Dit kunnen managers leren van handbiker Jetze Plat
Het levensverhaal van Plat inspireert
3 februari 2020 -
Handbiker Jetze Plat behoort al jaren tot de absolute wereldtop. Zijn prijzenkast staat vol met wereldbekers en paralympische medailles. Het geheim achter zijn succes? "Een zeer professionele benadering van de sport," zegt Plat. "Elk detail moet kloppen." Wat kunt u als manager van hem leren?
Jetze Plat is meervoudig wereldkampioen handbiken en paralympisch kampioen triatlon. Zijn sport is bij het grote publiek niet zo bekend, maar Plat brengt daar langzaam verandering in. Zo werd de 28-jarige Nederlander eind 2019 voor de tweede keer gekozen als Paralympisch Sporter van het Jaar. Recent kwam daar een nog prestigieuzere nominatie bij: Plat is in de race voor een Laureus Award. Deze prijzen worden ook wel de Oscars van de sportwereld genoemd.
Het levensverhaal van Plat inspireert. Hij is geboren met twee onvolgroeide benen, maar dat weerhield hem er niet van een carrière als topsporter na te jagen. Hoe is deze topatleet zo ver gekomen? Zes succesfactoren die ook in het bedrijfsleven relevant zijn.
Omring u met de juiste expertise
Plat wordt ondersteund door een heel team aan professionals. "Ik weet dat ik het als sporter niet alleen kan. Er zijn zoveel facetten waar ik zelf geen verstand van heb. Ik werk bijvoorbeeld samen met een hoofdtrainer, een krachttrainer, een marketing- en pr-expert, een fysio/masseur en een voedingsdeskundige. Dit zijn allemaal experts in hun eigen vakgebied."
Hoe stelt Plat zijn team samen? "Ik vind het belangrijk dat er vanaf het eerste gesprek een klik is. Ik heb geen behoefte aan sterke praatjes, maar wil dat mensen op een rustige manier met me meedenken. En ik moet er blind op kunnen vertrouwen dat zij net als ik elke dag opnieuw bezig zijn om progressie te boeken. Geen 8-tot-5-mentaliteit dus, maar toewijding."
Communiceer eerlijk en zakelijk
"Als ik vind dat een teamlid niet goed presteert, zeg ik eerlijk dat ik misschien verder moet kijken. In het begin vond ik dat best lastig. Ook omdat ik mensen niet altijd heb kunnen betalen wat ze waard zijn. Vaak ben ik ook een stuk jonger. En als we bevriend zijn, wordt het nog moeilijker. Daarom probeer ik het zakelijk te houden. Een professionele vriendschap."
Plat zal overigens niet snel van de ene op de andere dag afscheid van een teamlid nemen. "Iedereen doet zijn best. Bovendien ben ik erg dankbaar voor alle hulp en ondersteuning. Daarom geef ik mensen altijd de kans om zichzelf te verbeteren. Met sommige experts werk ik al lang samen. Dan is het af en toe ook gewoon nodig om elkaar op scherp te zetten."
Focus u niet op de concurrentie
Sommige topsporters doen er alles aan om de concurrentie te dwarsbomen: van plagerijtjes tot intimidatie en vervelende overtredingen. Plat: "Ik houd niet van dat soort spelletjes. Natuurlijk maak ik tijdens wedstrijden wel gebruik van zwakke momenten van tegenstanders en geef dan extra gas om ze mentaal een knakje te geven. Maar ik ga altijd uit van eigen kracht."
"Dat was vroeger wel anders, hoor. Tijdens mijn eerste Paralympische Spelen in Londen wilde ik per se de gouden medaille ophalen, terwijl ik op dat moment eigenlijk nog niet bij de absolute top hoorde. Toen was ik heel erg bezig met wat mijn concurrenten deden. Dat leidt af en werkt averechts. Nu heb ik maar één focus: ik moet zelf fysiek en mentaal top zijn."
Houd rekening met alle scenario’s
Voor Plat is een goede voorbereiding cruciaal. Hij moet in topvorm zijn, rekening houden met de omstandigheden op locatie en zijn energie doseren. Maar zelfs dan kan er tijdens een race iets misgaan. "Zo raakte ik tijdens een wereldbekerwedstrijd na anderhalve ronde een wiel kwijt. Door toch kalm te blijven en de snelheid op te voeren, kon ik uiteindelijk iedereen inhalen."
Ook is het belangrijk om veerkracht te tonen na een tegenslag. "Ik heb bijvoorbeeld een keer mijn pols gebroken tijdens motorcross. Dan moet ik positief blijven en alles doen om goed te herstellen. Mede daarom ben ik ambassadeur van Mimecast Nederland. Zij richten zich niet alleen op de verdediging tegen cyberaanvallen, maar zorgen ook voor een spoedig herstel na een incident."
Voeg structuur toe tegen de zenuwen
"Zeker in het begin van mijn carrière was ik een dag van tevoren al verschrikkelijk nerveus voor de wedstrijd. Ik kreeg bijvoorbeeld geen brok door mijn keel, waardoor ik tijdens de race last had van hongerklop. Van dat soort momenten heb ik veel geleerd. Voor belangrijke wedstrijden zet ik op papier wat ik eet, wanneer ik eet en wanneer de warming-up begint."
Ervaart u spanning voor een belangrijke vergadering of presentatie? Volgens Plat kan het helpen om in de aanloop extra structuur toe te voegen. "Ik ben een ervaren atleet, maar zenuwen zijn er altijd. Dat heeft ook een functie: gezonde spanning is nodig om een topprestatie neer te zetten. Door een plan te maken, voorkom ik dat dit omslaat in nervositeit."
Stel ambitieuze en tussendoelen
Plat stelt ambitieuze doelen voor zichzelf. Zo wil hij het handbiken in Nederland een boost geven en op drie onderdelen goud winnen tijdens de Paralympische Spelen in Tokio. "Natuurlijk moeten mijn doelen realistisch zijn, maar ik leg de lat bewust hoog. Anders sluipt er gemakzucht in: ik red het vast ook wel met 90 procent inzet. Dat is dodelijk voor een topsporter."
Wilt u motivatieproblemen tackelen? "Dan adviseer ik u om los van uw periodieke targets zelf tussendoelen te stellen. In de wintermaanden zijn er geen wedstrijden en piekmomenten. De druk ligt er niet op. Dan moet ik mezelf toch motiveren om elke dag optimaal te trainen, ook als het koud is. Behaphare doelen voor de korte termijn helpen me daarbij."
