'Ontmoedig geen opleidingen die bedreigd worden door robots'
21 augustus 2017 -
Ook nu de werkloosheid in Nederland historisch laag is, blijft de toekomst van de arbeidsmarkt een heet hangijzer. De schuldige is de usual suspect die robotisering heet.
Zowel bedrijven, overheden als onderwijsinstellingen buigen het hoofd over de vraag hoe we de Nederlander van nu kunnen klaarstomen voor de arbeidsmarkt van morgen. Volgens Chantal Geelhoed, HR Director bij Exact, worden daarbij zo nu en dan onverstandige aannames gemaakt. Zoals: ontmoedig studies in beroepen die in de toekomst door computers kunnen worden gedaan. "Wie kan er nu voorspellen welke beroepen we over pak hem beet vijf jaar nodig hebben?"
Geen bedreiging
Een recent artikel dat de tongen over dit onderwerp los maakte was Technologie hoeft geen bedreiging te zijn in het NRC, dat verscheen naar aanleiding van het boek Het Midden Weg? "Laat ik voorop stellen: het is goed dat er wordt gesproken over maatregelen die genomen kunnen worden om ervoor te zorgen dat we in de toekomst ook nog een baan hebben. In het boek komen er verschillende aan bod. Bedrijven zouden moeten investeren in werknemers van wie de banen worden bedreigd door technologie en de overheid moet worden gestimuleerd om aan de slag te gaan met de flexwet en om (betaalde) basisbanen te creëren. Daarnaast worden jongeren opgeroepen om geen studies meer te kiezen die leiden tot beroepen waarin de computers ons verslaan. Dat laatste is op zijn zachtst gezegd twijfelachtig."
Creatief en sociaal vermogen
De oplossing die wordt geschetst vindt Geelhoed niet de juiste: "Want wie kan er nu voorspellen welke beroepen we over pak hem beet vijf jaar nodig hebben? Of zelfs tien? Hebben we niet een aantal jaren geleden gezegd dat je beter geen juf of meester kon worden, en zitten we nu met een schrijnend leraren tekort?" Het advies doet Geelhoed denken aan de adviezen die uw ouders u waarschijnlijk ook gaven: kies vooral een opleiding waar geld mee te verdienen is, zoals bedrijfskunde of rechten, en ga zeker geen creatieve opleiding doen. "Adviseren wij onze kinderen ook om een baan te kiezen waar ze de robot hopelijk te slim af zijn? Of een baan die bij hen past?" vraagt Geelhoed zich af. "Overigens is het opmerkelijk dat wat ons van de robots onderscheidt ons creatief en sociale vermogen is. En dát zijn precies de opleidingen waarvan altijd gezegd werd dat er geen droog brood in te verdienen was," aldus Geelhoed.
Niet alleen de middenklasse
Ook vraagt Geelhoed zich af waarom er in onderzoeken en artikelen telkens gesproken wordt over het feit dat de onder- of middenklasse wordt getroffen door automatisering. Volgens haar worden óók hoger opgeleiden beroepsmatig ingehaald door technologische ontwikkelingen: "Kijk bijvoorbeeld naar financiële functies als financieel - en business controller." Geelhoed is van mening dat het automatiseren van financiële processen ervoor zorgt dat steeds meer handmatige handelingen overgenomen gaan worden door technologie. Dit proces wordt ook wel ‘no hands’ of ‘robotic’ accounting genoemd. "Het is een misverstand dat elke robot een auto in elkaar last of een koe melkt. Als bedrijven een kwart aan technologie invoeren en daardoor minder mensen nodig hebben, dan valt een deel van de functies permanent weg, ongeacht hoe hoogopgeleid je bent," aldus Geelhoed.
Onhoudbaar onderwijssysteem
Er moet als maatschappij op een andere, creatieve manier naar arbeid gekeken worden, meent Geelhoed. En dat betekent volgens haar dat er voor de overheid een veel grotere rol ligt dan een flexwet verder ontwikkelen of het creëren van basisbanen. Geelhoed: "Is ons onderwijssysteem nog wel houdbaar in de technologische toekomst? Moet een opleiding nog wel vier jaar duren, als de houdbaarheid van kennis inmiddels veel minder is geworden? Zouden we niet een basis manier van denken moeten leren (in combinatie met het ondernemerschap?) met daarnaast een praktische kant? Naast opleidingen voor ambachten?"
Dat we worden ingehaald door de technologie is een zekerheid. Maar we proberen oplossingen voor een afgebakend en voor ons herkenbaar stuk te vinden. Dat gaat volgens Geelhoed geen jaren standhouden. Volgens haar moeten we verder kijken, daar waar we nu met zijn allen nog geen beeld van kunnen vormen en geen concrete oplossingen voor zien. Beeld u eens in wat voor impact de zelfrijdende auto gaat hebben op verzekeringsmaatschappijen, artsen, garages, de auto-industrie, en zelfs rijscholen en parkeergarages.
Wat gaan we hier met zijn allen aan doen? Dát is volgens Geelhoed de vraag.
