20 november 2007 -
Mensen met een voltijdbaan brengen zo'n 64.000 uur van hun leven op hun werk door. Gemiddeld besteden ze twintig tot veertig procent van die tijd aan werkzaamheden waarmee ze nieuwe kennis en vaardigheden kunnen opdoen. Maar niet alle werknemers leren evenveel. Bepaalde combinaties van werkkenmerken stimuleren het verwerven van kennis en vaardigheden sterker dan andere. Vooral uitdagend werk en zelf kunnen bepalen welk werk je wanneer en hoe uitvoert, heeft een positief effect op het leren, stelt Toon Taris, hoogleraar Arbeidsmotivatie aan de Radboud Universiteit Nijmegen.
Trainen en leren
Leren heeft positieve effecten op het welzijn van werknemers. Mensen die veel leren, hebben daarna ook meer vertrouwen in hun eigen kunnen op het werk dan anderen. En werknemers die tijdens hun werk veel regelmogelijkheden hebben en nieuwe dingen leren, kunnen beter omgaan met de eisen die het werk aan hen stelt. Een te hoge mate van stress is juist weer schadelijk voor het leren van nieuwe vaardigheden.
Formeel versus informeel leren
Taris maakt onderscheid tussen formeel en informeel leren. Formeel leren doen we in trainingen en cursussen. Informeel leren gebeurt in het werk, in situaties die niet specifiek op leren zijn gericht. Werknemers doen hier bewust of onbewust nieuwe kennis en vaardigheden op. Er is geen leerprogramma, leren is het resultaat van verwerking van de eerder opgedane ervaringen. Het merendeel van de werknemers (65 procent) gaat maar weinig op cursus. Toch zeggen ook zij vaak dat ze veel leren in hun werk. Veel van wat werknemers weten en kunnen is dus via informele leerprocessen verworven. Opmerkelijk genoeg is er vanuit onderzoek weinig aandacht voor het informele leren. Ook bestaat er nauwelijks onderzoek naar de relatie tussen informeel leren en organisatie-uitkomsten, merkt Taris op.
Betere werkprestaties?
Formeel leren, het volgen van een training, is bedoeld om kennis en vaardigheden te beïnvloeden. Maar of de opgedane kennis zich ook vertaalt in betere werkprestaties is de vraag. Deelnemers aan een timemanagementtraining waren nadien weliswaar beter in timemanagement, maar of dat ook geleid heeft tot een betere werkprestatie is onduidelijk. Bekend is dat cursisten slechts tien tot twintig procent van hetgeen ze in trainingen leerden ook daadwerkelijk gebruiken in hun werk. Kortom, zowel voor formeel als voor informeel leren is onduidelijk wat het effect is op het functioneren van de organisatie.
Wel is bekend dat werknemers met actieve banen meer leren en meer zelfvertrouwen hebben dan anderen. Maar of ze feitelijk ook beter presteren is de vraag. Prof. Toon Taris gaat onderzoek doen naar de onderliggende mechanismen van leergedrag en naar de relatie tussen taakkenmerken, stress, leergedrag en prestatie.
