Promotie: De precontractuele mededelingsplicht van de verzekeringnemer
21 september 2016 -
In de praktijk doen zich vaak zogenoemde 'verzwijgingszaken' voor: Zaken waarin de verzekeraar (volledige) uitkering weigert, omdat de verzekeringnemer de precontractuele mededelingsplicht (art. 7:928 BW) zou hebben geschonden. Vaak komt het tot een rechtszaak.
Kees Engel, promovendus bij de Open Universiteit, bespreekt dit onderwerp in zijn proefschrift 'De precontractuele mededelingsplicht van de verzekeringnemer in rechtsvergelijkend perspectief'. De promotie vindt plaats op vrijdag 23 september 2016 bij de Open Universiteit in Heerlen.
Een belangrijk onderwerp voor de verzekeringspraktijk
De verzekeraar kan constateren dat de verzekeringnemer bij het sluiten van de verzekering, al dan niet opzettelijk, niet de nodige feiten heeft medegedeeld. De verzekeringnemer kan daar tegenin brengen dat hij de precontractuele mededelingsplicht niet heeft geschonden of bijvoorbeeld dat de verzekeraar bij kennis van de ware stand van zaken de overeenkomst gewoon gesloten zou hebben. In dit soort zaken kan er voor beide partijen bij de overeenkomst van verzekering een hoop op het spel staan. De verzekeringnemer aan wie niet wordt uitgekeerd, blijft zelf met de schade zitten (tenzij de schade op een derde kan worden verhaald) of loopt eenvoudigweg de verwachte uitkering van een hoog bedrag mis. De verzekeraar die moet uitkeren, hoewel de mededelingsplicht is geschonden, blijft achter met een verzekeringsportefeuille die niet in balans is.
Proefschrift
Over het recht met betrekking tot de precontractuele mededelingsplicht van de verzekeringnemer is de afgelopen decennia veel geschreven in de juridische literatuur. Toch was het tijd voor een proefschrift over dit onderwerp. Immers, het laatste proefschrift stamt uit 1939. Bovendien ontbrak nog een uitvoerig rechtsvergelijkend onderzoek. Hiernaast geldt er sinds 1 januari 2006 formeel 'nieuw' verzekeringsrecht in Nederland. In het proefschrift komen een aantal interessante onderwerpen aan bod. Hoe moet worden omgegaan met een schending van de precontractuele mededelingsplicht bestaande uit het niet of niet volledig mededelen door de verzekeringnemer van zijn strafrechtelijk verleden? Als de verzekeraar uitkering heeft geweigerd, heeft de verzekeringnemer dan recht op teruggave van de betaalde premies? Waarom weegt lid 4 van art. 7:930 BW zwaarder dan lid 2 van dat artikel? Wanneer is nu eigenlijk sprake van het opzet de verzekeraar te misleiden?
De verschillen tussen de onderzochte rechtsstelsels zijn interessant. In sommige rechtsstelsels geldt er een vraagplicht voor de verzekeraar, geldt er géén causaliteitsbeginsel, géén proportionaliteitsbeginsel of géén termijn waarbinnen de verzekeraar zich op schending van de mededelingsplicht kan beroepen
Verzekeringsrecht in andere landen
Engel heeft in zijn proefschrift niet alleen het ('nieuwe') Nederlandse verzekeringsrecht uitvoerig besproken. Ook heeft hij de wetsgeschiedenis onderzocht, alsmede het Duitse, Franse, Engelse, Zwitserse en Belgische verzekeringsrecht ter zake. Ook de zogenoemde Principles of European Insurance Contract Law worden uitvoerig besproken door Engel.
