De hele dag staat jouw brein bloot aan een overvloed aan kennis en informatie. Uit zowel oude als nieuwe media weten we alles over alles. Nieuws uit Lutjebroek bereikt je net zo snel als nieuws uit Syrië. Maar we worden eerder negatief dan positief beinvloed en dat verspreiden we vervolgens binnen onze Kleine Groepen. Dat kan ook anders.
Vergeet de grote groepen, de mensenmassa's, multinationals, mammoetconcerns en mediaconglomeraten: wij mensen ervaren totaal geen band met dit soort abstracte entiteiten! We houden ons schuil in Kleine Groepen van vijf tot vijftien soortgenoten waarmee we dagelijks het meest direct en frequent in verbinding staan, zowel zakelijk als privé. Daar kennen we iedereen en daar voelen we ons veilig. Binnen de Kleine Groep van gezin, familie, vrienden, collega's en teamgenoten bieden we collectief weerstand aan alles wat we niet begrijpen of niet kunnen verwerken. Alle menselijke emoties ontstaan en worden versterkt of verzwakt binnen de Kleine Groep.
Het getal van Dunbar
Robin Ian MacDonald is een Engelse antropoloog en evolutiebioloog, gespecialiseerd in het gedrag van primaten (waaronder wij, de mens). Het getal van Dunbar (150) is de vermeende cognitieve grens aan het aantal individuen met wie een persoon een stabiele sociale relatie kan onderhouden. Dat getal is het resultaat van serieus antropologisch onderzoek. Het getal 150 is een extrapolatie naar de menselijke soort in relatie tot de grootte van ons brein. Het is het maximaal aantal soortgenoten dat jij kunt 'kennen'. Voor meer is je brein ongeschikt. Daarbinnen vind je het maximum aantal échte vrienden dat je hebt (5) en de grootte van de Kleine Groep (5 tot 15). Dat zijn bijvoorbeeld je directe collega’s, je familie, je gezin of je vriendenclub (inclusief je vijf beste vrienden).
Wij zijn homo sapiens sapiens, de denkende, moderne mens en we hebben miljoenen jaren als jagers/verzamelaars in Kleine Groepen over de savannen gezworven. We hebben een cognitieve verwerkingsbeperking meegekregen van de evolutie: in de oertijd was onze omgeving oneindig veel simpeler (en gevaarlijker) dus reageren we nog steeds als oermensen: met voorgeprogrammeerde impulsen, met instinct en met oer-reflexen, met onze onderbuik en vanuit onze voorgeprogrammeerde ethiek en moraal. Bij alles wat we zien, horen, voelen, ruiken of proeven, BAM! Daar is het, je kunt er niets aan doen.
Anno 2020 beheerst de smartphone ons leven, oude media worden overtroefd door nieuwe media en informatie verspreid zich sneller dan ooit, inclusief fake news. En ook daar reageren we op met onze oerinstinctne. Kranten, radio en TV moeten scoren bij de kijkers en luisteraars en de sociale media willen almaar meer gebruikers. Kennis en informatie is alles! Journalisten moeten scoren met hun nieuws en nemen het niet zo nauw met de relatie tussen kop en inhoud. If it bleeds, it leads! Nieuwsrubrieken en –programma’s bombarderen hun items als hapklare brokken in hoog tempo: minuten tot seconden per onderwerp en dan snel weer door. Want morgen moet het opnieuw, minstens evenveel maar ook weer anders. Hop-hop-hop!
De krant van vandaag is het oud papier van morgen. De tijdslijnen op Facebook, Twitter, WhatsApp, Instagram en LinkedIn scrollen naar beneden in een oneindige diepte. Omdat we niet zo snel kunnen afwegen en kiezen is alles ‘waar’. Het moet wel zo zijn! Ver weg, actueel en waar, ons brein houdt ons voor de gek. Alles is dichtbij, oud nieuws en relatief. Wat moet je nou toch kiezen? Wat moet je in vredesnaam geloven? Is het echt waar dat je kanker krijgt van rood vlees? Worden we daadwerkelijk overspoeld door vluchtelingen? Staat de wereldorde op instorten? Val je inderdaad 20 kilo af met dat pilletje?
Ho stop!
Laten we eens even uitzoomen op de wereld als geheel. De afgelopen 200 jaar zijn álle landen er op vooruit gegaan in welvaart en gezondheid (google maar eens op Hans Rosling). Het aantal conflicten is nog nooit zo laag geweest en de armoede is onder de 10% gedaald. Onze technologie maakt het mogelijk om in één druppel bloed kanker te detecteren en te diagnosticeren. We kunnen aan de zwaartekracht van deze planeet ontsnappen. Er is niets onmogelijk voor de collectieve breinkracht van de moderne mens, er is niets dat we niet gezamenlijk kunnen bereiken.
En wat dacht je van ons eigen land, Nederland oh Nederland? We behoren tot de gelukkigste landen ter wereld, we staan in de Top-3 van beste infrastructuren ter wereld en we hebben de beste automobilisten ter wereld (google maar eens op ‘Waze’). We hebben een stabiele parlementaire rechtsdemocratie en kunnen genieten van de voordelen van een constitutionele monarchie. De crisis is voorbij, de economie trekt aan en de vooruitzichten zijn zonnig. We kunnen weer samenwerken, groeien en bloeien, onderhandelen en verhandelen.
Doemdenken
Maar wat doen we? We leggen voortdurend de nadruk op de negatieve afwijking van iets of iemand. We laten onze gemoedstoestand beïnvloeden door selectief slecht nieuws, overdrijvingen en angstmakerij ('goed nieuws verkoopt niet!'). Opportunisten dreigen met de ondergang van de wereld in het algemeen en Nederland in het bijzonder. We krijgen zoveel informatie over ons heen dat we niet verder kijken dan de angstkoppen van het artikel. We vragen niet meer aan elkaar ‘hoe kom je aan die informatie?’ of ‘wat is de toegevoegde waarde van al dat geklaag?’ maar we gaan direct mee in het doemdenken. En dat verspreiden we vervolgens in onze Kleine Groepen.
Jouw eigen Kleine Groep
En daar ligt dan ook de oplossing: in jouw eigen Kleine Groep. We denken dat we als individu invloed hebben op de Grote Verandering om ons heen maar dat is een illusie. Maar we kunnen wel invloed hebben op de manier waarop en het tempo waarin alles voortdurend verandert.
Hoe dan? Simpel.
De volgende keer dat een collega bij de koffiemachine de hele organisatie staat te vervloeken vraag je gewoon om eens om een paar positieve aspecten te noemen van de samenwerking.
De volgende keer dat iemand op een feestje heel Nederland de grond in zit te boren vraag je gewoon eens waar die persoon trots op is en gelukkig van wordt.
En de volgende keer dat de media jou onrustig en bezorgd maken met hun sensatieberichten over de toestand in de wereld ga je zelf op zoek naar de feiten. En die verspreid je vervolgens binnen je eigen Kleine Groep. Want als die elkaar besmetten is er geen houden meer aan: de Kleine Groep heeft altijd gelijk.
Bart, wat een leuk artikel. Helemaal mee eens. Als we positiviteit verspreiden binnen onze kleine groep, dan steken we vanzelf andere kleine groepen aan. En zo....ontstaat een beweging. Top. Let's make positive things happen:-)
Martine Casteleyn
|
|
9
-
11
-
2015
|
08
:
40
uur
Martine 9-11-2015
de media voeden zich bijna uitsluitend met negatieve berichtgeving - en de samenleving wordt hier enkel zieker van - je moet al een rasechte positivo zijn om er met goesting te blijven voor gaan
Over de auteur:
