Wat zijn de rechten en plichten van een topsporter?
15 augustus 2016 -
Vorige week vrijdag diende het kort geding van Yuri van Gelder tegen NOC*NSF. JuroFoon heeft de ins en outs van de wettelijke positie van sporters als Van Gelder op een rij gezet. Veel is onduidelijk.
Winnen, dat willen wij allemaal. Topsporters wijden hun hele leven aan deze missie. Zij steken ontzettend veel tijd, moeite en energie in hun sport. Vaak ondersteund door een heel team. Trainers, fysiotherapeuten, sponsoren, noem het maar op. De druk die op een topsporter wordt gelegd, is groot. Miljoenen ogen volgen alles wat hij doet. Als hij wint is dat prima, maar wat als hij ergens de fout in gaat? Wat zijn nu eigenlijk de rechten en plichten van een sporter anno 2016?
Voorbeeldfunctie
De sportwereld is een rumoerige wereld. Nederland is een land waar veel sporters actief zijn. Slechts een klein groepje daarvan behoort tot de absolute top en neemt bijvoorbeeld deel aan de Olympische Spelen. Van deze sporters wordt verwacht dat zij er alles aan doen om de best mogelijke prestatie te leveren. Een goede voeding en nachtrust zijn hier voorbeelden van. Ook heeft een topsporter een voorbeeldfunctie.
Sportwet
In Nederland bestaat geen ‘sportwet’ met bijzondere wettelijke regels voor (top)sporters. Regels die op sporters van toepassing zijn, komen dus uit andere delen van het recht. Zo kan een topsporter een arbeidscontract hebben met zijn club en valt dan onder het (algemene) arbeidsrecht. Ook kan een sporter een sponsorcontract hebben, waardoor ook die regels op hem van toepassing zijn. Natuurlijk gelden er bij de sportclub waar men sport ook regels. Zoals over contributies, competities en fatsoensnormen. Voor topsporters gelden bovendien de regels van de Anti-doping Autoriteit Nederland. Erg ingewikkeld allemaal dus.
Sporters die meedoen aan de Olympische Spelen ondertekenen een contract met NOC*NSF. In dit contract staat onder andere dat de regels van het IOC, het OCOG en de WADA van toepassing zijn op een Olympische sporter. Dat zijn erg veel regels, maar door het contract te tekenen gaat hij daarmee akkoord.
Fatsoenlijk gedrag
Terug naar de voorbeeldfunctie. Van een Olympische topsporter wordt verwacht dat hij of zij zich fatsoenlijk gedraagt, als u de tekst van het NOC*NSF-contract erop naleest. Sporters die deel uitmaken van TeamNL mogen niet zomaar het Olympisch dorp verlaten. Ook hebben zij verplicht een app op hun telefoon waarmee hun locatie wordt gevolgd.
Het probleem is vooral dat niet duidelijk is wat nou wel of niet door de beugel kan. De termen die in het contract worden gebruikt zijn erg algemeen en kunnen op verschillende manieren worden begrepen en uitgelegd.
De grenzen van deze regels opzoeken, kan risicovol zijn. Bij schending ervan kunt u zelfs naar huis worden gestuurd - zoals met Yuri van Gelder is gebeurd -, ook al zijn de regels onduidelijk. Het lijkt erop dat u als topsporter een soort marionet wordt, die naast zijn sport nog met talloze andere dingen rekening moet houden. Naast uw best doen tijdens de wedstrijd is anno 2016 nog steeds niet duidelijk wat u als topsporter nu precies wel of niet mag.
Dit is de soap van het jaar. Door onduidelijke regels en onduidelijke straffen m.b.t. consequenties van gedrag schept NOC*NSF een machtspositie. ' De Wil tot Macht' van Friedrich Nietzsche lijkt hier van toepassing. In zo'n olympisch dorp waar duizenden jonge mensen weken zitten opgesloten, gebeuren veel meer dingen die niet volgens ' de regels' zijn. Die worden door de vingers gezien of ze komen er met een berisping mee weg. Dat Yuri van Gelder niet echt slim heeft gehandeld is wél duidelijk.
Maar waar staat dat iemand die notabene de finale moet turnen dan wordt geëlimineerd. Het zou goed zijn als de andere atleten nu opstaan en a. nadenken of ze zo'n contract uberhaupt nog wel willen tekenen of b. de voorwaarden aanpassen en duidelijker omschrijven.
B.V. één overtreding is waarschuwing, tweede keer is een boete, derde keer betekent uitsluiting. Ook zou het duidelijkheid scheppen welke vormen van extreem gedrag bestraft worden met een boete en of besrisping en welke directe uitsluiting tot gevolg hebben.
Al met al is het lastig om elke topsporter in een keurslijf te dwingen.
Er zijn coaches in andere sporten die waarden en normen ook hoog in het vaandel hebben staan en daar wat slimmer mee omgaan. Als een wisselspeler te laat komt zetten ze die op de tribune, regels zijn regels.
Komt de aanvoerder te laat dan denken ze nog wel even na voordat ze hem op de bank zetten. Dan leggen ze een boete op, of ze laten bv. de selectie wel eens stemmen en leggen ze de verantwoordelijkheid bij het team.
Ex-basketbalcoach Ton Boot was ook een man van afspraak is afspraak, maar zei als de situatie het toeliet ook wel eens ‘ Ik kan niet altijd consequent zijn, dan houd ik geen speler meer over’
