24 december 2009 -
Steeds meer pensioenregelingen zijn omgezet van eindloon naar middelloon of naar beschikbare premie. Jan van Harten, directeur van Laater vraagt zich op Nationaal Pensioenweblog echter af of we daar wel goed aan hebben gedaan.
"Soms denk ik dat we maar terug moeten naar de eindloonregeling. Niet uit een sentimentele vorm van heimwee, maar gebaseerd op het grote aantal beperkingen waar we in de middelloon- of beschikbare premieregelingen mee te maken hebben."
Duidelijk
Bij een eindloonregeling snapt iedere werknemer hoeveel pensioen hij of zij ongeveer gaat krijgen. Namelijk 70 procent van het laatst verdiende loon. Die 70 procent geldt natuurlijk alleen als je ook 40 dienstjaren hebt gemaakt, maar dat is over het algemeen goed bekend bij de gemiddelde Nederlander. De vraag 70 procent van welk salaris (telt het hele salaris mee voor de berekening van pensioen?) is, evenals de vraag met welke AOW dan rekening wordt gehouden, een legitieme vraag. Maar dit is relatief eenvoudig en goed uit te leggen.
Minder eenvoudig
Middelloon en beschikbare premie daarentegen zijn niet zo eenvoudig. Beide regelingen zijn zogenaamde opbouwregelingen. Jaarlijks wordt er iets toegevoegd aan het opgebouwde pensioen of kapitaal en aan het eind krijg je de optelsom van alle jaren pensioenopbouw. Bij beschikbare premie speelt dan nog een extra punt en dat is de onzekerheid over het beleggingsrendement en hoeveel pensioen je uiteindelijk kunt aankopen met het opgebouwde kapitaal. Dat geeft veel onduidelijkheid en daardoor veel onzekerheid.
Foutkans
Een ander belangrijk verschil is de foutmarge. Van Harten: "Eindloon is naar mijn mening een heel safe systeem. Als het laatste salaris dat wordt gebruikt voor de berekening van het pensioen juist is, dan klopt het hele pensioen en krijg je als gepensioneerde uitbetaald waar je recht op hebt. Bij middelloon en beschikbare premie mag tussentijds geen fout worden gemaakt. Als er eenmaal een fout is ingeslopen, wordt die niet meer, net als bij eindloon, automatisch gecorrigeerd bij de eerstvolgende aanpassing. Nee, dan wordt verder gestapeld op de fout. De kans dat je uiteindelijke pensioen dus niet helemaal gelijk is aan het pensioen waar je recht op had, is hierdoor relatief groot. Bovendien is het lastiger te controleren voor de gemiddelde werknemer, waardoor de kans dat je een fout daadwerkelijk constateert ook nog eens relatief klein is. Eindloon werd als onbeheersbaar en onbegrijpelijk gezien. Ik vraag me af of het middel niet erger is geworden dan de kwaal. Voor mij genoeg redenen om me openlijk af te vragen of eindloon toch niet een betere regeling is. Welke ondernemingsraad maakt zich als eerste sterk voor dit onderwerp?"
Klinkt best wel sympathiek: laten we maar weer naar het eindloon gaan. Er waren alleen een paar redenen om dat niet meer te doen en kennelijk waren de sociale partners het ermee eens. Anders hadden ze er niet mee ingestemd.
Wat waren de problemen? Twee hele belangrijke:
1. Het is een onbetaalbaar systeem. Pensioen bouw je op door (en ik ga niet op alle details in, dus excuses wanneer het er erg kort door de bocht staat) jaarlijks over 2,5% van de pensioengrondslag premie te betalen (bij 40 jaar dienstverband als basis). En die grondslag is dan het verschil tussen 70% van je huidige salaris en de franchise (dat deel wat je door AOW in gaat vullen). Dit geldt voor beide systemen. En vaak wordt deze premie tussen werkgever en werknemer gedeeld.
Het probleem ontstaat bij loonsverhoging. Dan wordt voor de nieuwe situatie de premie berekend, maar is er bij de eindloonregeling ook sprake van achterstallige premie. Immers, over het verschil tussen het oude salaris en het nieuwe salaris is nooit premie betaald. Deze zogeheten backservice wordt niet door de werknemer betaald, maar in zijn geheel door de werkgever. Voor iemand die carrière maakt kan dit stevig in de papieren gaan lopen.
2. Het bindt mensen te veel, het beperkt de arbeidsmobiliteit. Immers, je zult wel gek zijn wanneer je ergens een mooi pensioen hebt opgebouwd en je stapt over. De nieuwe werkgever draait dan op voor de backservice (kijkt ie mooi wel voor uit), dus ontstaat er een pensioengat. Let wel: ten opzicht van de eindloonregeling.
Wat is de oplossing: precies waar op dit moment aan gewerkt wordt: maak nou eens inzichtelijk waar je recht op hebt wanneer je met pensioen gaat. Dan kun je jezelf een doel stellen en bepalen of je nog bij moet storten of niet.
Dus: sympathiek, maar onbetaalbaar en een oplosbaar probleem.
Jaap
|
|
24
-
12
-
2009
|
15
:
21
uur
Voor veel mensen zou het heel verstandig zijn om de laatste jaren van het werkzame leven een stapje terug te doen. Dit kan in functieniveau of qua aantal uren. Een eindloonregeling is hiervoor een grote belemmering. Mensen worden hierbij opgejaagd tot het eind, om vervolgens bij pensionering in een extra groot gat te vallen.
Bij middenloonregelingen is dit probleem opgelost, en heeft een werknemer veel meer vrijheid om verstandige keuzes te maken.
Het zou Ondernemingsraden en Vakbonden sieren als ze juist zouden pleiten voor middenloonregelingen.
Ik denk dat de reactie van Jaap voor een deel op een misvatting berust. Een eindloonpensioen is gebaseerd op het laatstverdiende salaris. Dat wordt echter genuanceerd door de bepalingen in de Pensioenwet dat opgebouwde rechten niet kunnen worden verminderd. Een verlaging van het salaris of het aantal uren heeft dus geen nadelige effecten op een eindloonpensioen.
