress op de loer.
Takenpakketten aanpassen aan de medewerker, processen optimaliseren, zodat de niet productieve stappen verdwijnen, kleine ingrepen die de procductiviteit en kwaliteit doen stijgen én de kosten doet dalen.
Zou het niet beter zijn als P&O daar druk mee was?
Over de auteur:
