'Bonus moet op speciale rekening geparkeerd worden'
11 juni 2009 -
Het beperken van bonussen en verlagen van managementbeloningen doen het goed bij het publiek en de politiek, maar op de lange termijn is een creatievere benadering nodig van het bonusbeleid. Eén manier om dat vorm te geven is bonussen vastzetten op een speciale rekening totdat bepaalde doelstellingen gerealiseerd zijn.
Volgens onderzoek van de Wharton Business School kan deze methode er toe bijdragen dat het risicovolle korte termijn denken rondom bonussen beperkt wordt. Alex Edmans, hoogleraar Financien, stelt dat een beloningsstructuur die gebaseerd is op lange termijn doelen beter kan zijn voor de toekomst van de onderneming (én de individuele manager). Op die manier zou er bovendien meer rekening gehouden worden met de veranderende omstandigheden binnen de onderneming. Als bonussen geparkeerd worden op een speciale rekening en pas uitgekeerd worden na het behalen van bepaalde doelen, zouden managers minder snel korte termijn acties ondernemen die henzelf verrijken maar ten koste gaan van de toekomstige winsten van de onderneming. Als managers een bepaald percentage van hun beloning in aandelen krijgen, hebben ze bovendien veel meer belang bij het verbeteren van de bedrijfsprestaties. Dubbele winst dus.
Manipulatie
"Het relateren van de managementbeloning aan de aandelenkoers, is altijd gezien als een effectieve manier om de belangen van het management in overeenstemming te brengen met die van de aandeelhouders," stelt Edmans. "In de afgelopen jaren heeft dit systeem managers echter vooral gestimuleerd om acties te ondernemen die de koers op korte termijn dan wel stuwde, maar aandeelhouders op de lange termijn schaadde. Op het moment dat de bonus al binnen was dus." Het is maar al te duidelijk geworden tijdens de crisis dat bestaande beloningsstructuren managers de kans gaven de vruchten van hun acties te plukken voordat de effecten daarvan volledig duidelijk waren. Een ander kritiekpunt op het huidige systeem is dat managers de boekhouding kunnen manipuleren (door het creëren lege dochterondernemingen om hun verliezen te verdoezelen) om zo de aandelenkoers te stuwen. Zij kunnen vervolgens ongemerkt hun aandelen verkopen zodra de koers een hoogtepunt bereikt heeft, waarna de rest van de aandeelhouders met lege handen blijven (kijk naar Enron). Ook kunnen managers bezuinigen op, bijvoorbeeld, onderzoekskosten waardoor de winst en de prijs van de aandelen omhoog schiet, maar waardoor de onderneming in de toekomst in de problemen komt. Bonussen vast zetten op speciale rekeningen en die pas na een jaar of vijf uitkeren, voorkomt dat managers dergelijke destructieve korte termijn acties uitvoeren, aldus Edmans.
Verdeling
Om managers te motiveren, zo berekende Edmans, zou hun beloning voor 60 procent uit aandelen moeten bestaan en zouden ze jaarlijks een salarisverhoging van zo’n zes procent moeten krijgen. Het aandelenpakket van de manager zou vervolgens vastgezet moeten worden op een speciale rekening die maandelijks geëvalueerd wordt: daalt de koers, dan moeten er meer aandelen gekocht worden om het aandeel van de beloning op 60 procent te houden. Deze aanvullende aandelen moeten betaald worden van het salaris van de manager. Daar staat tegenover dat de manager zijn overtollige aandelen mag verkopen als de koers stijgt. De winst daaruit mag echter niet meteen opgenomen worden. Dit voorkomt dat de manager de aandelenkoers manipuleert om korte termijn winsten te realiseren.
Naleving
Dergelijke ideeën werken natuurlijk alleen als de directie en raden van bestuur ook nauwlettend toezien op de naleving ervan. Daar komt bij dat duidelijk omschreven moet worden wat de ‘lange termijn’ is.
De managers die op korte termijn winst hebben geboekt, die waren echt slim bezig. Nadelig voor de aandeelhouders en de rest, maar iedereen zou het op deze manier gedaan hebben om winst te boeken.
Waar of niet?
