Agri- en food: dé grote aanjager van de Nederlandse export
18 mei 2016 -
Binnen de agri- en foodsector in Nederland staan veel signalen op groen. Dit blijkt uit de kwartaalanalyse van Euler Hermes voor deze sector. De daling van het aantal faillissementen zet in Nederland door en de vraag vanuit de consument stijgt. De verwachting is dat de uitgaven aan voeding de komende jaren verder toenemen (+twee procent).
In 2015 kwam 18,8 procent van de totale Nederlandse export voor rekening van agri- en food. Johan Geeroms, Senior Risk Manager Euler Hermes Nederland noemt de performance van de Nederlandse agri- en foodsector fenomenaal. "Natuurlijk zijn er ook minpunten. Kijk naar de varkenshouders en melkveehouders. Maar bovenal overheerst het beeld van een sector die ijzersterk presteert. De export van agrarische producten steeg vorig jaar met 700 miljoen euro naar de recordhoogte van 82,4 miljard euro. En dat ondanks de importstop van Rusland!"
Succes ondergesneeuwd
Geeroms constateert dat de inbreng van agri- en food binnen de Nederlandse economie onderbelicht blijft. "De vele succesverhalen overtreffen ruimschoots de tegenvallers. Er is veel aandacht voor issues als mestproblemen, structureel te lage prijzen voor varkensvlees, melkveehouders die niet rond kunnen komen. De uitstekende performance van de sector raakt hierdoor bijna ondergesneeuwd. Na de VS is er geen land ter wereld dat zoveel agrarische producten exporteert dan Nederland. Een land dat zoveel kleiner is, met zoveel minder inwoners. En dan zo goed scoren. Bijzonder knap!"
Export bloemen en planten: acht miljard euro
Volgens cijfers van het ministerie van Economische Zaken bedroeg in 2015 de export van vlees 7,7 miljard euro, van zuivel 7,2 miljard euro, van groente 6,2 miljard euro en van fruit 4,9 miljard euro. Geeroms: "En dan hebben we het nog niet over een aanpalende sector als bloemen en planten. Die is nog eens goed voor acht miljard euro."
Vindingrijkheid
Geeroms roemt de vindingrijkheid van de sector. "Rusland gooit de grenzen dicht. Wat moet u dan als appelboer? Heel eenvoudig: dan boort u een nieuwe megamarkt aan. Afgelopen najaar ging de eerste miljoenen-lading appels en peren richting India. Eerder was het gelukt om onze appels en peren in Mexico, Brazilië en China te introduceren, dus waarom zou dat niet in India lukken? Die houding is kenmerkend voor Nederland." Zo werden ook andere nieuwe agrarische afzetmarkten geopend. Nederland kreeg bijvoorbeeld als enige in de EU toegang tot de Amerikaanse markt voor eierproducten zoals eiwitpoeder voor hamburgers en softijs.
Smart industry
Het lukt de sector om ook op innovatiegebied voorop te lopen. "Samenwerken en het delen van data is daarbij doorslaggevend", stelt de risk manager van Euler Hermes. "Niet alleen tussen bedrijven, ook overheden en onderwijsinstellingen doen daarin mee. Elders gebeurt dat veel minder. Zo breiden we onze kennisvoorsprong uit en zijn we toonaangevend bij de ontwikkeling van de agrarische smart industry. Neem melkrobots, ook op dat gebied zijn we wereldmarktleider."
Zwakkere onderdelen tonen herstel
Zwakkere onderdelen van de agri- en foodsector vormen de veehouderijen. Volgens Geeroms laat de Europese varkenssector voor het tweede kwartaal van 2016 enig prijsherstel zien, maar blijven varkensboeren onder de kostprijs werken. "Dat zie je terug in de faillissementscijfers." Eenzelfde verhaal geldt voor de melkveehouders. Volgens Geeroms verkeert ruim 30 procent in betalingsproblemen.
Conclusies kwartaalanalyse van Euler Hermes voor agri- en foodsector
Sterke punten:
- Het aantal faillissementen in de Nederlandse Foodsector daalde in 2015 met 25,4 procent;
- De economie trekt aan en het consumentenvertrouwen is positief maar vlakt wel af in Q1 2016 (CBS);
- Zwakke Euro zorgt voor hoge groeicijfers in de export naar landen als de VS en Zwitserland;
- Nederland loopt wereldwijd voorop in kennis, efficiëntie, innovatie en duurzaamheid;
- Na zestien jaar mag Nederlands rundvlees weer naar de VS worden geëxporteerd.
Zwakke punten:
- Prijzen voor basisproducten als zuivel en suiker blijven laag. De prijzen voor varkensvlees herstellen weliswaar iets in het tweede kwartaal, maar de prijs blijft laag;
- De vleesindustrie kampt met afnemende vleesconsumptie;
- De boycot van Rusland is nog steeds van kracht, de export naar Rusland daalde de afgelopen jaren met 52 procent;
- Overcapaciteit van melk door het afschaffen van de melkquota, tegenvallende vraag vanuit China en Rusland (door boycot);
- Bedrijven moeten meer dan ooit innoveren en investeren in R&D;
- De macht van de supermarkten is groot en de concurrentie hevig.
Uitdagingen:
- Een consumententrend is de toenemende vergrijzing die zorgt voor behoefte aan kleinere porties. Gemak, gezondheid en kwaliteit zijn kernwaarden. Traceerbaarheid, procesverbetering en ketenverkorting worden steeds belangrijker;
- Voedselverspilling biedt kansen op het gebied van het minimaliseren en verwaarden van reststromen;
- Bij sourcing kijken fabrikanten naar het veiligstellen van de eigen grondstoffen. Er wordt vooral in vers meer gebruikgemaakt van langdurige contracten met vaste leveranciers. Ook kiezen fabrikanten voor eigen grondstofproductie om zo de keten te verkorten;
- Mogelijke maatregelen vanuit de overheid zoals extra steun in de zuivel en varkenshouderij, suikertax, accijns- en btw-verhogingen;
- Internationale politieke onrust in verschillende exportlanden.
