Pensioenfondsen vinden weg naar boven na slecht begin in november
19 december 2018 -
De gemiddelde dekkingsgraad van de Nederlandse pensioenfondsen kreeg in november flinke klappen, maar wist zich in de laatste week te herstellen tot het niveau van eind oktober (107 procent). De beleidsdekkingsgraad, die leidend is voor kortingen en indexatie, bleef stabiel op 109 procent.
Fondsen stabiliseren op niveau eind oktober
Na de daling in oktober waren ook de eerste drie weken van november slecht voor pensioenfondsen. In de laatste week van november vonden ze de weg omhoog, onder andere door uitspraken van de voorzitter van de Amerikaanse centrale bank Federal Reserve (Fed). Die maakte bekend dat de rente in 2019 minder stijgt dan eerder aangegeven. Desalniettemin zijn er fondsen die eerder uit de gevarenzone leken te zijn, maar daar nog steeds middenin zitten.
Rente gedaald, verplichtingen gestegen
Na de daling in oktober, daalde de swaprente in november verder met gemiddeld ongeveer vijf basispunten. De Ultimate Forward Rate (UFR), waarmee pensioenfondsen de waarde van hun toekomstige verplichtingen berekenen, is 2,4 procent. Door de rentedaling nam de waarde van de verplichtingen per saldo met ongeveer 0,9 procent toe.
Vermogen pensioenfondsen gestegen
Het vermogen van pensioenfondsen kreeg wederom forse klappen in november. Vooral technologieaandelen daalden. Beleggers waren onder meer somber over de afname van de economische groeiverwachtingen, een Brexit-akkoord dat nog boven de markt hangt en Italiaanse begrotingsperikelen. Bovendien daalde de olieprijs deze maand met ruim tien procent. Aan het eind van de maand keerde het tij en noteerden de aandelenmarkten toch een winst. Beleggers werden enigszins gerustgesteld door de uitlatingen van de Fed en het vooruitzicht op de G20 waar afgelopen weekeinde afspraken zijn gemaakt tussen Amerika en China. De aandelen van ontwikkelde markten noteerden een plus van 1,2 procent. De opkomende markten lieten zelfs ruim vier procent rendement zien. De vastrentende waardenportefeuille noteerde een kleine plus door de rentedaling, maar dit effect wordt beperkt door hogere spreads op credits en high yield beleggingen. Per saldo nam de portefeuille met ongeveer een procent in waarde toe.
Kortingen niet van de baan door klappen pensioenakkoord
Nu de onderhandelingen van het pensioenakkoord mislukt zijn, is er een concrete dreiging dat sommige pensioenfondsen eind 2020 of 2021 moeten korten op de uitkeringen. "De klappen op de beurzen van de afgelopen maanden laten zien hoe kwetsbaar de situatie van de fondsen is. De kortingsdreiging is voor een aantal pensioenfondsen daarmee weer een realistisch doemscenario geworden", zegt Frank Driessen, Chief Executive Officer van Aon Retirement & Investment. "Pensioenfondsen moeten zich voorbereiden op een periode van grote onzekerheid."
Nieuw pensioenstelsel – sector kan zich geen extra tijd permitteren
De ontwikkeling van een nieuw pensioenstelsel blijkt op dit moment een onmogelijke opgave voor het kabinet en de sociale partners. En dat terwijl de pensioensector zich geen extra tijd kan permitteren voor noodzakelijke aanpassingen. "Een nieuw pensioenstelsel zou niet ‘rule based’, maar ‘principle based’ moeten zijn", stelt Driessen. "Laat een fonds zelf zijn businesscase maken, zonder vooraf bepaalde generieke regels op te leggen. Zolang het past binnen de Europese kaders en het aansluit bij de eigen achterban van ondernemingen en deelnemers, werkt dat prima."
Driessen pleit ook voor een harde stop van het bestaande stelsel om invaarproblematiek en discussies over de overgangskosten te voorkomen. Driessen: "Ook zou er meer individuele keuzevrijheid voor deelnemers moeten komen. Individuele pensioenen moeten tot stand komen met gezamenlijk beleggen op basis van een risicoprofiel dat de deelnemer kiest. Ondernemingen met een verplichtgestelde pensioenregeling kunnen dan zelf bepalen waar ze die regeling laten uitvoeren."
