Zowel werkgever als werknemer zal zich moeten aanpassen
26 februari 2021 -
Eén op de vijf Nederlanders vreest voor het verliezen van hun baan. Veel werkenden hebben daarnaast te maken met ingrijpende veranderingen binnen organisaties en de bedrijven waar zij werkzaam zijn. Dat blijkt uit onderzoek van juridisch probleemoplosser ARAG onder ruim 1500 werkende Nederlanders.
Twaalf procent van de werkenden acht de kans dat ze hun baan verliezen reëel, nog eens negen procent heeft te horen gekregen dat hun contractverlenging ter discussie staat. Bijna een derde (27 procent) van de werknemers geeft aan meer stress te ervaren met betrekking tot hun werk, iets minder dan een vijfde zegt dat de tweede golf de onzekerheid over hun baan heeft vergroot.
Sandra Bonestroo-van Zon, jurist arbeidsrecht bij ARAG, waarschuwt dat de verwachtte ontslaggolf nog steeds voor de deur staat: "Steunmaatregelen hebben ervoor gezorgd dat veel werkgevers tot nu toe nog geen grote reorganisaties hebben doorgevoerd en faillissementen zijn uitgebleven. Tegelijkertijd is de steun in veel gevallen niet kostendekkend. Plannen worden dus niet veel gemaakt, maar er wordt wel op reserves ingeteerd. Het is zeer de vraag of werkgevers overeind blijven zodra de steunmaatregelen minder worden of geheel wegvallen. Daarvoor zijn de achterstanden in veel sectoren simpelweg te groot. Die onzekerheid snijdt diep in de arbeidsrelatie tussen werkgever en werknemer."
Ruimte voor gesprek over secundaire arbeidsvoorwaarden
Werknemers voelen inmiddels de effecten van de crisis. Bij vijftien procent is (de jaarlijkse) salarisverhoging op de lange baan geschoven. Tien procent van de ondervraagden geeft aan dat hun opleidingsbudget op dit moment is bevroren. Bijna een vijfde (negemtien procent) van de werkenden heeft inmiddels werktijden zien aangepast worden door de leidinggevende. Het ontbreekt echter nog aan samen naar oplossingen zoeken. Uit het onderzoek blijkt namelijk dat 81 procent van de respondenten zegt geen afspraken te hebben gemaakt met de werkgever over secundaire arbeidsvoorwaarden zoals overuren en diverse vormen van verlof.
"Met name op dat gebied ligt de ruimte voor de werkgever en werknemer om samen plannen te maken," zegt Bonestroo-van Zon. "Bepaalde werkgevers kunnen misschien niet anders dan het nemen van maatregelen. Aan die werkgevers wil ik meegeven, ga met je werknemers in gesprek. Het kan daarbij helpen om meerdere scenario’s in kaart te brengen: negatief bedrijfsresultaat, gematigd positief en een goed bedrijfsresultaat en bij elk scenario passende afspraken te maken. We zien in de praktijk dat medewerkers daar vaak toe bereid zijn. Leg de afspraken dan natuurlijk wel goed schriftelijk vast. Wellicht staat een werknemer ook open voor omscholing of outplacement. Onder voorwaarden kunnen de kosten hiervan in mindering worden gebracht op de transitievergoeding bij eventueel ontslag. ‘’
Werknemer ook aan zet
Niet alleen de werkgever zou zich moeten aanpassen aan de situatie, de werknemer is net zo goed zelf aan zet. "Een arbeidsrelatie vereist natuurlijk van twee kanten inspanningen", zegt Bonestroo-van Zon. ‘’Ook de werknemer dient zich als goed werknemer op te stellen en in te stemmen met redelijke voorstellen van de werkgever. Je mag ook niet elk voorstel zomaar afslaan. Een werknemer doet er goed aan zich hierover dan ook te laten adviseren, want het domein arbeidsrecht is ongelofelijk complex en de coronacrisis maakt dat domein nóg ingewikkelder. Dat een werknemer het spoor bijster is, is heel begrijpelijk."
Om mensen te helpen goed geïnformeerd te zijn over hun situatie, heeft ARAG de RechtCheck voor werk en inkomen ontwikkeld. Bonestroo-van Zon licht het belang van dergelijke technologie toe: "Werknemers met onzekerheid over hun eigen situatie weten hiermee direct wat hen te wachten staat. De beslisboomtechnologie van de check kan aan verzekerden en niet-verzekerden tot wel duizend verschillende suggesties voor te nemen actie tonen. Dat aantal schetst ook goed hoe complex dit rechtsgebied is op dit moment."
