Negatief mensbeeld belemmert besturing van organisaties
17 november 2015 -
Vaak wordt aangenomen dat management accounting en control-systemen in organisaties nodig zijn om te voorkomen dat werknemers opportunistisch handelen en voornamelijk hun eigen belangen behartigen.
Daarmee gaan veel organisaties, maar ook onderzoekers, te kort door de bocht. Dat stelt prof. dr. Ivo De Loo in zijn oratie, waarmee hij op 13 november jl. officieel zijn ambt als hoogleraaraan Nyenrode Business Universiteit aanvaardde. Met zijn Leerstoel Management Accountig en Control beoogt De Loo een meer persoonlijke benadering van management accounting en control, en het onderzoek daarnaar, tot stand te brengen.
Negatief mensbeeld
Op 13 november accepteerde prof. dr. Ivo De Loo de Leerstoel Management Accounting & Control in het openbaar aan Nyenrode Business Universiteit. Management accounting en control behelst het leveren van informatie aan het management van een organisatie om strategische, tactische en operationele beslissingen te nemen, en een organisatie te besturen. In zijn oratie gaf De Loo aan dat werkgevers, maar ook onderzoekers, er te gemakkelijk van uitgaan dat werknemers zich niet automatisch willen inzetten ten dienste van de organisatie. "Dit komt volgens mij door de invloed van aannames over menselijk gedrag uit bepaalde economische theorieën, die in management accounting- en controlonderzoek langzaam maar zeker gemeengoed zijn geworden."
Ondermijning van creativiteit
De Loo is van mening dat we misschien wel doorgeslagen zijn in de gedachte dat ‘meten weten is’, en dat er daarom zoveel mogelijk gekwantificeerd en gemonitord moet worden in organisaties. "Organisaties willen uiteraard daar waar dat kan risico’s wegnemen, wat een extra reden is om het gedrag van werknemers in kaart te brengen. Dit kan echter op gespannen voet komen te staan met de zingeving die werknemers halen uit, en de betekenis die zij geven aan, hun werk. Als de hele organisatie ingericht is op het voorkomen van incidenten, wordt waarschijnlijk veel creativiteit en innovativiteit ondermijnd," zo stelt De Loo.
‘Ontregelen’
Als management accounting – en controlsystemen de activiteiten van werknemers teveel ‘dichtregelen’, gaan zij zich juist opportunistisch en egoïstisch gedragen, zo wijst onderzoek uit. Ivo De Loo roept organisaties daarom op om zichzelf af te vragen of ze niet teveel vastgelegd hebben in de bedrijfsvoering. "Er kan bijvoorbeeld gekeken worden of regels omtrent kledingvoorschriften, procedures over werktijden, inklokken, uren schrijven en vaste werktijden niet de beoogde doelen voorbijstreven." De Loo pleit daar waar dat kan voor het ‘ontregelen’ van systemen om de capaciteiten van werknemers beter te benutten. "Je ziet vaak dat er dan in groepen vanzelf cohesie ontstaat en zelfcorrigerend gedrag optreedt."
Beoogd onderzoek
De Loo wil met zijn Leerstoel met name gaan onderzoeken hoe werknemers hun werk zelf ervaren en hoe zij hierop reflecteren. "Ik wil daar vooraf zo min mogelijk aannames over doen. Wat zijn de concrete ervaringen en belevenissen van werknemers rond management accounting en control? Welke spanningen en dilemma’s ervaren zij als zij onder druk komen te staan door bijvoorbeeld te stringente ‘performance targets’? Hoe proberen zij dan toch betekenis te geven aan hun werk? Wat als dat niet lukt, of juist wél lukt? Ik ben ervan overtuigd dat deze verhalen, over het dagelijkse reilen en zeilen binnen organisaties, op termijn een meer persoonlijke en humanere benadering van management accounting en control tot stand kunnen brengen."
