Praten over schulden moet net zo normaal worden als uitspreken wie de BOB is
Gezonde financiële situaties creëren door schulden bespreekbaar te maken
27 december 2019 -
Mensen praten niet graag met vrienden of familie over rekeningen die ze niet kunnen betalen. Probleemschulden bespreekt zelfs maar één op de vijf met zijn of haar omgeving, blijkt uit recent onderzoek van Flanderijn. Het hebben van schulden is echt taboe in Nederland. Zijn mensen dan wel bereid om met een deurwaarder over hun financiële situatie te praten?
Of willen ze hun problemen niet onder ogen zien en gooien ze het liefst zo snel mogelijk de deur weer dicht? Als deurwaarder in Rotterdam komt Marieke Boon van Flanderijn van alles tegen. Ze deelt haar ervaringen en vertelt graag hoe zij zich inzet om schulden bespreekbaar te maken.
Gevoelens van schaamte en falen
"Als mensen rekeningen niet kunnen betalen, ontstaan er vaak schaamtegevoelens," vertelt Boon. "Schaamte naar hun eigen netwerk, familie of gezin, maar ook naar zichzelf. Veel mensen hebben het gevoel dat ze hebben gefaald. Dit is dan ook de voornaamste reden waarom mensen niet graag praten over hun schulden. Gelukkig schamen ze zich bijna nooit tegenover mij als deurwaarder, want als professional sta ik immers verder van hen af. Natuurlijk ben ik wel degene die het onderwerp aanstipt en mensen confronteert met de problemen die ze hebben. Toch staan ze er meestal voor open om hun situatie met mij te bespreken."
Aan de juiste touwtjes trekken
Boon komt verschillende situaties tegen als ze bij klanten langsgaat. "Sommige mensen zijn oprecht blij als ik langskom," vertelt ze. "Ze beseffen wel dat ze een probleem hebben, maar ze weten gewoon niet aan welke touwtjes ze kunnen trekken om uit de schulden te komen. Voor hen is het belangrijk om de situatie helder te krijgen en daar kan ik ze bij helpen. Ik geef ze extra informatie en denk met ze mee. Het mooiste is als mensen vervolgens op eigen kracht verder kunnen door bijvoorbeeld hulp te vragen aan iemand binnen hun eigen netwerk. Mijn doel is om mensen het inzicht te geven dat hulp vragen soms het juiste touwtje is om aan te trekken en daarmee probeer ik het schaamtegevoel weg te nemen."
Doorverwijzen naar hulpinstanties
"Er zijn ook situaties waarbij het probleem voor mensen te groot is om zelf aan te pakken", vervolgt Boon. "Ze zijn bijvoorbeeld de draad kwijt, hebben te weinig inkomsten of te veel schulden. In dat soort situaties hebben ze niet genoeg aan een deurwaarder die alles met hen op een rijtje zet. Ik kan hen echter wel vertellen waar ze terecht kunnen voor passende hulp. Bijvoorbeeld bij een vrijwilligersorganisatie die mensen helpt om hun administratie op orde te krijgen. Of bij een juridisch loket als er sprake is van een geschil. Als blijkt dat mensen gewoon geen geld hebben en écht professionele hulp nodig hebben, kunnen deurwaarders in de Gemeente Rotterdam sinds kort mensen aanmelden voor schuldhulp bij de gemeente. Dit is vaak de informatie of het duwtje in de rug dat mensen nodig hebben om daadwerkelijk aan de bel te trekken."
Betaling afdwingen of schuldenaar helpen
En de opdrachtgever dan? Een deurwaarder gaat toch op pad om voor hen een betaling af te dwingen? "Ja, in eerste instantie wel," legt Boon uit. "Maar als blijkt dat mensen niet kunnen betalen, dan is dat een gegeven. Dat kan ik niet veranderen. De specifieke vordering laat ik op dat moment even los en dan wordt het mijn doel om gedragsverandering bij mensen teweeg te brengen. Het is namelijk belangrijk dat ze daadwerkelijk in beweging komen na mijn bezoek. Als ik weer wegga, is het nog niet klaar. Ik wil dat ze echt iets gaan doen én dat ze mij op de hoogte houden. Pas dan kan ik met een goed verhaal terugkomen bij de opdrachtgever. En gelukkig hebben zij vaak begrip voor de situatie. Als de situatie van de klant namelijk niet verandert, heeft iemand de volgende maand weer te maken met betalingsachterstanden. Door iemand de ruimte te geven om zijn situatie op orde te krijgen, komt niet alleen de opdrachtgever er goed uit, maar ook de schuldenaar. Dankzij de klantvriendelijke benadering hebben mensen ook eerder een goed gevoel, waardoor ze over het algemeen sneller betalen. Bovendien waarderen mensen dat schuldeisers deze ruimte geven en dit leidt daardoor tot een hogere klantretentie."
Praten over schulden: begin van de oplossing
"Wat mij betreft moet er zo snel mogelijk een eind komen aan het niet bespreekbaar kunnen maken van schulden en het schaamtegevoel dat mensen hierdoor hebben,"gaat Boon verder. "Praten over schulden is in veel gevallen namelijk de eerste stap richting een o,plossing. Het zou daarom vanzelfsprekend moeten zijn om over de financiële situatie te spreken. De ‘Kom uit je schuld’-campagne van de overheid vind ik daarom een goed initiatief. Vergelijk het met de BOB-campagne. Vroeger was het echt niet cool om te zeggen dat u de BOB bent, en nu is het vanzelfsprekend om dit vooraf te bespreken."
Volgens Boon zou het zo ook moeten zijn met het bespreken van schulden. "Niet alleen voor mensen met schulden, maar juist ook voor mensen in hun omgeving," zegt ze. "Voor hen is het belangrijk om de signalen van financiële problemen te herkennen en het gesprek hierover aan te gaan. Als we probleemschulden uit de wereld willen krijgen, is het in mijn ogen ontzettend belangrijk dat het normaal wordt om over schulden te praten."
Het verzwijgen van schulden is vaak bij zowel bedrijven als personen iets wat vaak gebeurt. Terwijl er in een beginstadium van een schuld er nog heel veel mogelijk is om de problemen in goede banen te leiden. Wel heb ik het idee dat het taboe op vertellen dat iemand persoonlijk of zijn bedrijf ooit failliet is gegaan minder wordt, dit komt misschien ook omdat dit soort informatie via social media vaker en meer gedeeld wordt.
