CEO: zet ethisch handelen medewerker hoger op de bedrijfsagenda
14 februari 2018 -
Hoe als bedrijf nu werkelijk ethisch te handelen? Het goede te doen, vanuit de juiste beweegredenen? Het heeft zeker de aandacht van veel organisaties.
Daarbij kan het verleidelijk zijn te focussen op de organisatie als geheel. Dus bijvoorbeeld op hoe er wordt omgegaan met vertrouwelijke gegevens, hoe fraude te voorkomen en op wat een bedrijf van zijn klanten mag verwachten.
Anouska Post, Regional Vice President Sales NGO bij Salesforce is van mening dat ethisch handelen echter niet iets is wat voortkomt uit de organisatie op zich. "Het start bij het individu, bij de medewerker zelf dus. Want hoe eenvoudig is het om ons te verschuilen achter de groep en daarbij de afzonderlijke verantwoordelijkheid uit het oog te verliezen?" Dus hoe zorgt u dat de beweegredenen van het individu overeenkomen met die van de organisatie?
Moreel handelen
Post: "Een actueel voorbeeld van moreel handelen, vind ik de nieuwe Amazon-supermarkt in Seattle. In deze supermarkt hoeft niets te worden gescand of in de winkel afgerekend, de ontelbare camera’s registreren namelijk iedere aankoop en het totaalbedrag wordt automatisch van de creditcard afgeschreven. Werken in Nederlandse supermarkten de zelfscan-systemen met een systeem dat nog steekproefsgewijs controleert op diefstal; deze supermarkt controleert niets. Er is te stellen dat dit het ultieme vertrouwen in de mens vertegenwoordigt. Want rekent Amazon er nu op dat niemand steelt in deze winkel? Nu ja, het tegenovergestelde kan ook waar zijn. Het systeem is dan juist een ultiem teken van wantrouwen. Waarbij alles zo nauwkeurig wordt vastgelegd dat diefstal simpelweg onmogelijk wordt. En als dat het geval is, wat is dan de rol nog van de individuele medewerker?"
Automatisering vraagt om reflectie
"Nu is een supermarkt mogelijk niet de plek waar morele beslissingen van essentieel belang zijn," vervolgt Post. "Maar in de groeiende automatisering, zullen deze voorbeelden alleen maar toenemen. Denk aan de zorg, waarbij een supercomputer straks beslist over de te leveren zorg en daarbij ook de ethische afwegingen maakt. Of de zelfrijdende auto, die moet inschatten links of rechts uit te wijken bij een naderende botsing. De rol van de mens blijft dan van groot belang. Dat geldt voor ingewikkelde morele dilemma’s, maar net zozeer voor kleinere afwegingen."
Aanspreken geeft context
Hoe dat morele besef vervolgens een organisatie in te brengen? "Dat gaat verder dan een algemene groepstraining rondom ethiek," zegt Post. "Gewenst gedrag moeten worden voorgeleefd en ook het vooraf aanspreken op verantwoordelijkheid draagt hieraan bij. Ik raad mensen aan te handelen alsof de organisatie hun eigen bedrijf betreft. Zouden zij dan dezelfde keuzes maken, dezelfde uitgaven doen? Een voorbeeld vanuit de praktijk is de bootcamp-week voor onze nieuwe medewerkers. Dit omvat een geheel verzorgde week in San Francisco om alle ins en outs te leren kennen van het bedrijf. Daarbij vertrouwen we erop dat deze nieuwe medewerkers verantwoord omgaan met het beschikbare budget en de gegeven vrijheid. Het helpt om hier vooraf helder over te communiceren en context over verwachtingen en handelen te bieden."
Begin bij management
Maar hoe dat op goede wijze te doen? Post heeft een aantal tips: "Begin bij het management. Wanneer teamleiders goed getraind zijn op het aanspreken van medewerkers, heeft dat een sneeuwbaleffect op de rest van het team. Ook zij spreken elkaar vervolgens makkelijker aan op gedrag. Niet onbelangrijk is de realisatie dat we allemaal fouten maken. Wanneer dat gebeurt, is het goed hiermee omgaan van net zo groot belang. Kunnen reflecteren op gemaakte beslissingen en hiervan leren draagt bij aan het ethisch handelen van een medewerker, team of zelfs een organisatie als geheel."
Agenderen is een must
Wat voor keuzes mensen maken, zijn een combinatie van karakter, van opvoeding en van context. "Maar ik denk dat ethisch handelen absoluut mee te geven is. Dat kan bijvoorbeeld door middel van trainingen, van intervisie en vooral door bewustwording. Wanneer er oog is voor het ‘juiste’ binnen een organisatie, zijn alle handelingen die volgen automatisch van een andere intentie. Dat daarnaast ook toezicht en auditing een rol spelen, spreekt voor zich. Maar wanneer iedere organisatie nu eens start met het agenderen van ethiek en hierop stuurt bij management en medewerkers, dan brengen we moreel handelen direct naar de werkvloer. Dat is alvast een goede start."
Ik ben het met je eens. Absoluut een goed begin en zo zou het ook moeten zijn. Ieder mens als individu maar zeker ook in een groep verantwoordelijk voor zijn eigen handelen.
