4 januari 2017 -
Wereldwijd zijn zakelijke leiders veel optimistischer geworden over 2017. Uit de meest recente wereldwijde kwartaalenquête van Grant Thornton onder 2.600 bedrijven in 37 economieën blijkt dat zakelijke leiders een periode van onzekerheid over verschillende belangrijke kwesties achter zich laten.
Grant Thorntons International Business Report (IBR) laat zien dat het zakelijke optimisme zich aan het eind van het vierde kwartaal van 2016 wereldwijd op netto 38 procent bevindt. Dit is een toename van vijf procentpunt (p) ten opzichte van het derde kwartaal van 2016 en het hoogste niveau sinds het derde kwartaal van 2015. Het zakelijk optimisme in de EU is gestegen naar 34 procent (zes procentpunt hoger) en in de eurozone naar 37 procent (tien procentpunt hoger). Deze trend zien we wereldwijd terug. Zo ook in de twee andere grootste economische blokken ter wereld; de Verenigde Staten (van 43 procent naar 54 procent) en in China (van 30 procent naar 46 procent).
Onzekerheid was het thema van 2016
Frank Ponsioen, CEO van Grant Thornton in Nederland: "We hebben klanten in meer dan 140 landen en uit gesprekken met onze mensen blijkt dat in 2016 ‘onzekerheid’ het belangrijkste thema was binnen het bedrijfsleven. Dit kwam vooral door de Brexit en de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Deze onzekere periode ligt nu achter ons en met de uitkomst in het achterhoofd kunnen ondernemingen beter sturen op belangrijke kwesties als belastingen, werkgelegenheid en handelspolitiek."
Verkiezingen in Europa
Ponsioen vervolgt: "In Nederland volgen de parlementsverkiezingen in maart 2017. De uitkomst van de verkiezingen is van invloed op het handelen van Nederlandse bedrijven in de periode daarna. De verkiezingen in Frankrijk en Duitsland kunnen in de Europese markt tot onzekerheid leiden. Zo is het aantal bedrijven in de EU dat wisselkoersfluctuaties als rem op de groei noemt met acht punten toegenomen tot 21 procent. Wereldwijd gaan zakelijke leiders hier echter grotendeels aan voorbij omdat ze nu meer duidelijkheid hebben dan bij ons vorige wereldwijde onderzoek drie maanden geleden. Ze weten dat de Brexit doorgaat, ze weten wie de nieuwe Amerikaanse president wordt, en met die wetenschap gaan ze het nieuwe jaar positiever tegemoet. Dat blijkt ook uit de investeringen en omzetverwachtingen."
Optimisme gedragen door economische factoren
Grant Thorntons IBR toont aan dat het toenemende optimisme wordt gedragen door sterke onderliggende economische factoren. Wereldwijd is het percentage bedrijven dat in 2017 een omzetstijging verwacht met vijf procentpunt gestegen naar netto 50 procent - het hoogste cijfer in bijna twee jaar.
De wereldwijde vooruitzichten voor verkoopprijzen (+dertien) en rentabiliteit (+vier) zijn eveneens gunstig, en ook het voornemen om meer te investeren in machines en installaties is in twee jaar niet zo sterk geweest (33 procent).
Uit de gegevens over het vierde kwartaal blijkt dat de kernlanden van de eurozone positief gestemd zijn over 2017. De vooruitzichten zijn vooral gunstig voor Spanje (+27procentpunt), Frankrijk (+twintig) en Nederland (+tien). In de eurozone zijn de verwachtingen voor de verkoopprijzen met zeven punt gestegen (22 procent), voor de rentabiliteit met vijf punten (37 procent) en voor de export met twee punt (24 procent). Het voornemen om te investeren is over de hele linie ook toegenomen: machines en installaties met negen punt (47 procent), nieuwbouw met vier punten (negentien procent) en onderzoek en ontwikkeling met een punt (23 procent). Daarnaast laat Europa de grootste stijging in werkgelegenheidsplannen zien – een stijging van tien procentpunten in de EU tegenover slechts een procentpunt wereldwijd, met als grote stijgers het Verenigd Koninkrijk (+achttien), Italië (+zestien), Nederland (+veertien), Duitsland (+dertien), Frankrijk (+tien) en Spanje (+acht).
Europa optimistisch, maar niet onverdeeld positief
Het IBR maakt echter ook duidelijk dat het beeld niet onverdeeld positief is. In sommige landen in Europa is het optimisme sterk gedaald, zoals in Italië (-veertien), Polen (-veertien) en Ierland (-22). Het gebrek aan geschoolde werknemers vormt een steeds groter probleem in de regio – een toename van vier punten naar 30 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar.
Daarnaast geldt voor bijna alle landen dat de winsten veel sneller stijgen dan de reële lonen. Deze kloof tussen kapitaal en arbeid leidt al tot ontevredenheid onder werknemers en heeft de afgelopen jaren populistische politiek in de hand gewerkt. Als deze trend zich doorzet in landen met een hoge werkloosheid, speelt dit andere populistische partijen in de kaart.
Nederlands optimisme gestegen, exportverwachting gedaald
Het zakelijk optimisme is in Nederland gestegen met tiwn tot 78 procent. Dit optimisme komt ook tot uitdrukking in de hogere verwachtingen voor verkoopprijzen (twintig gestegen naar 42 procent), de werkgelegenheid (veertien punten gestegen naar 46 procent) en, in mindere mate, de rentabiliteit (twee punt gestegen naar 60 procent). De exportverwachtingen zijn echter fors gedaald (met twaalf punten naar achttien procent) en bevinden zich nu op het laagste punt sinds medio 2014. Ook de investeringen in machines en installaties zijn teruggelopen (met twintig punten naar twintig procent).
Uitdagingen in 2017
Frank Ponsioen voegt toe: "De uitdagingen in 2017 betekenen niet dat men groeiplannen maar moet laten varen. Het kan gaan om investeren in meer efficiëntie, het inhuren van nieuwe geschoolde werknemers of onderzoek naar nieuwe (export)markten of diensten. Dynamische ondernemingen die zich richten op hun bedrijfsvoering en denken op de lange termijn zullen de grote winnaars zijn."
