AWVN constateert dat de toon in de cao-onderhandelingen harder is geworden
14 april 2023 -
Met een gemiddelde van 7,5 procent zijn de loonafspraken in maart voor het eerst in lange tijd uitgestegen boven de inflatie. Het CBS meldde vorige week een inflatie in maart van 4,4 procent. De 7,5 procent voor de loonafspraken is opnieuw een record. De huidige niveaus van loonafspraken zijn sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw niet voorgekomen.
Dat meldt AWVN, de belangrijkste arbeidsvoorwaardenadviseur van Nederlandse werkgevers, in haar cao-maandbericht over maart. Het aantal afgesloten cao’s was in maart 28 – een normaal aantal. De maart-cao’s gelden voor 250.000 werknemers. AWVN constateert dat de toon in de cao-onderhandelingen harder is geworden en dat vakbonden regelmatig met acties dreigen. Vooralsnog lijkt het er echter niet op dat het tempo waarmee nieuwe cao-afspraken worden gemaakt, stagneert. Acties en stakingen doen zich vooral voor rond cao’s die van overheidsfinanciën afhankelijk zijn, zoals die van de gemeenteambtenaren, openbaar vervoer en de zorg. Het aantal stakingen – dat wil zeggen, waarbij de productie of dienstverlening wordt onderbroken - in de marktsector is klein.
Het AWVN-looncijfer geeft aan wat werknemers die onder de betreffende cao’s vallen in de komende twaalf maanden aan collectieve loonsverhogingen kunnen verwachten. De periodieke cao-cijfers van het CBS kijken terug op de realisatie van de gemaakte cao-afspraken.
Laagste maandgemiddelde afgelopen jaren: 1,7 procent in november 2020
Aantal nieuwe cao-akkoorden in maart 2023: 28
Gemiddeld aantal nieuwe cao-akkoorden in maand maart: 29
Aantal aflopende cao’s in 2023: 409 voor 2,9 miljoen werknemers
Aantal vernieuwde cao’s die in 2023 ingaan: 137 voor 1,6 mln. werknemers
Aantal openstaande cao’s op dit moment (expiratie in 2023): 272 voor 1,3 mln. werknemers
Aantal openstaande cao’s op dit moment (expiratie in 2022): 49 voor 15.000 werknemers
Analyse
De vanaf begin 2021 oplopende trend in de hoogte van loonafspraken is in maart verder doorgetrokken. Het onderliggende patroon blijft normaal: na gunstige economische berichten volgen, met een vertraging van een jaar of meer, stijgende loonafspraken. De huidige sterke stijging van de loonafspraken zoals die altijd volgt op economische groei, wordt versterkt door krapte op delen van de arbeidsmarkt en de vraag om koopkrachtherstel.
Een dempend effect op de hoogte van de loonafspraken komt voort uit vaak sterk opgelopen bedrijfskosten (onder meer energie- en andere grondstofprijzen) en onzekere (bedrijfs)economische vooruitzichten.
AWVN verwacht dat de door het CBS gerapporteerde daling van de inflatie en de door De Nederlandsche Bank verwachte lagere inflatiecijfers op termijn tot lagere cao-afspraken zullen leiden.
