Cyber- en bedrijfsschade vormen grootste dreigingen naarmate economische en energierisico's toenemen
In Nederland staat bedrijfsonderbreking op de eerste plaats, gevolgd door de macro-economische ontwikkelingen en de energiecrisis
23 januari 2023 -
Zowel stabiliteit als verandering voeren de boventoon in de Allianz Risicobarometer 2023. Cyberincidenten en bedrijfsonderbreking vormen voor het tweede achtereenvolgende jaar de grootste zorgen van bedrijven (beide scoorden 34 procent van alle antwoorden).
Het zijn echter Macro-economische ontwikkelingen, zoals inflatie, volatiliteit van de financiële markten en een dreigende recessie (gestegen van nummer tien naar nummer drie op jaarbasis), evenals de impact van de Energiecrisis (een nieuwkomer op nummer vier) die dit jaar de grootste stijgers in de lijst van wereldwijde bedrijfsrisico's zijn, nu de economische en politieke gevolgen van de wereld in de nasleep van COVID-19 en de oorlog in Oekraïne voelbaar worden.
Deze urgente zorgen vragen om onmiddellijke actie van bedrijven, wat verklaart waarom zowel Natuurrampen (van nummer drie naar zes) en Klimaatveranderingen (van nummer zes naar nummer zeven) dalen in de jaarlijkse ranglijst, net als de Pandemie (van nummer vier naar dertien), nu vaccins een einde hebben gemaakt aan lockdowns en beperkingen. Politieke risico's en geweld is een andere nieuwkomer in de top tien wereldwijde risico's op nummer tien, terwijl een Tekort aan gekwalificeerd personeel naar de achtste plaats stijgt. Veranderingen in de wet- en regelgeving blijven een belangrijk risico op nummer vijf, terwijl Brand/explosie twee plaatsen zakt naar nummer negen.
In Nederland zijn de top drie risico's 1) Bedrijfsonderbreking, 2) Macro-economische ontwikkelingen en 3) Energiecrisis. Bedrijfsonderbreking (inclusief verstoring van de supply chain) staat in het rapport van dit jaar op de eerste plaats, een stijging ten opzichte van vorig jaar. In de top tien verschenen vier nieuwe risico's, waarvan twee de top drie behaalden. Macro-economische ontwikkelingen (zoals inflatie, deflatie, monetair beleid en bezuinigingsprogramma's) staan in Nederland op de tweede plaats en de energiecrisis (zoals tekorten/uitval, prijsschommelingen) neemt de derde plaats in. Cyberincidenten dalen in het verslag van dit jaar naar de vierde plaats.
Ranglijst van bedrijfsrisico's
De Allianz Risicobarometer is een jaarlijkse ranglijst van bedrijfsrisico's die wordt samengesteld door de zakelijke verzekeraar Allianz Global Corporate & Specialty (AGCS) van de Allianz Group, samen met andere Allianz-entiteiten, waarin de mening van 2.712 deskundigen op het gebied van risicobeheer in 94 landen en regio's is verwerkt, waaronder CEO's, risicomanagers, makelaars en verzekeringsdeskundigen. Deze is voor de twaalfde keer gepubliceerd.
Joachim Mueller, CEO van AGCS, reageert op de bevindingen: "Voor het tweede jaar op rij blijkt uit de Allianz Risicobarometer dat bedrijven zich het meeste zorgen maken over toenemende cyberrisico's en bedrijfsschade. Tegelijkertijd zien zij inflatie, een dreigende recessie en de energiecrisis als directe dreigingen voor hun bedrijf. Bedrijven, met name in Europa en de VS, maken zich zorgen over de huidige 'permacrisis' als gevolg van de nasleep van de pandemie en de economische en politieke gevolgen van de aanhoudende oorlog in Oekraïne. Het is een stresstest voor de veerkracht van elk bedrijf.
"Het positieve nieuws is dat wij als verzekeraar bij veel van onze klanten op dit gebied een voortdurende verbetering zien, met name rond het weerbaarder maken van supply chains, het verbeteren van de bedrijfscontinuïteitsplanning en het versterken van cybercontroles. Gezien de gebeurtenissen van de afgelopen jaren, staan maatregelen om veerkracht op te bouwen en risico's te verminderen voor bedrijven nu centraal."
In 2023 geldt de top vier van risico's in de Allianz Risicobarometer over het algemeen voor alle wereldwijde bedrijven van alle formaten en voor de belangrijkste Europese economieën en de VS (met uitzonderingen van de energiecrisis). De bezorgdheid over risico's voor bedrijven in landen in Azië en de Stille Oceaan en in Afrika wijkt enigszins af, als gevolg van de verschillende impact van de aanhoudende oorlog in Oekraïne en de daaruit voortvloeiende economische en politieke gevolgen.
Digitale en verstorende gevaren Cyberincidenten, zoals IT-uitval, ransomware-aanvallen of datalekken, staan voor het tweede jaar op rij wereldwijd op de eerste plaats als belangrijkste risico. Ook in negentien verschillende landen, waaronder Canada, Frankrijk, Japan, India en het Verenigd Koninkrijk, staan deze op de eerste plaats. Het is ook het risico waarover kleine bedrijven (met een jaaromzet van minder dan 250 miljoen dollar) zich de meeste zorgen maken.
"Voor veel bedrijven is de dreiging in de cyberruimte nog steeds groter dan ooit en de cyberverzekeringsclaims blijven op een hoog niveau. Grote ondernemingen zijn eraan gewend geraakt dat zij het doelwit zijn en ondernemingen met een adequate cyberbeveiliging kunnen de meeste aanvallen beter afweren. Steeds meer kleine en middelgrote ondernemingen worden ook getroffen. Deze onderschatten vaak hun blootstelling en moeten voortdurend investeren in de versterking van hun cybercontrolekader," zegt Shanil Williams, AGCS Board Member en Chief Underwriting Officer Corporate, verantwoordelijk voor cyberverzekeringen.
Volgens het Allianz Cyber Center of Competence blijft de frequentie van ransomware-aanvallen in 2023 hoog, terwijl de gemiddelde kosten van een datalek met 4,35 miljoen dollar een recordhoogte bereiken en in 2023 naar verwachting meer dan 5 miljoen dollar zullen bedragen. Het conflict in Oekraïne en de bredere geopolitieke spanningen vergroten het risico op een grootschalige cyberaanval door staatsgesponsorde actoren. Daarnaast is er een groeiend tekort aan professionals in cyber security, wat uitdagingen met zich meebrengt bij het verbeteren van de beveiliging.
Voor bedrijven in veel landen wordt 2023 waarschijnlijk weer een jaar met een verhoogd risico op Bedrijfsonderbreking (BI), aangezien veel bedrijfsmodellen kwetsbaar zijn voor plotselinge verstoringen en veranderingen, die op hun beurt invloed hebben op de winst en inkomsten. BI staat wereldwijd op de tweede plaats en vormt het grootste risico in landen als Brazilië, Duitsland, Mexico, Nederland, Singapore, Zuid-Korea, Zweden en de VS.
De reikwijdte van ontwrichtende bronnen is groot. Cyber is de oorzaak van BI die bedrijven het meest vrezen (45 procent van de antwoorden); de tweede belangrijkste oorzaak is de energiecrisis (35 procent), gevolgd door natuurrampen (31 procent). De torenhoge energiekosten hebben sommige energie-intensieve industrieën gedwongen energie efficiënter te gebruiken, de productie naar alternatieve locaties te verplaatsen of zelfs een tijdelijke sluiting te overwegen. De hieruit voortvloeiende tekorten dreigen in een aantal kritieke sectoren in Europa een verstoring van de supply chain te veroorzaken, waaronder op het gebied van voeding, landbouw, chemicaliën, geneesmiddelen, bouw en industrie, hoewel de warme winter in Europa en de stabilisatie van de gasprijs de energiesituatie helpen verlichten.
Een mogelijke wereldwijde recessie is in 2023 een andere waarschijnlijke bron van verstoring, waarbij leveranciers failliet kunnen gaan en insolvent kunnen worden, wat met name een probleem is voor bedrijven met slechts één of een beperkt aantal cruciale leveranciers. Volgens Allianz Trade, zal het aantal wereldwijde bedrijfsinsolventies in 2023 waarschijnlijk aanzienlijk toenemen: +negentien procent.
Macro-economische malaise
Macro-economische ontwikkelingen, zoals inflatie of volatiliteit van de economische en financiële markten, staan in 2023 wereldwijd op de derde plaats (25 procent), vergeleken met de tiende plaats in 2022. Alle drie de grote economische gebieden, de Verenigde Staten (VS), China en Europa, bevinden zich tegelijkertijd in een crisismodus, zij het om verschillende redenen, aldus Allianz Research dat in 2023 een recessie voorspelt in Europa en de VS. De inflatie is een bijzonder bron van zorg omdat zij de prijsstructuur en de winstmarges van veel bedrijven aantast. Net als de reële economie, gaan de financiële markten een moeilijk jaar tegemoet, nu centrale banken overtollige systeembrede liquiditeit aftappen en zelfs de handelsvolumes in historisch liquide markten teruglopen.
"2023 wordt een uitdagend jaar; het zal voor veel huishoudens en bedrijven puur economisch gezien een jaar zijn om te vergeten. Toch is er geen reden tot wanhoop," aldus Ludovic Subran, Chief Economist bij Allianz. "Ten eerste biedt de ommekeer in de rente uitkomst, niet in de laatste plaats voor miljoenen spaarders. Ook de vooruitzichten op middellange termijn zijn veel rooskleuriger, ondanks, of liever gezegd dankzij, de energiecrisis. De gevolgen, naast de verwachte recessie in 2023, zijn al duidelijk: een gedwongen transformatie van de conjunctuur in de richting van een koolstofarme economie en een verhoogd risicobewustzijn in alle segmenten van de samenleving, waardoor de sociale en economische veerkracht wordt versterkt."
Risicodragers en -dalers
De Energiecrisis is de grootste stijger in de Allianz Risicobarometer en verschijnt voor het eerst in de ranglijst op nummer 4 (22 procent). Sommige industrieën, zoals chemie, kunstmest-, glas- en aluminiumproductie, zijn mogelijk afhankelijk van één enkele energiebron. In het geval van veel Europese landen betreft dit gas uit Rusland, waardoor deze sectoren kwetsbaar zijn voor verstoring van de energievoorziening of prijsstijgingen. Als dergelijke basisindustrieën het moeilijk hebben, kunnen de gevolgen ook verder in de waardeketen in andere sectoren worden gevoeld. Volgens Allianz Research blijft de energiecrisis de grootste winstdrempel voor Europese landen in het bijzonder. Op het huidige niveau, zouden de energieprijzen de winst van de meeste niet-financiële ondernemingen wegvagen, omdat het prijsstellingsvermogen daalt door de afnemende vraag.
Doordat 2022 opnieuw een jaar van beroering was, waarin conflicten en burgerlijke onlusten het nieuws domineerden, zijn Politieke risico's en geweld een nieuwkomer op nummer tien (dertien procent). Afgezien van oorlog, maken bedrijven zich ook zorgen om de toenemende verstoring vanwege stakingen, rellen en burgerlijke onlusten, nu de crisis rond de kosten van levensonderhoud in veel landen toeslaat.
Ondanks een daling op de ranglijst op jaarbasis, blijven Natuurrampen (negentien procent) en Klimaatverandering (zeventien procent) voor bedrijven belangrijke punten van zorg. In een jaar waarin orkaan Ian, een van de krachtigste stormen ooit in de VS, recordhittegolven, droogtes en winterstormen over de hele wereld, en meer dan 100 miljard dollar aan verzekerde verliezen omvatte, staan zij nog steeds in de top zeven van wereldwijde risico's.
