25 maart 2016 -
Een goede baan, een mooi huis, een leuk gezin en dat allemaal in het buitenland. Het expatbestaan is de droom van menigeen. Wonen en werken in het buitenland valt of staat met een goede relatie. En dat is helaas geen vanzelfsprekendheid. Het aantal vechtscheidingen onder Nederlandse expats in het buitenland neemt toe.
Dit is mede omdat er onvoldoende wordt stilgestaan bij de gevolgen van een eventuele echtscheiding in het buitenland. Dat schrijft Carla Smeets, partner bij advocatenkantoor SmeetsGijbels.
"Het is gelukt, we gáán!" De euforie van een uitzending is groot; het is een mooie stap in de carrière, maar tevens een sprong in het diepe voor het hele gezin. Met name gezinnen met jonge kinderen grijpen in al hun enthousiasme de kans op een buitenlandse droom. Veelal moeders nemen ontslag bij hun Nederlandse werkgever om zich in het buitenland volledig op het moederschap te storten. Op naar een nieuw leven, dat in werkelijkheid niet altijd is zoals afgebeeld op de ansichtkaart.
De buitenlandse droom spat uiteen
Het lonkende, nieuwe leven verschilt van het leven dat gezinnen achterlaten. De nieuwe omgeving, veeleisende baan van manlief en de vereenzaming van de vrouw in het buitenland zijn stressfactoren, die kunnen uitmonden in een echtscheiding. Het alsmaar sterker worden gevoel buitengesloten te zijn van de buitenwereld en het innemen van de tweede plaats in het gezin nemen bij de moeder toe. Zij levert geen financiële bijdrage aan het huishouden en wordt in toenemende mate afhankelijk van de carrière van haar man, een carrière waarvan wordt verondersteld dat zij deze in alle opzichten ondersteunt.
Langzamerhand ontstaat de vraag of de stap om naar het buitenland te emigreren de juiste was, een langdurig en pijnlijk proces, waarin ouders elkaar steeds meer uit het oog verliezen. Totdat het hoge woord eruit is en de onderhuids woekerende scheiding realiteit wordt. Pas dan realiseren ouders zich dat ze elkaar voor het vertrek door enthousiasme verblind niet de bekende ‘Wat als?’ vragen hebben gesteld.
Ander land, andere rechten
Het vertrekt brengt een aantal praktische zaken met zich mee, zoals het registreren van de trouw- en geboorteakten van de kinderen en de vraag wat ieders rechten en plichten zijn in het nieuwe land. Toch is er een aantal zaken waar expats niet geheel bij stilstaan. Zo hebben vrouwen in bepaalde landen, waaronder Dubai, aanzienlijk minder rechten dan mannen. Ook in de meeste staten van de Verenigde Staten worden in Nederland opgestelde huwelijkse voorwaarden niet erkend. Zorg dus dat je het goed geregeld hebt voordat je de koffers pakt. Ook met de kinderen teruggaan naar Nederland is zonder toestemming van de vader niet mogelijk. Een emotionele strijd om de kinderen ligt dan op de loer.
De expatportemonnee
Ook financieel valt er wat te bespreken. Een groot misverstand is dat Nederlanders die in het buitenland wonen en werken denken dat op hun echtscheiding en alle gevolgen daarvan altijd het Nederlandse recht van toepassing is. Helaas is dat niet altijd het geval. Het recht zoals wij dat kennen is in een ander land vaak 180 graden anders. Zo kan het mogelijk zijn dat na jarenlang verblijf in een ander land, opeens het huwelijksvermogensrecht van het nieuwe land in plaats van het Nederlandse recht van toepassing. Ook heeft de minstverdienende partner lang niet altijd recht op alimentatie in het buitenland. Waar in Nederland de minst verdienende partner nog steeds maximaal twaalf jaar alimentatie kan krijgen, kan – doorgaans – de moeder dit in het buitenland op haar buik schrijven. En dan de kinderen. Het verschil in rechtspositie tussen het kind dat met de ouders naar het nieuwe land is meeverhuisd en het kind dat in het nieuwe land is geboren, maakt in sommige gevallen de kinderen tot speelbal in de echtstrijding en dat is misschien wel het laatste waar je aan denkt als je werkgever je groen licht geeft voor een buitenlands carrière-avontuur.
Het is dan ook raadzaam om voor vertrek een gespecialiseerde advocaat te raadplegen, die weet hoe het in andere landen werkt en die ervaring heeft met internationale scheidingen en die je kan begeleiden bij het maken van huwelijkse voorwaarden die wel expat-proof zijn.
Top vijf favoriete expatlanden waarvoor het raadzaam is vooraf in eigen land een gespecialiseerde familierecht advocaat te raadplegen
Dat het aantal vechtscheidingen is toegenomen, valt niet te beoordelen omdat cijfers hierover niet vastgelegd worden. Laat staan dat er een objectieve definitiebepaling is (verbaal geweld over de mail of app of echt fysieke gevechten?). Natuurlijk zullen lezers van dit artikel punten herkennen en de classificatie vanuit hun optiek kunnen geven maar ik durf de conclusie niet aan dat het aantal in absolute en/of relatieve zin is toegenomen. Wel zie ik bij mijn cliënten een verharding van standpunten en een zakelijke benadering. Maar dat heeft ook als voordeel dat soms een scheiding heel vlot en op rationele wijze in een convenant gegoten kan worden. Een sterk punt in dit artikel vind ik de waarschuwing voor de rechtspositie en de 'expatdroom'. Omdat veel (tijdelijke) emigranten vakantiebeelden in hun hoofd prenten bij het nemen van een dergelijk besluit, komt menigeen van 'een koude kermis thuis'. Het is vaker nog veel harder werken voor je bestaan en carrièrepad dan in het betrekkelijke mediocratische Nederland.
