27 juni 2017 -
Wat is het nut van ontwikkelen? Waar leidt het toe? In het vorige artikel ging Nicolas Pop, oprichter van Fitch, in op het waarom van ontwikkeling.
Het artikel leidde tot een aantal interessante kritische vragen van lezers die in het volgende interview met Pop op tafel gelegd worden. Over de essentie van ontwikkelen.
Kan een mens zich überhaupt ontwikkelen?
"Zoals we in het laatste artikel uiteenzette, betekent ontwikkelen letterlijk het ontdoen van wikkels," aldus Pop. "Hieruit kan de gevolgtrekking worden gemaakt dat alles wat men heeft als individu in de kern al aanwezig is. Zoals een vrouw alle eicellen al heeft - er komen er in haar leven niet meer bij - zo wordt een mens niet méér of completer. Door zich te ontwikkelen wordt een mens wie hij in essentie is. Dus ja, men kan zich zeker ontwikkelen, maar vanuit de gedachte dat men alles al heeft, en dat het er dus om gaat om datgene wat men bij zich draagt te ontplooien."
Waarin verschilt ontplooien dan van aanleren?
Pop: "Ook ontplooien gaat, net als ontwikkelen, uit van het ontdoen van plooien. Zie het als een baby die nadat hij mooi geplooid op de wereld is gezet, ‘gladtrekt’ terwijl hij zijn eerste dagen de wereld verkent. Het lichaam ontplooit zich letterlijk tot haar volle potentie. Ontplooien staat dus ook haaks op dingen aanleren. Kennis en vaardigheden kan men aanleren, intrinsiek gedreven gedrag kan niet aangeleerd worden."
En hoe zit dat dan met de ouder wordende mens? De mens waarbij de huid rimpels krijgt en minder flexibel is. Er wordt vaak gezegd dat oudere mensen zich minder gemakkelijk ontwikkelen.
Pop: "Het eerste wat me te binnen schiet is; gedrag is als een wandelpad. Als men jong is, is de wereld één grote wildernis zonder paden. Het maakt niet uit welke men kiest om zich voort te bewegen. Hoe meer men wandelt, hoe vaker men bepaalde routes herhaalt. Als men wat ouder is ontstaan er duidelijke paden in de wildernis, omdat men bepaalde routes steeds opnieuw bewandelt. De paden zijn breed geworden, betrouwbaar, men weet wat hij op die route kan verwachten. Die paden staan voor het voorkeursgedrag dat men vaak in praktijk laat zien. Wil men op oudere leeftijd nieuw gedrag laten zien, dan moet men niet alleen de betrouwbare route verlaten, men moet ook weer een nieuw pad maken in de wildernis. Juist omdat er al zulke duidelijke paden zijn ontstaan, is men veel moeilijker te verleiden tot het kiezen van een nieuw pad. Als men jong is, is alles nog onbegaanbaar, dus voelt de keuze veel groter.
Men kan overigens betogen, dat de wildernis in de jeugd ook al paden heeft. Het zijn de paden die ouders voor hun kinderen hebben gebaand; door hun genen door te geven, maar ook door hun wijze van opvoeden. Niet voor niets hebben we het spreekwoord ‘in de voetsporen treden van’."
Maar spreekt u uzelf niet tegen nu? Net zegt u, ontwikkelen is niet iets aanleren, en vervolgens heeft u het over het vormen van nieuwe gedragspaden als vorm van ontwikkeling.
Pop: "Dat is waar, maar dat hoeft elkaar niet uit te sluiten. Er zou gezegd kunnen worden dat alle voorkeurspaden al bestaan, maar door de wildernis zijn bedekt. Het gedrag dat men nu laat zien én dat bij men past, vertegenwoordigen de paden die men al in de wildernis heeft blootgelegd. Nog te ontwikkelen gedragingen, zijn de paden die nog niet zijn bewandeld, maar die wel bij eenieder passen. Het is aan u om zoveel mogelijk te wandelen zodat u uw paden kunt ontdekken."
Hoe weet ik dan wat mijn echte routes zijn? Hoe weet ik wat mijn kern is?
Pop: "Als wikkels letterlijk gezien worden zoals gedefinieerd in de laatste blog, als externe dekens die ons worden aangereikt, aangemeten of zelf opgeplakt, zou men kunnen beargumenteren dat de mens zich alleen kan ontdoen van externe aangelegenheden. De mens kan zijn kern niet loslaten. Het is wie iemand is, zoals de benen en armen die aan ons lichaam hangen. Onze kleren kunnen we uitdoen. De wapens waarmee we ons verdedigen kunnen we loslaten. Maar het loslaten van ledematen is geen natuurlijk proces."
Een naakt lichaam kan ik me voorstellen, maar een naakt karakter blijft toch vaag. Kunt u nog wat specifieker zijn over die ‘kern’ waar u het steeds over heeft?
Pop: "Er zijn vele woorden in omloop waarmee men de kern van zichzelf probeert onder woorden te brengen. Men stuit onvermijdelijk op het geestelijk lichaam, de persoonlijkheid, het karakter, het ego."
Maar dit zijn toch constructen die heel dynamisch zijn? Het karakter wordt toch ook gevormd door de omgeving?
Pop: "Zeker, maar er is wel degelijk zoiets als een onveranderlijke kern. De basis daarvan is gelegd door de ouders. Net zoals haarkleur, lichaamsbouw en kleur erfelijk wordt doorgegeven, zijn de specifieke kenmerken van uw karakter ook ontstaan uit een genetische mix van uw voorouders. Feit is natuurlijk dat uw genetische opmaak niet in een kale klinische omgeving tot ontplooiing komt. Het is uw omgeving die bepaalt welke elementen van uw kern tot ontplooiing komen. De kenmerken die u van uw ouders krijgt zijn de marges waarbinnen u zich kunt ontwikkelen."
Blijf ik toch terugkomen op de vraag wat die kern nu precies is….
Pop: "De kern is een unieke verzameling talenten en drijfveren. Het is de uitzonderlijke potentie van de schrijver om iets goed onder woorden te kunnen brengen, innerlijk om zichzelf te uiten."
En hoe weet ik dan of ik zijn werkelijke talent aanraak (mezelf ‘ont-wikkel’) in plaats van iets aanleer (mezelf ‘om-wikkel’)? En een interne drijfveer, en niet een externe drijfveer nastreef?
Pop: "Dingen die bij u passen, waarbij u dus uw ‘kerntalenten’ aanspreekt, daar krijgt u voldoening bij. Daar krijgt u energie van."
Klinkt alsof we aangeboren opdrachten in ons dragen? We voelen ons goed als we doen wat genetisch is bepaald? Waarom krijgen we voldoening als we iets doen wat goed bij ons past?
Pop: "Interessante suggestie. Men zou kunnen betogen dat we als individuen, stukjes zijn van één groot geheel. Feitelijk komen we voort uit stoffen waar de wereld uit bestaat, en vloeien we weer samen met de wereld wanneer het leven eindigt. Onvermijdelijk is alles dus met elkaar verbonden. Alsof het leven een tijdelijke verbreking is van die verbinding. Tijdens het leven worden we gedreven om de verbreking weer ongedaan te maken. We gaan zoeken naar de verbinding die ons beste past, waar we ons aangesloten en volkomen voelen. Je kunt echter pas echt een goede verbinding maken als u begrijpt wie u als stukje bent. Als u probeert een ander stukje te zijn, dan wordt u niet geaccepteerd door het geheel omdat u niet herkend wordt. We voelen dus voldoening wanneer we dingen doen die bij ons passen, omdat we - als we leven vanuit onze kern - op dat moment geaccepteerd worden binnen een soort herstelde ‘eenwording’."
Tot slot, bestaan er mensen die zijn 'uitontwikkeld'?
Pop: "Zuiver theoretisch is het mogelijk dat u in uw leven alle talenten in uzelf heeft aangesproken. Talenten in een mens zijn echter niet zichtbaar zoals gereedschap in een gereedschapskist, of de onzichtbare paden bedekt door de wildernis. U weet dus helaas nooit; heb ik alle instrumenten aangeraakt? U kunt potentie hebben tot het kweken van spiermassa, maar als u nooit gaat sporten, komt deze potentie niet tot wasdom.
In die zin is ontwikkelen een heel spannend proces, uw kern is één grote ‘black box’, u zult nooit weten welke talenten u allemaal in huis hebt. In de tijd die u gegeven is kunt u onderzoeken wat u allemaal in huis hebt. Het leven is daarmee één grote ontdekkingstocht."
