18 januari 2017 -
De 2017 Edelman Trust Barometer laat de sterkste daling ooit gemeten in het vertrouwen in overheden, media, NGO’s en het bedrijfsleven wereldwijd zien. De internationale vertrouwenscrisis lijkt in deze zeventiende editie van het onderzoek compleet.
Het publiek vertrouwt instituties steeds minder, heeft het gevoel dat ‘het systeem’ faalt en daarnaast neemt de afstand tussen de maatschappelijke bovenlaag en de algehele bevolking verder toe. Deze ontwikkelingen samen zijn een belangrijke verklaring voor de wereldwijde opkomst van populisme.
Gevolgen vertrouwenscrisis
"De gevolgen van de wereldwijde vertrouwenscrisis zijn verreikend," zegt Richard Edelman, president en CEO van Edelman. "Het begon met de recessie van 2008, maar globalisering en technologische veranderingen hebben het vertrouwen in traditionele instituties nog verder verzwakt. Omdat de maatschappelijke bovenlaag kampt met een geleidelijk verlies van controle en autoriteit leidt dit tot sterk toenemend populisme en nationalisme."
Vertrouwen in media
Het vertrouwen in de media (43 procent vertrouwen) daalde sterk en bevindt zich op een historisch laag niveau in zeventienlanden. Het vertrouwen in de overheid (41 procent) is in veertien markten gedaald en daarmee wordt de overheid in de helft van de onderzochte landen als minst betrouwbare institutie gezien. De invloed van leiders is ook in gevaar: de geloofwaardigheid van CEO’s kelderde in alle landen en nam met twaalf punten af tot een dieptepunt van 37 procent. Regeringsleiders blijven met 29 procent de minst geloofwaardige leiders.
Oneerlijk en weinig hoop
Uit de Trust Barometer blijkt dat 53 procent van de respondenten van mening is dat het huidige systeem hen in de steek heeft gelaten – het is oneerlijk en biedt weinig hoop voor de toekomst – terwijl slechts vijftien procent gelooft dat het systeem werkt. Zelfs de maatschappelijke bovenlaag heeft gebrek aan vertrouwen in het systeem: 49 procent van de hoger opgeleiden en de meerderheid van het geïnformeerde publiek (51 procent) zegt dat het systeem heeft gefaald.
De kloof in vertrouwen tussen het geïnformeerde publiek en die van de massa is gegroeid tot vijftien punten, met de grootste ongelijkheden in de Verenigde Staten (21 punten), het Verenigd Koninkrijk (negentien punten) en Frankrijk (achttien punten). In wel twintig landen wantrouwt de algehele bevolking hun instellingen, in vergelijking met slechts zes voor het geïnformeerde publiek.
Zorgwekkende ontwikkelingen
"De trends en ontwikkelingen in het zeventiende Trust Barometer onderzoek van Edelman zijn zeer zorgwekkend en geen enkele moderne, verbonden samenleving staat hier los van," zegt Arent Jan Hesselink, General Manager van Edelman Nederland. "De wereldwijde implosie van vertrouwen heeft juist op een land als Nederland, waar over enkele weken verkiezingen plaatsvinden, veel impact. Alle instituties in de samenleving zullen nu echt prioriteit moeten geven aan het herstellen of in ieder geval niet verder verliezen van vertrouwen van consumenten, klanten en elkaar."
Cyclus van wantrouwen
Huidige populistische bewegingen worden gevoed door een gebrek aan vertrouwen in het systeem en economische en maatschappelijke angsten, zoals corruptie (40 procent), immigratie (28 procent), globalisering (27 procent), eroderende maatschappelijke waarden (25 procent) en het tempo van innovatie (22 procent). Landen waarin zowel een gebrek aan vertrouwen in het systeem als angst heerst, zoals de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Italië, hebben de verkiezing van Donald Trump, de Brexit en het mislukte Italiaanse referendum meegemaakt.
De cyclus van wantrouwen wordt versterkt door de opkomst van media die persoonlijke overtuigingen versterkt; afwijkende en tegengestelde meningen worden buitengesloten. Respondenten zijn voorstander van zoekmachines (59 procent) boven redacteuren (41 procent) en de kans is vier keer groter om informatie te negeren over standpunten waar zij niet in geloven.
Bedrijfsleven kan verschil maken
Van de vier instellingen, wordt het bedrijfsleven gezien als de enige die het verschil kan maken. Drie van de vier respondenten vindt dat een bedrijf acties kan ondernemen om de winst te vergroten en de economische en sociale omstandigheden te verbeteren in de gemeenschap waar ze actief is. Daarbij, onder degenen die onzeker zijn over de vraag of het systeem werkt voor hen, wordt het bedrijfsleven (58 procent) het meest vertrouwd.
Toch bevindt het bedrijfsleven zich op de rand van wantrouwen. Het meest zorgwekkende is misschien wel de vermeende rol om angst te zaaien bij het publiek. Een meerderheid van het algemene publiek dat is onderzocht, maakt zich zorgen over het verliezen van hun baan als gevolg van de effecten van de globalisering (60 procent), gebrek aan opleiding of vaardigheden (60 procent), immigranten die voor minder werken (58 procent), banen die verhuizen naar goedkopere markten (55 procent) en automatisering (54 procent).
Andere belangrijke bevindingen uit de 2017 Edelman Trust Barometer zijn:
- Vertrouwen in het bedrijfsleven (52 procent vertrouwen) daalde in achttien landen, terwijl NGO's (53 procent) een vermindering zien van maar liefst tien punten in 21 landen.
- Werknemers worden gemiddeld zestien punten meer vertrouwd dan CEO's op communicatie rond werknemer/klant relaties (53 procent), financiële resultaten (38 procent), crises (37 procent), innovatie (33 procent), industriële problemen (32 procent) of programma’s die maatschappelijke problemen adresseren (30 procent).
- De helft van de onderzochte landen hebben hun vertrouwen verloren in het systeem, aangevoerd door Frankrijk (72 procent) en Italië (72 procent), Mexico (67 procent), Zuid-Afrika (67 procent) en Spanje (67 procent).
- Vertrouwen in traditionele media daalde vijf punten tot 57 procent, de sterkste daling bij platformen sinds 2012, gevolgd door sociale media (41 procent), wat drie punten is gedaald. Online-only media (51 procent) steeg daarentegen in vertrouwen met vijf punten.
Toch opmerkelijk dat degene die de meeste gelegenheid hebben om te graaien als het meest betrouwbaar worden gezien.
Alle problemen die worden genoemd zijn van alle tijden en worden alleen maar als erger gezien door in het artikel genoemde zaken als het zoeken naar nieuws in media die aansluiten op de eigen mening.
Geen enkel instituut is onfeilbaar maar zodra mensen gewoon statistieken van bv het CBS gewoon maar afdoen als onzin, is het einde zoek.
