26 mei 2010 -
Fraude krijgt nog steeds te weinig aandacht op corporate niveau. Dit ondanks het feit dat fraude bedrijven en overheden jaarlijks miljarden euro’s kost en het steeds verder toeneemt . Daarnaast hoort fraudedetectie en risicomanagement vaak thuis bij specifieke stafafdelingen zoals een Opsporingsdienst of Speciale Zaken, in plaats van bij het business of hoger management.
Dit blijkt uit onderzoek van IBM naar fraude in de financiële wereld door middel van rondetafelgesprekken met ervaringsdeskundigen uit het bank- en verzekeringswezen. Doel van het onderzoek was om meer kennis en inzicht te verkrijgen in de strategische positie van fraudedetectie en -preventie en risicomanagement binnen de bank- en verzekeringswereld. Het onderzoek is geïnitieerd door SPSS en uitgevoerd door Blauw Research, in samenwerking met Tricia Howse, fraudebestrijder bij het Serious Fraud Office in Engeland.
Nog geen concrete aanpak
Fraudebestrijding blijkt een complex onderwerp te zijn dat nog steeds op abstract niveau wordt besproken en behandeld binnen organisaties. Men is vooral bezig met de definiëring van de problematiek, in plaats van dat er tastbare initiatieven worden ondernomen en significante vooruitgang wordt geboekt met een concrete aanpak van fraude.
Vier aanbevelingen
Uit het onderzoek blijkt echter dat organisaties een aantal overzichtelijke maatregelen kunnen nemen om fraude en misbruik op te sporen en te voorkomen. Enkele aanbevelingen van de experts voor de effectieve opsporing en detectie van fraude zijn:
1. Verbeter data- en kennismanagement, ook op internationaal niveau
Het is essentieel dat de financiële branche en wetshandhavers kennis delen over fraude, misbruik, oneerlijke activiteiten en crimineel gedrag. Alleen als ervaringen worden gedeeld, kunnen organisaties de nodige maatregelen treffen en gezamenlijk optreden om fraude effectief tegen te gaan. Aangezien fraude steeds meer internationale vormen aanneemt, is het belangrijk dat organisaties ook internationaal preventiemaatregelen met elkaar delen en gecoördineerd actie ondernemen. Door samen te werken op het gebied van preventie, het plannen en analyseren van hulpbronnen en het trainen en betrekken van de juiste mensen, kunnen betere resultaten worden behaald.
2. Pas bedrijfsstructuur en -cultuur aan Binnen iedere organisatie zou een structuur moeten worden ontwikkeld waarin, naast een eventuele opsporingsafdeling, ook het business management zich met fraude en risicomanagement bezighoudt. De beschikbare informatie moet transparant zijn binnen de gehele organisatie. Dit vergroot de bewustwording van de risico’s die fraude met zich meebrengt. Daarnaast dienen organisaties vooraf een inschatting en voorspelling te maken van risicovolle activiteiten of klanten. Met het opsporen van fraude nemen de risico’s van nieuwe of andere fraudevormen niet af; het investeren in fraudepreventie levert uiteindelijk een beter resultaat op.
3. Vergroot transparantie
Helderheid, inzichtelijkheid en toegankelijkheid van bedrijven en producten hangen nauw samen met het vertrouwen dat wordt verkregen van klanten en investeerders. Organisaties moeten zoveel mogelijk bronnen inzetten om informatie te verzamelen en om zo een compleet beeld te creëren van potentieel frauduleuze activiteiten en personen.
4. Pas de juiste technologieën toe
Voor het opsporen van fraude is het ook mogelijk om bepaalde technologieën in te zetten. Predictive analytics-software maakt het bijvoorbeeld mogelijk om fraude te bestrijden en te voorkomen. Deze software maakt gebruik van geavanceerde statistische en data mining-technieken om grote hoeveelheden data te analyseren en zo tijdig patronen en afwijkingen hierin op te sporen. Hiermee worden voorspellende modellen ontwikkeld die vaststellen welke klanten of activiteiten mogelijk frauduleus zijn. Organisaties moeten zich realiseren dat het voorkomen van fraude beter is dan genezen. De inzet van predictive analytics zorgt ervoor dat er automatisch voorspellingen en aanbevelingen worden gedaan waarop beleidsmakers tijdig kunnen anticiperen.
Noodzaak
"De noodzaak om fraude te bestrijden wordt steeds groter en organisaties en overheidsinstellingen zijn zich in toenemende mate bewust van de vele miljarden euro’s die erdoor verloren gaan," aldus Jaap Vink, senior principal van IBM SPSS. "Uit het fraudeonderzoek is vooral gebleken dat de wil om te komen tot een effectieve aanpak er is, maar dat organisaties – tot aan het hoger management – nu moeten overgaan tot actie om het tij te keren en fraude een halt toe te roepen."
Dit soort artiekelen trekt altijd weer mijn belangstelling. Dat is, althans dat denk ik een oude vorm van beroepsdeformatie.
Nu werk ik toevallig in een branche waar veel te doen is over (al dan niet vermeende) fraude.
In de loop der jaren ben ik mezelf, aan de hand van steeds opnieuw opduikende verhalen, steeds vaker gaan afvragen waaruit fraude nu eigenlijk bestaat. En uiteindelijk ben ik tot de slotsom gekomen dat de grens waar fraude ophoudt, en corruptie begint, niet zo 1,2,3 te trekken valt.
Fraude is een basis levenshouding ingegeven door een ingebakken ''''IK'' cultuur. Ik publiceerde daarover eerder. Is een ''WIJ'' perspectief absent, dan werkt dat fraudedrempel verlagend. Om echter succesvol fraudeur te kunnen zijn is over het algemeen minimaal de mede wetenschap van 1 of meer anderen gewenst of zelf voorwaardenscheppend noodzakelijk. Corruptie en fraude zijn dan broer en zus en gaan hand in hand.
In die zin is het bijvoorbeeld minimaal opmerkelijk om vast te stellen dat Mr. Eelco Brinkman in de Bouwfraude affaire destijds namens de gezamenlijke bouwbedrijven keihard Mea Culpa brulde, en dat de 2e Kamer nooit onderzoek heeft gedaan naar de eventuele aanleiding gevende corruptie binnen de overheid. Daarover heeft iedereen destijds stelselmatig gezwegen.
Waar dat toe leidde weten we inmiddels allemaal: De overheid treedt steeds repressiever op, en ziet in elke afwijking van regels al direct fraude of erger. Dit in plaats van zich te realiseren dat veel afwijkingen juist tot stand komen vanuit voortschrijdende inzichten, en/of het beschikbaar komen van nieuwe technieken. Een oud spreekwoord zegt overigens: Je zoekt niemand achter de deur waar je zelf achter zit.
Natuurlijk: Fraudebestrijding moet!. Maar transparantie voorkomt op zich al veel van mogelijke fraudes. Tegelijkertijd zou het goed zijn als we onze Grondwet weer eens wat meer gaan respecteren: Iemand is bijv. onschuldig tot het tegendeel echt bewezen blijkt. En die les zouden veel overheidsonderzoekers zich eens goed moeten aantrekken. Niet alleen de duurzame wens om een dossier rond te krijgen, maar vooral waarheidsvinding moet het doel zijn. En dan heb ik het nog maar niet over het vinden van de aanleiding (medeplichtigheid en/of aanzetten tot) achter de daad.
Die strategiewijziging zou Nederland al een stuk ''leefbaarder'' maken, en er tegelijkertijd garant voor staan dat de levens van veel minder mensen, dan thans het geval is, onnodig en ongelofelijk zwaar worden beschadigd.
En dat wilde ik ter overdenking toch een keer aan u allen kwijt.
