17 juni 2004 -
Rattengedrag op het werk is heel gewoon, dat weten we sinds het verschijnen van de bestseller Hoe word ik een rat? van Joep Schrijvers. Managers zijn de grootste aanstichters van dit gedrag, menen werknemers.
Dat blijkt uit onderzoek door hoogeleraar Muel Kaptein van de Rotterdam School of Management onder 750 leden van de beroepsbevolking.
Roddelen en liegen Roddelen gebeurt het vaakst (86 procent), gevolgd door liegen (80) en fronten kiezen (70). Weinig voorkomende rattenstreken zijn: bewijzen verzamelen om iemand te beschadigen (19 procent), vertrouwelijke informatie van anderen doorspelen (21 procent) en elkaar ondermijnen (32 procent).
Top-10 rattengedrag De respondenten zijn ook gevraagd aan welk rattengedrag zij zichzelf schuldig maken. De top-10 is als volgt:
1. Roddelen (47 procent) 2. Sporen vernietigen (30 procent) 3. Meer laten vertellen dan lief is (27 procent) 4. Liegen (23 procent) 5. Fronten kiezen (22 procent) 6. Pas afsnijden(11 procent), 7. Ondermijnen (11 procent) 8. Lobbyen (10 procent) 9. Politieke spelletjes (9 procent) 10. Mensen uitspelen (9 procent).
Slecht voorbeeldgedrag Collega's slachtofferen, vernederen en kwetsen worden meestal als onacceptabel ervaren. Bijna de helft vindt dat roddelen tot op zekere hoogte wel kan. De belangrijkste oorzaak voor rattengedrag op de werkvloer is verkeerd voorbeeldgedrag van leidinggevenden (84 procent). In driekwart van de gevallen is oneerlijke behandeling van medewerkers door leidinggevenden en jaloezie tussen medewerkers een bron voor rattengedrag.
Gevolgen De gevolgen van rattengedrag zijn veelal groot. In bijna 90 procent neemt de werksfeer af. In driekwart nemen de werkprestaties af. Slechts in 18 procent wordt er lol en plezier beleefd aan rattengedrag.
Sinds enige maanden merk ik ook op onze werkvloer van dit ''rattengedrag''. Helaas gaat de sfeer daardoor hier heel erg snel achteruit en is er van motivatie weinig meer over.
Ik sluit me hierbij dan ook aan bij de 90% van degenen die dit ook ondervinden.
c. feld
|
|
19
-
01
-
2009
|
13
:
20
uur
Wat doe je als je leidinggevende niet het goede voorbeeld geeft? Moet je het met hem bespreekbaar maken of is dit vragen om (nog) meer problemen?
A.J.
|
|
19
-
01
-
2009
|
14
:
23
uur
Rattengedrag is zéér herkenbaar en komt in veel bedrijven voor inderdaad. Het is dan ook zaak voor de manager om het goede voorbeeld te geven.Helaas komt het te vaak voor dat ook de leidinggevenden zich schuldig maken aan rattengedrag en vragen zich daarna af hoe het toch mogelijk is dat de sfeer zo achteruit is gegaan de laatste tijd. Ik vindt dan ook dat je dit zeker bespreekbaar moet maken met de desbetreffende leidingevende. Hij/zij wordt dan met de neus op de feiten gedrukt en realiseert zich misschien dat dit meer impact heeft op de groep dan hij/zij denkt.
borrelteutebel
|
|
20
-
01
-
2009
|
11
:
45
uur
AJ, dat hebben we afgelopen week geprobeerd maar helaas is dat nog slechter uitgepakt dan we hadden gehoopt. Dus adviseer ik C. Feld er heel goed over na te denken om dit bespreekbaar te maken of niet.
Leo K.
|
|
20
-
01
-
2009
|
12
:
10
uur
Eens met A.J. Maar bedenk wel dat in de situatie dat de leidinggevende zich schuldig maakt aan rattengedrag de medewerkers, die er last van hebben, zich meestal bedreigd zullen voelen en niet in de gelegenheid zijn om de leidinggevende hierop aan te spreken. De medewerkers die met de leidinggevende meedoen zullen over het algemeen geen behoefte hebben de leidinggevende hierop aan te spreken. Kortom, leidinggevenden die rattengedrag vertonen zijn gezwellen, die alleen van bovenaf kunen worden weg gesneden!
Gerard Bouwhuizen
|
|
21
-
01
-
2009
|
11
:
01
uur
De beste remedie is mensen confronteren met hun gedrag en dit vooral concreet te benoemen. Na de confrontatie ook de wens uitspreken dat dit niet meer gebeurd. Wel opletten dat als je iemand confronteerd dat hier geen waarde oordeel in door klinkt. Wees concreet en hard in de boodschap maar zacht op de persoon. Dan heb je ze het hardst bij hun ballen, kunnen ze niets tegen jou inbrengen.
Als Interim Manager kom ik bij veel bedrijven over de vloer en zie vele vormen van Rattengedrag. Het is voor mij een voordeel van buiten te komen.
Wanneer ik met rattengedrag in aanraking kom kan ik gracieus opzij stappen met de opmerking dat ''een externe geen verleden en geen toekomst heeft alleen maar de opdracht van het moment.''
Daar schrikken ze van want hoewel je een externe achteraf als kapstok kunt gebruiken laten ze het wel uit hun hoofd zich al te snel met jouw werkzaamheden te bemoeien.
In een andere hoedanigheid ben ik dit bij een bank tegen gekomen waar een financieel afdelingsmanager het nodig vond een secretaresse 'en plain publique' ongenadig te schofferen. Waarop ik even publiekelijk, viendelijk, tegen hem zei dat mensen met karakter en niveau dergelijke zaken nooit in het publiek zou bespreken. Hij wist daar weinig of niets op te antwoorden.
Ik kan me AJ heel goed voorstellen en hier inderdaad even goed na te denken. Wat zouden de ergste consequentie zijn als je hem zou confronteren? Kan hij jou ontslaan? Dan heb je een afweging te maken. Wil je daar nog werken met de mogelijkheid daar op een bepaald punt niet meer tegen te kunnen of trek je een conclusie.
Mijn ervaring is dat je rattegedrag alleen afstraft iemand, één op één, te laten weten niet van die rattenstreken te houden en vervolgens gewoon zonder reactie af te wachten weer aan je werk gaat.
Ratten lopen namelijk continue op tenen en hebben een hekel aan onduidelijkheid. Door die onduidelijkheid naar hem toe verder in stand te houden kan hij/zij daar niets mee. Zo houden ze van nature afstand omdat, op welke positie je ook zit, men graag het idee heeft je in een soort houdgreep te hebben.
Je hebt dus een keuze uiteindelijk. Maar hoe het ook zij, nbitie vind ik een hele mooie kwaliteit zolang het maar niet ontaard in rattegedrag.
Succes
RC
margriet
|
|
22
-
01
-
2009
|
11
:
10
uur
Zeer herkenbaar rattengedrag van de vestigingsmanager,na 26 jaar een onberispelijke staat van dienst ben ik door deze rat uiteindelijk weggespeeld omdat ik hem aansprak op zijn gedrag,ik kan het weten als geen ander,rattengedrag is een gezwel dat van bovenaf moet worden weggesneden,anders komt er een plaag die moeilijk kan worden bestreden.
Vincent
|
|
23
-
01
-
2009
|
09
:
10
uur
Rattengedrag? Is dit niet eenzelfde soort hype als ´sick building syndrom´? Door het een naam te geven bestaat het opeens overal. Bovenstaande top 10 kan zelfs productiviteit verhogend werken. Bijvoorbeeld: In veel organisaties vinden onderhandelingen plaats. In onderhandelingen is bijna de gehele top 10 zeer gebruikelijk. De vraag of de handelingen toelaatbaar zijn hangt m.i. af van de interpretatie van de betrokkenen en het uiteindelijke doel waarvoor de handelingen ingezet worden. I.e. gaat om persoonlijk gewin of om winst voor de organisatie?
Waarom gaan mensen rattengedrag vertonen, is de eerste vraag die bij mij opborrelt. Zeker als het gaat om een manager die al jaren wel goed leiding geeft.
Zitten ze soms zelf op de schop? Of hoort het bij de cultuur van je organisatie?
En wat ga je er zelf dan mee of aan doen?
Het is gemakkelijk om de ander de schuld te geven van zijn of haar gedrag. Je kunt ook bekijken hoe de omgeving het mogelijk maakt dat iemand zich als een rat gaat gedragen. En hoe het patroon van rattengedrag in stand gehouden wordt. Daar draagt iedereen aan bij, niet alleen de manager, maar ook alle andere betrokkenen.
Wat doe jij om het rattengedrag in stand te houden? Bijvoorbeeld: je mond houden, meeroddelen (bij de partij tegen de rat), afwenden, klagen, boos worden en mee naar huis nemen, in de hoek van de klappen gaan zitten.
Daarna kun je kijken hoe je dingen anders kunt doen. Gerard Bouwhuizen en R. Civile geven daar prachtige en praktische tips voor.
Vanuit systeemdenken: je hoeft maar aan een heel klein radertje te draaien om de hele machinerie de andere kant op te krijgen.
C.Feld
|
|
23
-
01
-
2009
|
15
:
46
uur
tja toch even een reactie.
Francien zegt:
Wat doe jij om het rattengedrag in stand te houden? volgens mij is dit een typisch Nederlandse benadering. Men vind dat je alles MOET kunnen zeggen maar je MAG het uiteindelijk niet. Zeker niet als het om je leidinggevende gaat (ook niet als het om de toon gaat). Dat is mijn ervaring. En is het Rattengedrag niet van alle tijden geweest? Vraag maar de ouderen onder ons.
Francien zegt:Daar draagt iedereen aan bij, niet alleen de manager, maar ook alle andere betrokkenen.
Tja ook hier weer een ''wishfull thinking''.
Is het niet zo dat die mensen waar wij van vinden dat zij Rattengedrag vertonen gewoon wel weten hoe het spel gespeelt moet worden om verder in de carriere te komen? Zij beheersen de spelregels. Of je daar aan meedoet is een ander ding. De werkvloer is een jungle waar je moet leren om te overleven. Een rat is daar een goed voorbeeld van.
@ C. Feld: Mijn reactie is gebaseerd op systeemdenken. Het voert te ver om op deze plek een uitleg te geven. Je kunt het nodige terugvinden in de boeken die ik met Marijke Lingsma heb geschreven over conflictcoaching en in de blogs en artikelen die ik heb geschreven op basis van mijn ervaringen als werknemer, mediator, coach, trainer en adviseur.
Leo_k
|
|
23
-
01
-
2009
|
17
:
05
uur
C. Feld is dus kennelijk de typische werksfeer, dat bij rattengedrag hoort, gewend. Als manager heb je er alle belang bij rattengedrag uit te bannen. Het mag dan, volgens Feld, conform de spelregels zijn om te overleven op de werkvoer .. Het is funest voor het bereiken van een maximaal mogelijke arbeidsprestatie, zowel qua productiviteit als qua effectiviteit en efficientie. Kortom het is geen goed gedrag voor een gezonde bedrijfsdoelstelling!
piet
|
|
11
-
11
-
2015
|
02
:
03
uur
oneens leo, hele bedrijven gedijen op rattenstreken, bv eigen haard zo slecht in wonen , die is er over de honderd mee geworden en een slecht verhuurder
