Bedrijven, NGO’s en overheid moeten meer samenwerken
17 februari 2020 -
De twintigste editie van de Edelman Trust Barometer laat zien dat Nederlanders van alle westerse economieën nog het meeste vertrouwen hebben in de vier instituties (overheid, bedrijfsleven, media en NGO’s). Toch denken maar liefst twee op de drie Nederlanders dat zij over vijf jaar niet beter af zijn dan nu.
Ook geloven zij niet dat leiders uit politiek en bedrijfsleven de maatschappelijke uitdagingen waar wij voor staan effectief kunnen aanpakken. Dat blijkt uit de Nederlandse resultaten van de jaarlijkse Edelman Trust Barometer die vandaag zijn gepubliceerd. De snelheid van technologische ontwikkelingen, de toekomst van werk en het gebruik van fake news als wapen leiden ertoe dat veel mensen zich zorgen maken over de toekomst.
Vertrouwen is broos
"De economie draait op volle kracht en toch zien we dit niet terug in het vertrouwen dat mensen hebben in de instituties die het fundament vormen onder onze samenleving. Sterker nog, het vertrouwen is broos en de vertrouwenskloof tussen het hoger opgeleide, meer welvarende deel van de bevolking en de rest neemt alleen maar toe," zegt Steven Heywood, General Manager van Edelman in Nederland. "We bevinden ons op een kruispunt en er ligt een enorme kans voor politieke leiders en CEO’s om uit te leggen hoe zij de uitdagingen waar wij als samenleving voor staan denken aan te gaan. Doen zij dat niet dan riskeren ze het vertrouwen van de samenleving en daarmee hun mandaat te verliezen."
Jaarlijks onderzoek
De Edelman Trust Barometer is een jaarlijks onderzoek naar de mate van vertrouwen in vier instituties: overheid, bedrijfsleven, media en niet-gouvernementele organisaties (NGO’s). Het onderzoek wordt sinds 2001 in zo’n 28 landen uitgevoerd met een totaalaantal van 34.000 respondenten. De editie van dit jaar laat zien dat het Nederlandse vertrouwen in deze vier belangrijkste instituties licht gestegen is, maar zich nog steeds in neutraal gebied bevindt met een Trust Barometer score van 57. Het bedrijfsleven geniet met een Trust-score van 62 procent als enige institutie vertrouwen. De overheid zit met een score van 59 procent nog net in de neutrale zone evenals de media met een score van 58 procent. Net als vorig jaar, worden NGO’s door het brede Nederlandse publiek het minst vertrouwd (50 procent). Transparanter zijn over financieringen of corruptie meer aan de kaak te stellen zijn de belangrijkste gebieden waar ze vertrouwen kunnen winnen.
Vertrouwenskloof
De wereldwijde vertrouwenskloof, het verschil in vertrouwen tussen het goed geïnformeerde-, hoogopgeleide publiek en het brede publiek, is dit jaar groter dan ooit. In de meeste onderzochte landen vertrouwt minder dan de helft van het brede publiek de vier instellingen. Ondanks dat Nederlandse instituties nog relatief goed scoren ten opzichte van andere westerse economieën, is de vertrouwenskloof tussen het geïnformeerde publiek (67 procent) en het brede publiek (57 procent) ook hier groot met maar liefst tienprocentpunten.
Toekomst ziet men opnieuw somber in
Hoewel Nederland dus hoger scoort dan andere westerse landen, zijn we net als vorig jaar pessimistisch over de toekomst. Ruim twee op de drie Nederlanders denken dat ze er over vijf jaar economisch niet beter voor staan dan op dit moment. Zo maakt bijna 70 procent zich zorgen over het verliezen van hun baan als gevolg van onder meer de groeiende verschuiving naar een freelancers/gig economie, immigratie, een tekort aan training of door automatisering. Dit leidt ertoe dat er een sterk verlangen is naar verandering (72 procent) en een sterk gevoel van onrechtvaardigheid (72 procent). 59 procent is ervan overtuigd dat het kapitalisme zoals het nu bestaat, meer kwaad dan goed doet.
Mensen maken zich ook zorgen over de snelle technologische veranderingen (56 procent) en zijn bang dat ze niet meer kunnen beoordelen of wat ze horen en zien wel echt is (57 procent). Bovendien vindt bijna twee op de drie Nederlanders (62 procent) dat de overheid de opkomende technologieën niet voldoende begrijpt om ze effectief te reguleren. Als gevolg hiervan zijn mensen steeds bezorgder over het gebruik van onbetrouwbare informatie en nepnieuws als wapen, met 64 procent een stijging van negen procentpunt ten opzichte van 2018.
Het bedrijfsleven moet actie ondernemen
Om de uitdagingen aan te gaan en de zorgen te adresseren kijken Nederlanders met name naar het bedrijfsleven. Nog meer dan vorig haar verwachten Nederlanders dat CEO’s de leiding nemen bij het in gang zetten van verandering (67 procent). Ze moeten hierbij niet op de overheid wachten. Maar liefst 89 procent is van mening dat CEO's zich moeten uitspreken over belangrijke maatschappelijke thema’s als het trainen van mensen voor banen van de toekomst, de impact van automatisering op banen, het ethisch gebruik van technologie en inkomensongelijkheid. Dat is een stijging van maar liefst 24 procentpunt in de afgelopen twee jaar.
Ondanks dat het vertrouwen van mensen in hun eigen werkgever groeit, gelooft 63 procent van de Nederlanders er niet in dat onze huidige leiders in staat zijn om de maatschappelijke uitdagingen aan te pakken. Regeringsleiders en CEO’s worden gewantrouwd, terwijl de ondervraagden het meeste vertrouwen hebben in wetenschappers en mensen uit hun lokale gemeente.
Meer samenwerking
Bedrijven stimuleren de economische welvaart, creëren waarde voor hun eigenaren en innoveren voldoende, blijkt uit het onderzoek. Het gebied waar nog veel te winnen valt, is samenwerking met de overheid. Ongeveer twee op- de drie vinden dat het bedrijfsleven meer moet samenwerken met de overheid. Overigens houdt men daar de overheid en de niet-gouvernementele organisaties (NGO’s) ook voor verantwoordelijk: die moeten volgens Nederlanders meer samenwerken met het bedrijfsleven.
