Vraagje: als we alles al weten over leiden en managen, innoveren en inspireren, veranderen en verduurzamen – omdat we het hebben opgeschreven in honderdduizenden boeken – hoe komt het dan dat twee derde van alles wat we proberen te veranderen faliekant mislukt? Welkom bij de Kennisparadox! We zijn op papier veel slimmer dan in werkelijkheid. Dat is een schande en het is een belediging voor onze intelligentie. Dat roept om informatiesurvival voor gevorderden.
Stel je voor, je bent manager en je hebt een afdeling te runnen. Het is hartstikke druk en je wordt dagelijks overspoeld door mails, telefoontjes, appjes en een heleboel mensen die de hele tijd van alles van je willen. Vooral de managers boven je roepen voortdurend ‘of je het gisteren maar even wilt opleveren’. Er wordt veel geklaagd op de werkvloer – vooral over jou want daar ben je tenslotte baas voor – en alles om je heen verandert in een razend tempo.
Wanhoop
Thuis heb je het ook niet makkelijk want je partner, kinderen en huisdieren schreeuwen voortdurend om aandacht. Je probeert dat wanhopig te managen door continue de tijdslijnen van Facebook, Twitter, Instagram en LinkedIn bij te houden. Je smartphone maakt overuren; hij gaat nooit uit. Je gaat er mee naar bed en je staat er mee op. Het blinkt, het schettert, het overschreeuwt je, het verleidt je met kleur, luid geluid en een heleboel bling. Je wordt er onrustig van.
Verandermanagement
En dus koop je een boek, een managementboek. Over veranderen. Dat geeft al meteen keuzestress want daar zijn er al honderdduizenden over geschreven. Je kiest er dus maar een uit de Top-10: een dikke pil van 800 bladzijden over hoe je je afdeling om kunt toveren in een efficiënte, effectieve en synergetische productie-eenheid. Succes gegarandeerd! Laat in de avond kun je even een half uurtje vrijmaken om er in te kijken. Je slaat het boek op een willekeurige pagina open en het duizelt je meteen. Volle alinea’s managementjargon en vooral veel checklists. De eerste die je ziet is 17 bullets lang. Doe dit, doe dat, check dit, regel dat, vergeet dit niet, let op, kijk uit! Help!
Hop-hop-hop
Het duizelt je en je slaat het boek dicht. ‘Ik kijk nog wel een keer als ik meer tijd heb’ hoor je jezelf zeggen en het boek verdwijnt in de stapel op je nachtkastje. Je valt in een onrustige slaap en de volgende ochtend is het weer vroeg dag. Als je op je werk komt puilt je mailbox uit, staan er twee klagende medewerkers aan je bureau en zie je in een ooghoek je baas wenken. Waarom dat rapport nog niet af is, vraagt hij. Hop-hop-hop!
Informatieoverload
De Kennisparadox heeft een duister kantje. In miljoenen boeken en geschriften en op tientallen miljarden geïndexeerde webpagina’s staat precies wat we moeten doen om ons werkende leven aangenamer te maken. Maar het is zóveel, het duizelt ons. Je zou verwachten dat we in staat zijn om zorgvuldig te kiezen uit die informatieoverload en daaruit de juiste keuzes te maken maar dat doen we niet. Meestal doen we er helemaal niets mee. Hoe komt dat?
Homo sapiens sapiens
Dankjewel evolutie! Miljoenen jaren hebben we als jagers/verzamelaars over de savannen gezworven in een omgeving die oneindig veel simpeler was. De afgelopen duizenden jaren is onze wereld echter zó snel veranderd dat onze hersenen dat allemaal niet meer kunnen bijhouden. We leven en werken nu in een omgeving die feitelijk niet meer bij ons past. Homo sapiens sapiens, de ‘moderne denkende mens’ (ja, dat zijn wij) is behept met een oerbrein. We lijden allemaal aan ernstige verwerkingsbeperking.
Omzeilen
Wat te doen? Eén ding is zeker: we moeten niet proberen de Kennisparadox op te lossen, we moeten hem omzeilen! Hier zijn alvast vijf tips voor informatiesurvival.
Maar let op: om in de praktijk minstens net zo slim te worden als op papier zullen we het moeilijkste moeten doen dat er is: we moeten onze gewoontes doorbreken. Ik noem dat informatiesurvival voor gevorderden en het begint met deze vijf tips.
1. Maak het uit met je smartphone! (maar wel vriendjes blijven)
Laat je smartphone gerust eens op je nachtkastje liggen als je beneden met je soortgenoten aan tafel gaat. Echt waar, het kreng kán uit. Het zou geweldig zijn als we er collectief toe zouden besluiten dat het een persoonlijke belediging is als iemand met zijn telefoon zit te spelen als je face-to-face in gesprek bent. Dat we daar dan iets van zeggen en dat we ons er een beetje schuldig over gaan voelen.
2. De kunst van het kleindenken
Te groot en teveel blijkt in de praktijk niet te werken. Te complex en te snel evenmin. Het verkleinen van kennis tot haar essentie en het stapsgewijs in hapklare brokken aanbieden én nuttigen vergroot de kans dat het ‘blijvend beklijft’. Kleindenken houdt niet automatisch een beperking in: we mogen kennis en informatie best wel eens overbrengen alsof we allemaal tien jaar oud zijn.
3. Multitasking is een mythe
Eén simpel ding tegelijk is meer dan genoeg. Serieus, ga serieel doen! Als het gaat om multitasking houden onze hersenen ons voor de gek. We denken dat we lekker parallel bezig zijn maar we doen alles toch gewoon achter elkaar. Multitasking is een mythe, het werkt niet. En dat geldt zowel voor jou als individu als voor hele grote groepen.
4. Death by PowerPoint
Je hebt een lange dag van presentaties voor de boeg. De eerste spreker is begonnen. Hij staat daar als een zoutzak zijn slides voor te lezen, tientallen bullets per pagina. ‘Synergie, efficiency, effectiviteit, optimalisatie, integratie…’. De moed zakt je in de schoenen als je rechtsonder ziet staan ‘1 van 185’. Echt, doe eens gek, doe het anders! Gebruik een flipover, doe alles in plaatjes of filmpjes. Of doe het eens helemaal zonder. Durf jij het?
5. Steek een plug in de informatiepomp!
Moeten we alles weten wat er aan kennis wordt verstrekt? Laten we er maar eens eerlijk voor uit komen: het is veel te veel! Niemand vraagt om zoveel informatie en we weten helemaal niet wat we ermee aan moeten. Stop! Het is ronduit belachelijk. Jij bedient de informatiepomp, en niet andersom. Niemand dwingt jou om eindeloos tijdlijnen te volgen of boeken en bladen te kopen die je toch nooit leest. Steek dus een plug in de informatiepomp: de enige die de kenniskraan aan jouw kant beheert ben jij zelf!
Welkom op de kenniskermis! Overleven in een zee van informatie begint met elk stukje kennis dat je tot je neemt. Het begint met dit boek (*) en het eindig nooit. Maar dit kan wel het laatste boek zijn dat vooraf gaat aan jouw moment van helderheid. Informatiesurvival is namelijk niet alleen noodzakelijk, het is zelfs urgent: het kenniswater staat ons aan de lippen.
(*) De kenniskermis – Overleven in een zee van informatie is op 1 oktober uitgekomen. Word jij ook overspoeld door kennis? Heb je geen tijd om dit boek te lezen? Dan is het juist een boek voor jou! Geen paniek, je kunt het boek op drie manieren lezen: als borrelhapje, als dagschotel of als zesgangendiner. Die keuze is helemaal aan jou.
Wat is de informatiesurvivalscore van jouw organisatie? Waar sta jij in de kenniskermis? Ook zo moe geworden van de informatiepomp? Die de test op www.dekenniskermis.nl!
Over de auteur:
