Persoonlijk leiderschap: 'ik heb invloed op wat mij overkomt’
3 december 2015 -
Persoonlijk leiderschap is tegenwoordig de modeterm die we in de kantoorwandelgangen rond horen zoemen. Maar waar hebben we het eigenlijk over als we spreken over ‘persoonlijk leiderschap’? Wat is het effect ervan, en is het aan te leren?
"Persoonlijk leiderschap is niet hetzelfde als leiderschap," stelt Nicolas Pop, oprichter van Fitch. "Het is er een belangrijk deel van, misschien zelfs wel de kern. Maar het is nog niet zo eenvoudig aan te leren."
Zelf sturing en richting geven
Persoonlijk leiderschap is te definiëren als het vermogen zelf richting en sturing te geven aan het leven. Daarvoor spelen twee menselijke processen een belangrijke rol, stelt Pop. "Ten eerste is het van belang om te geloven (terecht of onterecht) dat u zelf richting kunt geven aan uw eigen leven, dat u invloed hebt op wat u overkomt. Ten tweede is het belangrijk dat u dat geloof omzet in daden en acties waarmee u probeert richting aan uw eigen leven te geven."
Zelf-effectiviteit
Het geloof invloed te hebben op wat er in het leven gebeurt wordt in de wetenschap: "self-efficacy", ofwel "zelf-effectiviteit" (Bandura, 1977) genoemd. Iemand met veel zelf-effectiviteit heeft een groot gevoel van controle over het leven. Hoe sterk mensen een gevoel van zelf-effectiviteit ervaren, verschilt van individu tot individu, stelt Pop. Het duidelijkste voorbeeld van zelf-effectiviteit is het besturen van een auto: aan het stuur trekken geeft direct resultaat: de auto rijdt naar links of rechts. Wie een voertuig bestuurt geeft zelf richting aan de situatie.
Hoewel bijna iedereen een basis van zelf-effectiviteit ervaart bij het besturen van een auto, geldt dat niet voor meer complexe dynamieken zoals de koers van een privérelatie of carrièrepad. Pop: "Sommigen kunnen op die gebieden sterk het gevoel hebben dat ze machteloos zijn, dat hun pogingen om invloed uit te oefenen niets uithalen. Anderen hebben juist heel duidelijk het idee dat zij aan het stuur staan van hun eigen leven, ook in meer complexe situaties."
Zelf-effectievere mensen zijn rijker en gelukkiger
Uit onderzoek blijkt dat zelf-effectiviteit samenhangt met twee belangrijke variabelen. Mensen die hoog scoren op een gevoel van zelf-effectiviteit verdienen meer geld en zijn gelukkiger dan mensen die laag scoren op zelf-effectiviteit.
Het gevoel van zelf-effectiviteit verhogen
Het mooie van zelf-effectiviteit is dus dat puur het gevoel controle te hebben over het eigen leven, invloed heeft op de mate waarin we ook daadwerkelijk succes in het leven hebben. Kunnen we een gevoel van zelf-effectiviteit dan ook aanleren? Dat is nog niet zo eenvoudig. Pop stelt dat het gevoel van zelf-effectiviteit sterk is gegrond in het geloof dat we invloed op onze situatie hebben. Maar hoe is dit geloof op een duurzame manier te beïnvloeden? Pop: "Dit geloof is enerzijds verankerd in onze genen en anderzijds (en dit is misschien nog wel belangrijker) sterk gevormd door alle ervaringen én alle feedback op deze ervaringen die we gedurende onze levensloop hebben opgedaan."
Iemand die heel vaak positief is beoordeeld bij wat hij ondernam (hard: geld, winst, goals, maar ook zacht: complimenten, aandacht) heeft een sterk gevoel van zelf-effectiviteit: immers, bij alles wat hij aanraakte werd hij gefêteerd. En andersom, iemand die continu de deksel op zijn neus heeft gekregen, zal niet snel een vinger meer uit durven steken. Geloof dat is opgebouwd uit jarenlange ervaring is niet in een dag of twee om te buigen.
CV van ervaringen
Maar er is hoop. Pop: "Door parallel aan dit vastgeroeste geloof een nieuw ‘cv’ op te bouwen van ervaringen die leiden tot positieve feedback (en met positief wordt dus geen goed of fout bedoeld, maar feedback die laat zien dat een actie effect heeft), is het mogelijk om tegenwicht te bieden. Hier is echter wel een lange adem voor nodig. Terugslag ligt op de loer."
Volgens Pop is het belangrijk om te beginnen bij kleine dingen als het stellen van een vraag of het geven van een compliment. Zo kan het gevoel van zelf-effectiviteit langzaam vergroot worden. En hoe groter dat gevoel, hoe effectiever het leven vervolgens wordt ingericht. Tijd om eens een flinke draai aan het stuur te geven?
