Juridische hulp na seksueel misbruik: kloof tussen slachtoffers en hulp nog te groot
Financiële druk speelt ook een grote rol
3 maart 2022 -
De drempel om professionele en juridische hulp te vragen na seksuele intimidatie of geweld is hoog. De verschillende MeToo-affaires die recentelijk aan het licht zijn gekomen maken pijnlijk duidelijk dat slachtoffers met heel veel (onzichtbare) barrières te maken hebben als het gaat om het melden van misbruik.
Wereldwijd doet volgens het Centrum Seksueel Geweld slechts een kleine tien procent van de (zeden)slachtoffers aangifte. Schaamte en angst spelen een grote rol, maar ook de rompslomp van aangifte doen en hoge kosten van een juridisch proces zijn barrières. de.Trybe, een online community en informatieplatform met praktische hulpmiddelen voor slachtoffers van seksuele intimidatie en misbruik op de werkvloer, vraagt op Internationale Vrouwendag, 8 maart 2022, aandacht voor de kloof tussen slachtoffers en juridische hulp en wil deze kloof dichten.
Slachtoffers blijven stil
Volgens het Centrum Seksueel Geweld en statistieken van Amnesty zetten weinig slachtoffers van seksuele misdrijven de stap naar de politie of rechtbank. John de Mol adviseerde vrouwen in de aflevering van BOOS om te gaan praten, maar slachtoffers hebben genoeg redenen om stil te blijven. Eén op de vier vrouwelijke slachtoffers en één op de drie mannelijke slachtoffers verteld niet dat zij ooit misbruikt zijn. Waarom? Driekwart van de mensen die over hun ervaringen met seksueel geweld vertellen, krijgt in een reactie de verantwoordelijkheid in zijn of haar schoenen geschoven, oftewel victim blaming. Iets wat volgens onderzoek vaak schadelijker is dan de gebeurtenis zelf. Dan is er ook nog de angst voor dreigementen van de pleger en het loyaliteitsconflict tussen slachtoffer en dader. In 85 procent van de gevallen is de pleger namelijk een bekende van het slachtoffer.
Meer aandacht voor behoeften slachtoffers
Ook het aangifteproces is niet genoeg ingericht op de behoeftes van slachtoffers van seksuele misdrijven, stellen experts. Door de Inspectie Justitie en Veiligheid werd vorig jaar een rapport gepresenteerd over de bejegening van zedenslachtoffers door politie. Uit dit onderzoek bleek dat er meer aandacht nodig is voor de behoeften en verwachtingen van slachtoffers. Voornamelijk het informatieve gesprek dat zedenrechercheurs voorafgaand aan een eventuele aangifte voeren, werd door sommige slachtoffers als ontmoedigend ervaren. Enkele slachtoffers gaven aan dat zij zich gestuurd voelden om geen aangifte doen. de.Trybe founder, Harriet King: "Na mijn eigen ervaring met seksuele intimidatie en misbruik heb ik uiteindelijk civiele en strafrechtelijke juridische stappen ondernomen. Het werd mij al snel duidelijk dat ik als slachtoffer zelf verantwoordelijk was voor het vinden van de juiste hulpbronnen. De hulp die ik kreeg was summier en niet holistisch. Het was een traumatische periode waarin ik mij heel erg eenzaam heb gevoeld."
Financiële druk speelt ook een grote rol
De arbeidsrechtelijke juridische kosten kunnen bij het indienen van een klacht wegens seksuele intimidatie oplopen tot gemiddeld 10.000 tot 15.000 euro. Hoe ingewikkelder de rechtszaak hoe hoger de juridische kosten. Daarbij is de afgelopen jaren de sociale rechtshulp enorm uitgehold. Als een groot deel van de bevolking geen toegang krijgt toch rechtshulp, heeft dit ook effect op de rechtsgelijkheid in ons land. De huidige bovengrens voor het in aanmerking komen voor rechtsbijstand is zo laag dat veel slachtoffers er geen aanspraak op kunnen maken en zo de mogelijkheid verliezen om zichzelf te laten vertegenwoordigen. Dit raakt vrouwen extra hard omdat zij, nog meer dan mannen, in financieel kwetsbare situaties zitten. Uit de Emancipatiemonitor 2020 blijkt dat 53 procent van de Nederlandse vrouwen financieel onafhankelijk is tegenover 76 procent van de mannen. In de Europese Unie verdienen vrouwen gemiddeld nog steeds minder dan mannen. Voor elke euro die een man verdient, verdient een vrouw slecht 86 cent. Cijfers die duidelijk maken dat vrouwen vaker opboksen tegen financiële belemmeringen dan mannen.
King: "Dat ik de mogelijkheid had om te strijden voor gerechtigheid is essentieel geweest voor mijn verwerkingsproces en genezing. Victim blaming, de huidige rechtsbijstand situatie, en financiële belemmeringen voor veel slachtoffers, maakt het alleen nog maar moeilijker om naar behoren te worden vertegenwoordigd en gerechtigheid te zoeken."
