Strategie 2016-2020: Inzicht als basis voor vertrouwen
29 maart 2016 -
In haar strategisch document voor de periode 2016-2020 speelt de Algemene Rekenkamer in op relevante ontwikkelingen binnen en buiten de overheid en zet daarom langjarige onderzoeksprogramma's op naar de inkomsten van de Staat en naar premiegefinancierde sectoren voor de sociale zekerheid en de zorg.
Ook onderzoek naar de maatschappelijke effecten van overheidsbeleid krijgt meer ruimte. Het volgen van de publieke euro is een vast uitgangspunt, de informatiepositie van het parlement ankerpunt. Inzicht geven in ontwikkelingen en overheidsprestaties draagt bij aan het vertrouwen in de democratische rechtstaat.
Gelijktijdig met Strategie 2016-2020: Inzicht als basis voor vertrouwen publiceerde de Algemene Rekenkamer op 24 maart 2016 het jaarbericht Verslag 2015. De Algemene Rekenkamer ziet het als haar missie bij te dragen aan een overheid die goed functioneert.
Manco's in verantwoording ondermijnen vertrouwen
In het strategisch document wordt vastgesteld dat de organisatie en financiering van publieke diensten ingewikkelder worden , ook doordat publieke en private taken in elkaar overlopen. Dit bemoeilijkt het volgen van de euro die bij het Rijk binnenkomt, tot publieke dienstverlening. Daarmee wordt het ook lastiger vast te stellen of de geleverde prestatie aan de maat is en wie erop aangesproken kan worden als dat onvoldoende is. Maatschappelijke resultaten en effecten van beleid zijn bij de overheid zelf vaak niet helder in beeld. De verantwoording van publiek geld vertoont manco's en dat ondermijnt publiek vertrouwen. President Arno Visser: "Dan is het onze opgave om te werken aan inzicht, aan moderne democratische verantwoording, om het principe gestand te doen dat publieke middelen altijd publieke verantwoording vereisen."
Kansen en bedreigingen door technologische ontwikkelingen
Technologische ontwikkelingen op het vlak van communicatie en informatie maken het mogelijk dat burgers, bedrijven en overheden makkelijker contact leggen. Overheidsdata beschikbaar stellen hoort daarbij. Daarmee kunnen nieuwe organisatievormen en dienstverlening ontstaan. Dat kan leiden tot een modernisering van verantwoording afleggen en tot een efficiëntere overheid. Tot nu toe blijkt dat de rijksoverheid de kosten en consequenties van innovatieve technologie lang niet altijd adequaat weet te beheersen. Soms worden de mogelijkheden van ICT overschat. Onderzoek van de Algemene Rekenkamer kan overheidsorganisaties stimuleren de mogelijkheden van nieuwe technieken zinnig in te zetten. Bijvoorbeeld door aanwezige data meer voor het publiek als open data beschikbaar stellen.
Open data
Ministeries zijn zich in 2015 meer gaan inspannen voor open data. Dat staat in het eveneens op 24 maart 2016 gepubliceerde derde trendrapport over het beschikbaar stellen van data van overheidsorganisaties. Toevoeging van de open data van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zorgde voor een verdubbeling van het aanbod open data. Tweede Kamerleden vuren het kabinet aan tot vervolgstappen. Het kabinet ambieert per 2019 alle financiële data van de rijksoverheid als open data te ontsluiten. Tegelijkertijd constateert de Rekenkamer dat aanvullende acties van het kabinet nodig zijn om de kansen van open data te benutten. Dat begint bij het inventariseren welke datasets bij uitstek van groot maatschappelijk, economisch of politiek belang zijn. Daarmee kan stapsgewijs een nationale informatie-infrastructuur worden opgebouwd en kunnen bijbehorende data worden ontsloten. Hier hoort ook bij dat de rijksoverheid de komende jaren investeert in de randvoorwaarden van een goed open data-aanbod, zoals gedeelde standaarden, een toegankelijk en compleet open data portaal en voldoende personele capaciteit voor open data-activiteiten. Daarnaast is het van belang om het gebruik van open data verder te stimuleren en ondersteunen. Dat zou, naar Brits voorbeeld, kunnen met een Open Data Instituut.
Verslag 2015: inzet in Nederland en daarbuiten
In 2015 zijn door de Algemene Rekenkamer 48 onderzoeksrapporten, brieven en webdossiers naar het parlement gestuurd en gepubliceerd. Sinds 2014 houden we een opvolgmonitor bij: over de jaren 2012-2015 zijn 552 aanbevelingen gedaan, waarvan er 442 zijn opgevolgd. In het afgelopen jaar waren er wisselingen in het college. Dit bestuur is ondersteund door 289 medewerkers. Een daling ten opzichte van voorgaande jaren. Verslag 2015 vermeldt hoe het budget van 28,8 miljoen euro is besteed. Voor het derde jaar op rij maakt de Algemene Rekenkamer haar grootboek als open data openbaar. Internationaal is er samengewerkt voor collegiale toetsing en best practices. Institutionele ontwikkelingstrajecten met Servië, Irak en Griekenland zijn met succes voortgezet of afgerond en er is samengewerkt met onder meer Tunesië, Soedan en Kosovo. Tot 2017 is de Algemene Rekenkamer voorzitter van de Europese tak van INTOSAI (International Organisation of Supreme Audit Institutions).
