Zorgsector vergrijst, ontgroent en flexibiliseert ondanks hoge vacaturedruk
11 november 2021 -
Het aantal unieke (online) vacatures in de zorg is in één jaar tijd met maar liefst 43 procent toegenomen. Dit blijkt uit onderzoek van Intelligence Group in opdracht van Compagnon. Iedere actieve baanzoeker in de zorg (51.518 in totaal) heeft tegenwoordig de keuze uit vier openstaande vacatures (204.038 in de afgelopen twaalf maanden).
In de provincies Noord-Holland en Utrecht bedraagt de vacaturedruk zelfs 8:1.
Ondanks de hoge vacaturedruk is het aantal werkzame personen in de zorg het afgelopen jaar fors is toegenomen. Door de coronacrisis groeide hun aantal met maar liefst achttien procent (85.000) naar in totaal 548.300 zorgprofessionals. "Alle vormen van instroom die voorheen niet mogelijk waren, waren dat door de coronacrisis in één keer wel," zegt Frank Roders, Directeur van Compagnon. "Rigide protocollen werden geparkeerd zonder de veiligheid en het algehele welzijn in gevaar te brengen, waardoor de productiviteit steeg. Steeds meer zorginstellingen vallen echter terug op hun oude structuur en systemen. Zaken die een jaar geleden nog konden, kunnen nu helaas niet meer."
Vergrijzing
Uit het onderzoek blijkt dat het grootste gedeelte van de in totaal 85.000 nieuwe zorgprofessionals meer dan tien jaar werkervaring heeft. Tegelijkertijd neemt het aantal jonge zorgprofessionals af, mede ingegeven door een tekort aan stageplekken en/of lastige onboarding door de coronacrisis. Dit heeft als direct gevolg dat de vergrijzing in de zorgsector snel toeneemt: zo daalde het percentage zorgprofessionals jonger dan veertig jaar in één jaar tijd van 45 procent naar 40 procent. Parallel daaraan is zowel de arbeidsmarktactiviteit als –mobiliteit (intern en extern aanbod) kleiner geworden. Roders: "De zorgsector ontgroent in rap tempo. Waar met name zij-instromers en herintreders de weg terug vonden naar de zorg, is het tegenovergestelde het geval bij jongeren. Vooral vanuit het mbo zien we de afgelopen jaren dat de instroom sterk terugloopt. Dit kan op zowel de korte als lange termijn grote gevolgen hebben voor het duurzame aanbod in de sector. Als deze trend zich de komende jaren voortzet, is er sprake van alarmfase 1 voor beleidsmakers, onderwijsinstellingen én werkgevers."
Flexibilisering
Naast ontgroening en vergrijzing, is ook de flexibilisering van de zorgsector het afgelopen jaar sterk toegenomen. Zo steeg het aantal zzp’ers dat werkzaam is in de zorg van 48.000 in 2020 naar 56.500 in 2021 (+achttien procent). Opvallend genoeg komt deze toename vooral voor rekening van de mannelijke zzp’ers: hun aandeel steeg in één jaar tijd van twintig procent naar 28 procent. Roders: "De huidige schaarste in de zorg geeft zorgmedewerkers veel macht en autonomie. Zorgprofessionals begeven zich daardoor steeds vaker in een modern functionerende arbeidsmarkt. Organisaties moeten daarin mee en daarvoor is met name visie, lef en daadkracht nodig. Het alternatief is dat de zorg verder vergrijst en flexibiliseert en daardoor pensioen-, verzuim- en inhuurkosten een nog groter gedeelte van de beschikbare budgetten opeisen. De problemen zijn oplosbaar, maar dan moeten wel de handen uit de mouwen. Papier is immers geduldig."
