Managers moeten strijd aangaan met financiële markten
28 september 2009 -
Veel beursgenoteerde ondernemingen ervaren enorme druk van aandeelhouders, analisten, consultants, investment bankers en de media. Veelal wordt dit toegeschreven aan de grotere invloed van aandeelhouders en financiële markten. Maar managers kunnen wel degelijk een eigen koers varen.
Ook hier in Nederland kunnen aandeelhouders niet 'zomaar' ingrijpen. Bestuurders hebben hun rug niet recht gehouden; ze zijn gaan meewaaien met de mode van de dag en dus met het wispelturige circus van de financiële markten. Het paradoxale is dat bestuurders door dit gedrag de poorten voor korte termijn invloeden hebben opengezet en hun eigen beschikkingsmacht hebben ingeleverd. Een topmanager met visie en een track record heeft ruimte voor een standvastige lange termijn strategie. Hiervoor is wel moed nodig.
Eenzijdige invalshoek
Dit is een van de conclusies van een studie die Arnoud Boot, hoogleraar Corporate Finance en Financiële Markten aan de Universiteit van Amsterdam, in opdracht van Stichting Management Studies heeft uitgevoerd. De uitkomsten hiervan zijn te vinden in het boek ‘De ontwortelde onderneming; ondernemingen overgeleverd aan financiers?’. In zijn studie ontrafelt Boot hoe het perspectief van beleggers - en erger nog de dagkoersen op de beurs- zijn gaan domineren in het gedrag van ondernemingsbestuurders. Geconstateerd wordt dat het management hierdoor veel te transactiegericht en weinig standvastig opereert waardoor het belang van zaken als samenwerking, synergie, kennis, human capital, enzovoort voor het functioneren en presteren van ondernemingen wordt verwaarloosd. Door deze eenzijdige invalshoek zo'n grote invloed te laten krijgen op het ondernemingsbeleid heeft management toegelaten dat de bijl aan de wortels van de onderneming wordt geslagen.
Loyaliteitsconflict
Boot twijfelt niet aan het nut van meer aandeelhoudersdenken in de top van ondernemingen. Inefficiënties zijn hierdoor tegengegaan. Maar je laten sturen door de wispelturigheid van financiële markten is niet in het belang van de onderneming, noch van dat van de aandeelhouders zelf. Management heeft zich hierdoor in een loyaliteitsconflict geplaatst, waarbij het als speelbal van de financiële markt dreigt te vervreemden van de onderneming. Dit laatste is zeer onwenselijk. Het wezen van de onderneming berust op samenwerking tussen mensen. Loyaliteitsconflicten kunnen de organisatie uiteen doen vallen. Calculerend gedrag -'what is in for me?’- gaat dan overheersen.
Private equity
Management moet terug naar af: standvastig, op basis van eigen strategie invulling geven aan de missie van de onderneming. Boot concludeert dat de ruimte hiervoor wel degelijk aanwezig is, maar dat het Nederlandse ondernemingsbestuur - en het bijna verdwenen 'old boys netwerk'- in volledige verlamming zich heeft laten overrompelen door het circus van de financiële markten
Meer stabiele aandeelhouders kunnen het management helpen bij het bewerkstelligen van de noodzakelijke gedragsverandering. Private equity zou volgens Boot in de toekomst een markt voor dergelijk lange termijn aandeelhouderskapitaal kunnen vormen.
'Management moet terug naar af: standvastig, op basis van eigen strategie invulling geven aan de missie van de onderneming.' Absoluut een waar woord, maar in dat hele traject moeten de middenlagen of de lagen onder de top van de banken ook meegenomen worden. Veel van de divisiemanagers, directeuren of productverantwoordelijken hebben in de loop der jaren een even hautaine en onaantastbare houding aangenomen.
De rol van de bankier die met de particulier of ondernemer meedenkt, zich verdiept in degene die hij/zij voor zich heeft en een professionele gesprekspartner is, is ver te zoeken. De lange termijn relatie lijkt te weinig op te brengen.
Hoewel het in de top begint is het 'back to basic' relevant voor alle lagen binnen de bank.
