Heeft u wel eens een verkoop- of communicatietraining gevolgd? Dan is de kans groot dat de trainer u aan de hand van een modelletje iets heeft verteld over persoonlijkheidstypen. De meeste modellen gaan uit van 4 tot 6 persoonlijkheidstypen. De vraag is: bent u zo’n type ooit tegengekomen?
Je kunt naar hartelust indelingen maken, bijvoorbeeld: de dominante, de vriendelijke, de idioot en de grote idioot. De grote idioot is iemand die denkt dat er slechts vier verschillende persoonlijkheidstypen op de aardkloot rondhuppelen. Ga maar na, in Nederland leven circa 17 miljoen verschillende soorten mensen. Om dit aantal dan in te dikken tot slechts vier of zes verschillende persoonlijkheden is inderdaad onzin. Of is het gemakzucht?
Zien, wat je wilt zien
Vroeger hadden wij tegeltjes in de WC met onregelmatige vormen, een soort van wolkjes. Als ik dan bezig was mijn grote boodschap af te leveren, had ik alle tijd om de vormen te bestuderen. Als ik maar lang genoeg keek herkende ik op een zeker moment de vorm van een gezicht of een beer.
Op vakantie had ik een soortgelijke ervaring. Wij reden in Utah (VS) door het nationale park ‘The Arches’. Een schitterend woestijnlandschap met fantastische rotsformaties. Wij arriveerden, na een gemene klim langs een diep ravijn op een plateau. Wij parkeerden de auto en keken om ons heen. De rotsformaties hadden mooie namen, zoals: de drie roddelaars. Tenminste dat vermeldde het bordje. En warempel daar stonden inderdaad drie “mensen” naast elkaar. Of was het gewoon een stenen pilaar met daarop drie kleinere steenhopen?
Iemand plant een bepaald idee in je hoofd en voila daar komt het konijn uit de hoge hoed. Je ziet precies hetzelfde. Zo gaat het ook met horoscopen of het medium Char. Er zijn altijd wel mensen die het graag willen geloven. Gewoon een kwestie van iemand een aardig verhaal op de mouw spelden.
Studenten gefopt door professor
Een tijdje geleden las ik een grappige anekdote in Intermediair. Begin jaren vijftig was er een professor op een Amerikaanse Universiteit die een groot aantal studenten een persoonlijkheidstest liet invullen. Na een weekje kregen de deelnemers de uitslag. Daarbij werd ze gevraagd in hoeverre de deelnemers zichzelf herkenden in de beschrijving. De studenten riepen in koor dat de uitslag een goede weergave was van hun persoonlijkheid. En nu komt de clou: de professor had iedereen dezelfde uitslag gestuurd. Mensen zien kennelijk graag wat ze willen zien.
Zijn die trainers allemaal zo dom?
Ik zou het niet durven beweren. Het is eerder een kwestie van kritiekloos overnemen. En een vleugje gemakzucht. Je vult al gauw een half uurtje met het uitleggen van zo’n modelletje. De trainer hoeft er ook niet bij na te denken want hij heeft het versje al honderden keren opgedreund. Uiteraard wordt het geheel gelardeerd met sprekende voorbeelden. Voorbeelden van het niveau van mijn wolkjes of de drie roddelaars. Het is maar hoe je het bekijkt.
Wat willen de deelnemers?
Ze smachten naar orde in een chaotische wereld. Mensen zijn dol op dit soort modelletjes, ze lusten er wel pap van. Zoiets biedt houvast. Het ontslaat mensen van de plicht tot nadenken. Het is ook een aangenaam uitstel van executie: zolang de trainer de tijd vult met kletspraatjes over persoonlijkheidstypen loopt de deelnemer niet het risico voor de groep te moeten acteren in een rollenspel. En dat is mooi meegenomen. Sla je ook geen modderfiguur bij de andere deelnemers.
Het is eenvoudiger dan men denkt
Wat vindt u van de gedachte dat het binnen een minuut of vijf mogelijk is een aardig idee van de persoonlijkheid van een ander te krijgen? Die modelletjes zijn veel te ingewikkeld. Het kan simpel worden samengevat in drie woorden:
1. Kijk
2. Vraag
3. Luister
Inderdaad dit is alles wat er voor nodig is.
Een goede les
Mijn eerste Sales Manager gaf mij jaren geleden al het goede voorbeeld. Op een dag zaten wij bij een alleraardigste dame ergens in de Amsterdamse Pijp. We hadden een rondje door het huis gemaakt. In de tussentijd vertelde ze in geuren en kleuren over haar grote passie: iconen schilderen. Ze combineerde het nuttige met het aangename. Want de iconen gingen grif van de hand en dat is heel handig als je van een bijstandsuitkering moet rondkomen.
Nadat ik een kijkje genomen had in haar verzekeringspapieren vroeg ze me op bezorgde toon: “Meneer Hoetmer, ben ik voldoende verzekerd voor mijn uitvaart?” Ik was destijds zo groen als gras, bekeek de polis, maakte me zorgen om haar portemonnee, zag dat het genoeg was en antwoordde: “Mevrouw maakt u zich maar geen zorgen, het is prima in orde!” Ze slaakte een zucht van verlichting.
Mijn manager had echter beter geluisterd, haar emoties opgepikt en vooral goed geobserveerd. Hij had door dat ze bijzonder religieus was. De kruizen boven de deur getuigden van haar geloof. Ik was blind geweest. Hij stelde slechts één vraag: “hoe wilt u begraven worden?” Aan de hand van haar uitleg werd het verzekerde bedrag verdubbeld.
Het goede nieuws
Het is allemaal zo eenvoudig: kijken, luisteren en observeren. Dit is het goede nieuws. Het slechte nieuws is dat het veel energie kost om onze grijze celletjes aan het werk te zetten.
Michel Hoetmer helpt ondernemers en verkopers nieuwe klanten te werven en meer te verkopen via praktische verkooptrainingen. Wilt u wekelijks praktische verkooptips ontvangen? Meld uzelf aan voor de gratis verkooptips van SalesQuest.
Helemaal eens met de stelling dat je persoonlijkheidstypen niet kunt verklaren met een modelletje. Maar het modelletje is voor de meeste mensen een goede metafoor om ze zo ver te krijgen dat ze gaan kijken, vragen en luisteren. Maakt niet uit of je enneagram, Belbinrollen of dierenriem gebruikt, mensen maken van de metafoor gebruik om elkaar eens beter te bekijken (dat had ik nooooit van jou gedacht), om elkaar uit te nodigen tot verhalen (vertel eens, hoe zit dat?) en om echt te luisteren. Dat lukt meestal niet als je ze daar gewoon toe uitnodigt.
Caroline Franssen, leiderschapscoach
|
|
5
-
09
-
2006
|
14
:
07
uur
Voor het enneagram gaat precies hetzelfde op. Mensen zijn op zoek naar houvast, omdat dat het dagelijks leven een grote chaos is. Zowel van binnen als van buiten gebeuren er zoveel onbegrijpelijke dingen, dat het prettig is om de dingen die je meemaakt aan een kapstok te hangen. Of het nou sterrenbeeldenzijn, de cathegorisering van Insights of de teamrollen van Belbin.
Je zult merken dat mensen met een sterk veelzijdige persoonlijkheid zich het meest verzetten tegen die indelingen. Ze zijn vaak ook slecht in te delen omdat ze op meerdere punten heel hoog (of laag) scoren.
Aan het gebruik van de methodiek zie je welke strategie de coach/ begeleider/ trainer zelf prettig vindt om zichzelf aan te sturen en anderen houvast te bieden.
In dat opzicht is er eigenlijk ook geen waarde-oordeel aan toe te kennen. Ook chaos is een vorm van structuur.
Rob Janssen
|
|
5
-
09
-
2006
|
11
:
51
uur
Met veel plezier heb ik het artikel van Michel Hoetmer gelezen. Met name de redenering: "er zijn in Nederland 17 miljoen verschillende mensen, dus om dit aantal in te dikken tot 4-6 persoonlijkheidstypen is onzin" getuigt van een heerlijke 'kort-door-de-bocht' mentaliteit. Juist dat verwijt hij communicatietrainers (inderdaad, daar ben ik er één van). Gemakzucht is blijkbaar menselijk en niets menselijks is Michel Hoetmer vreemd.
De gedachte die gevolgd wordt is dat de modellen die binnen communicatietrainingen worden gehanteerd bedoeld zijn om persoonlijkheden te verklaren. Dat is een misvatting, hoewel ik niet uitsluit dat er collega's zijn die dat wel doen.
Modellen zijn niets anders dan hulpmiddelen om het contact met een ander te verbeteren.
Door voor het gemak alles op één hoop te gooien en met een ferme zwiep van tafel te vegen bereikt Michel Hoetmer in ieder geval dat zijn stukje aandacht trekt. Ik moet hem nageven, dat pakt hij slim aan. Aan het eind van het artikel mis ik het gevoel dat het ergens over gaat. Ik nodig Michel graag uit om inhoudelijk te praten.
Rob Janssen, www.spraakmaker.nl
Jef Cumps
|
|
5
-
09
-
2006
|
13
:
14
uur
En wat vindt men (auteur, anderen, ...) van het Enneagram? Deze manier om mensen te typeren laat mijn inziens heel veel open en bepaalt alleen de 'voorkeur' van mensen en plakt geen 'identiteit' op een type persoon. Wat zijn jullie ervaringen hiermee?
Maarten
|
|
6
-
09
-
2006
|
17
:
17
uur
Om het verhaal van modellen en het vereenvoudigen van de wereld een stapje verder te helpen. Het model 1+1=2 lijkt me redelijk ver doorgevoerd en geaccepteerd. Helaas is ook deze vereenvoudiging slechts een model dat opgaat onder 1 voorwaarde. En aangezien iedereen die vergeet.... Die voorwaarde is: 1 +1 hebben geen relatie. Alleen onder die voorwaarde is het model waar.
Ben benieuwd of Michel Hoetmer ook bezwaar maakt tegen deze vereenvoudiging.
heer H Dekker
|
|
8
-
09
-
2006
|
09
:
40
uur
Nee, ik sta niet achter het ver doorvoeren van "persoonlijkheids" typen theorien. Gewoon orde in de chaos scheppen vind ik ook weer wat kort door de bocht.
Gewoon orde in de chaos scheppen bestaat niet. Als we geen defenitie aan bv. het object "boom" geven kunnen we er niet over nadenken, over communiceren of ze bestuderen. Het is een vereenvoudiging van de "werkelijkheid. Wat wel belangrijk is vind ik dat je steeds in het achterhoofd hebt dat het om een defenitie gaat. Dus niet om een vaststaande werkelijkheid.
Dat is met persoonlijkheids typen ook zo, het maakt denken, communiceren etc makkelijker, maar het is en blijft een door onszelf bedacht construct. Het is niet "echt". Maar als ik een verkoper wil aannemen en aan een recruiter wil uitleggen wat voor iemand ik zoek, is het gebruik van vereenvoudigingen wel handig.
Arjan Oostmeyer
|
|
8
-
09
-
2006
|
09
:
42
uur
Alle vormen van indeling enneagram (persoonlijkheidstype), Jung (koopmotieven), Mentale voorkeuren (denkpatronen), zijn 'hulpmiddelen' om handvatten te geven aan...
Ieder mens is uniek en heeft een talent. Dat houdt in dat ieder mens een uniek talent heeft. 17 milj. mensen in Nederland, 17 milj. vakjes. Dit wordt voor vele mensen toch lastig en de vraag is: hoe deel je het dan in??
Het antwoord: NIET maar: kijk, vraag en luister. Ontdek het individu aan de andere kant van de tafel. (gemeend geïntreseerd).
Ja, ik ben trainer (welk vakje zit ik nu?) en ik wil niet dat iemand mij in een vakje stopt. Maar toch is dat vreemd: mensen maken een eerste indruk, hiervandaan zoekt ons brein naar de bevestiging d.m.v. de tweede en derde indruk. Met andere woorden de hersenen van een mens proberen toch iemand in een vakje te stoppen, en dat heeft ieder mens geleerd vanaf zijn 0-de jaar.
L Hovius
|
|
8
-
09
-
2006
|
13
:
17
uur
Volgens mij kun je de indelingen niet scheiden van hoe mensen er mee omgaan. En dat is dubbellaags. Geef mensen een willekeurig profiel en ze herkennen zich er massaal in. Vervolgens gaan ze er naar leven. Het profiel wordt vanzelf bewaarheid. Dat is een lastig dilemma voor ons testpsychologen: ik laat iemand een onderzoek doen, koppel de persoonlijkheidskenmerken terug en iemand zegt: "ja zo ben ik precies". Is dat erg? Ik denk het niet, zolang je maar tot een profiel, een omschrijving, komt die: a) door de klant geaccepteerd wordt; b) zich richt op verdere groei, als basis voor wat deze persoon in het leven wil bereiken.
Oftewel: als je weet dat mensen "verkeerd" met profielen & categorieen omgaan, kun je denk ik net zo goed zoeken naar nuttige toepassingen van dat "verkeerde". En dan niet de profielen het raam uit smijten, maar er anders mee omgaan.
heer M.P.D. Odijk
|
|
6
-
09
-
2006
|
07
:
53
uur
Het feit dat er 17 miljoen verschillende mensen zijn betekent niet dat de modellen daarmee overboord kunnen. Voor bepaalde situaties is een zeer beperkt deel van de eigenschappen van die 17 miljoen personen nodig. Door die eigenschappen te benoemen en mogelijke waarden voor die eigenschappen in te delen in staffels, kun je mensenbeoordelen wel degelijk indeglen met behulp van die modellen.
Je moet echter wél bedenken dat je daarmee een groot aantal eigenschappen niet beschouwt. Als je de situatie die bekeken wordt goed in hebt geschat, hebben de eigenschappen die je niet meeneemt echter slechts weinig invloed de uitkomst in het model.
Het feit dat de wereld grijs is, betekent niet dat je de wereld niet in verschillende grijswaarden in kunt delen.
heer Jef Cumps
|
|
6
-
09
-
2006
|
09
:
23
uur
Helemaal eens met wat Rob vertelt. Op die manier kan eender welke persoolijkheidstypologie gebruikt worden als een middel om aan jezelf te beginnen werken. Als een manier om je bewust te beginnen worden van je eigen denken en functioneren. Als je zo'n model niet slaafs volgt en verheerlijkt, maar net heel bewust gebruikt (eruit halen wat voor jou van toepassing is), kan het in mijn ogen echt een hulp zijn.
heer T nelissen
|
|
7
-
09
-
2006
|
08
:
04
uur
Ik begrijp niet welke de relatie is tussen het artikeltje en het hoofdstuk "een goede les".
De indruk wordt gewekt alsof het een het ander uitsluit.
Modellen gebruiken wordt pas echt boeiend en interessant als het gaat over levende mensen die kleur en nuance geven aan het model. Dan wordt het model een middel om gedrag van anderen te verstaan, te situeren.
Het platte gebruik van enig model verwijs ook ik naar het rijk der fabelen.
Het vitale gebruik maakt kijken naar mensen en met name het interpreteren van wat je ziet toegankelijker.
ton van de vorst
|
|
6
-
09
-
2006
|
21
:
15
uur
Is dat de reden waartoe we op aarde zijn: het aftroggelen van geld van bijstandvrouwtjes en ze tegelijkertijd een gevoel van geluk aanpraten?
Het doet me een beetje denken aan de manier waarop destijds allerlei aandelen lease contracten aan de man/vrouw werden gebracht. Verwerpelijke praktijken, een luisterend oor en begrip voor de financiel situatie veinzen uitsluitend ten gunste van de provisie.
Dat verhaaltje over die professor die zijn studenten fopte had overigens een achtergrond. Het ging om een onderzoek naar de eerlijkheid van de mens. Drie groepen studenten kregen na een psychologische test respectievelijk een positief, negatief en geen zelfbeeld voorgeschoteld. Onafhankelijk van het testresultaat! Bij een vervolgtest bleek dat de studenten die een positief zelfbeeld hadden ontvangen significant rechtschapener waren.
Dit resultaat wordt, zoals wel meer onderzoek, misbruikt voor eigen gewin ten koste van onder anderen arme bijstandmoedertjes.
I.A
|
|
6
-
09
-
2006
|
21
:
28
uur
Het is manier om erachter te komen welke kwaliteiten je in huis hebt, tuurlijk kunnen we 17 milioen mensen niet beoordelen aan de hand van 4 a 5 types, maar ieder mens heeft eenmaal eigenschappen waaruit je een conclusie kunt trekken. Neem bijvoorbeeld u eigen werkkring, sommige mensen nemen graag de leiding en zijn constant opzoek naar nieuwe ideeen, anderen willen graag ondersteunen en uitvoeren. Kortom deze persoonlijkheidstypen blijven een goede methode om nieuwe dingen te leren en te weten wat je kwaliteiten zijn.
JW
|
|
11
-
09
-
2006
|
09
:
41
uur
Op een afdelingsdag werd mij (ik ben ingenieur op een projectafdeling) gevraagd als tussendoortje (tussen oa zware finianciele kost) de groepsrollen van de deelnemers te analyseren met Belbin. Ik heb me dan even in Belbin verdiept (misschien niet diep genoeg). Het verwonderde mij heel erg dat er geen dieperliggende verklaring voor de groepsrollen werd gezocht: het was alsof men een hoop gegevens statistisch in categorien had opgedeeld. Een van mijn vorige jobs was het maken van modellen van chemische installaties, hierbij greep ik steeds terug naar basiswetten uit chemie en natuurkunde. Ik heb ooit geprobeerd modellen te maken van chemische installaties enkel op basis van de continue meetgegevens uit deze installaties zonder rekening te houden met de fysische installatie zelf. Deze modellen waren echter nooit heel nauwkeurig en begonnen sterk af te wijken naarmate de installatie verder van zijn normale grenzen werd gebruikt.
Wat ik maar wil zeggen, ik neem de modellen van de menselijke geest met een grote korrel zout tot ik er een tegenkom die meer fundamenteel gebaseerd is.
Dick Pieters
|
|
12
-
09
-
2006
|
23
:
29
uur
Ik kan mij helemaal vinden in de reactie van Rob Janssen.
Wat Michel Hoetmer bereikt met zijn kop boven het artikel is dat het opvalt en daardoor gelezen wordt maar inhoudelijk is het behelpen. Er worden door een aantal metaforen aangedragen die aardig zijn voor in zijn plakboek maar die iedere link met de hedendaagse (goede) trainingen missen.
Er zijn diverse modellen (o.a. Enneagram, Belbin, MBTI) die ik in mijn trainingen gebruik en die hun waarde in de praktijk van mijn deelnemers inmiddels hebben bewezen.
Ik zou de heer Hoetmer willen aanraden zijn Sigmund bril eens af te doen. Naast het zwart-wit zijn er heel veel grijswaarden.
Michel Hoetmer
|
|
25
-
09
-
2006
|
10
:
03
uur
Bedankt voor alle reacties. Eén ding is me inmiddels duidelijk: het artikel is kennelijk niet zo helder als ik zelf dacht. Daarom heb ik het allemaal nog eens opnieuw opgeschreven. Zie hiervoor het artikel: "De mensheid samengevat in een notendop" (dd. 25/9/2006).
Arjan vd Heijden
|
|
5
-
10
-
2006
|
13
:
40
uur
Heer Hoetmer,
Uw stukjes hebben bij mij vaak een glimlach om de mond getoverd. Heerlijk zwart/wit en een tikkeltje aanmatigend.
Perfecte stijl om reacties uit te lokken. Oppervlakkigheid met een doel!!
Dit artikel heeft bij mij een nare smaak achter gelaten.
Met name het deel over de dubbele omzet bij het bijstandvrouwtje laat mij twijfelen aan de integriteit waarmee u uw artikelen schrijft.
Is uw oppervlakkige kijk op zaken dan niet geveinsd?
Gelukkig zijn de reacties op uw artikelen vaak wel leerzaam.
Michel Hoetmer
|
|
5
-
10
-
2006
|
15
:
28
uur
Geachte heer vd Heijden,
Wat bent u complimenteus! Hoezo oppervlakkig? U spreekt zonder verdere toelichting een oordeel uit. Hoe moeten de lezers daar tegenaan kijken? Dat het een oppervlakkig oordeel is?
Naar aanleiding van de reacties heb ik het onderwerp beter uitgediept in een recent artikel. Zie daarvoor mijn artikelen.
Dat u mijn integriteit in twijfel trekt vind ik jammer. Kennelijk hebben uw scherpe ogen iets over het hoofd gezien:
"Ze combineerde het nuttige met het aangename. Want de iconen gingen grif van de hand en dat is heel handig als je van een bijstandsuitkering moet rondkomen."
Deze mevrouw verdiende heel wat bij. De precieze bedragen zijn niet interessant. Maar ze kwam niet bepaald om van de armoe.
Dus voortaan toch ietsje minder oppervlakkig lezen? Wellicht dat u dan ook anders gaat oordelen.
Erno vd Voet
|
|
14
-
12
-
2006
|
22
:
39
uur
Het indelen in type van de gehele mensheid is zeker goed mogelijk. Maar "typering" moet dan ook niet verder gaan dan "typering". Laten we zeggen beschrijving van "voorkeursgedrag". Dat wat Michel Hoetmer beschrijft is de klassieke fout. 17 milj. mensen in 4 vakjes willen stoppen. In mijn optiek is het MBTI de beste typering die er is. MBTI gaat uit van 16 typen. Alle 16 typen zitten in ieder mens verborgen maar sommige type's laten zich wat vaker zien dan andere. Meer is het m.i niet, maar zeker ook niet minder.
Het eneagram is het voor mij helemaal niet. Het eneagram gaat uit te weinig type's maar heeft bovendien zijn oorsprong in het oculte.
Overigens maat Michel Hoetmer in zijn artikeltje ook een klassieke fout: alle trainers te willen indelen in twee vakjes. Het vakje "fout" en "heel erg fout".
Over de auteur:
