9 september 2015 -
Omdat de natuur zeer effectieve strategieën kent in het omgaan met veranderingen, bevat ze waardevolle lessen op het gebied van leiderschap en innovatie.
De patronen en wetmatigheden in de natuur bieden een nieuw perspectief op het stellen van doelen, de wijze van communiceren en het organiseren van bedrijven. Dit stimuleert om circulair te denken en aandacht te geven aan relaties en verbindingen. Welke leiderschapslessen kunnen we leren uit de natuur? Ronald van der Molen van Transformatio geeft advies om een betere leidinggevende te worden.
1. Laat de vrucht leidend zijn
Van der Molen: "Aan de vruchten herkent men de boom. Een boom gebruikt voedsel, water en kooldioxide uit zijn omgeving en zet dit om in heerlijke vruchten en zuurstof. Zo zijn bedrijven bedoeld om iets te produceren waar klanten wat aan hebben. Deze resultaten komen pas tot hun recht als iemand ervan geniet of erdoor versterkt wordt. Een klant koopt immers geen product of dienst, maar het effect ervan: de bevrediging van een bepaalde behoefte. Waar hebben uw klanten ten diepste behoefte aan? Hoe kunt u deze vrucht centraal stellen in alles wat u doet?"
2. Bedenk een cyclus voor uw activiteiten
Van der Molen: "In de natuur bepalen de seizoenen wat bomen, planten en dieren doen. Elk seizoen heeft specifieke kenmerken waardoor processen zoals groeien, bloeien en vrucht dragen in gang worden gezet. In plaats van u te laten leiden door de waan van de dag is het veel prettiger om een cyclus te bedenken voor uw bedrijfsactiviteiten. Door zaken op elkaar af te stemmen kan de kwaliteit van producten en diensten omhoog en kunnen de kosten omlaag. In steeds meer bedrijven wordt er bijvoorbeeld Lean en Agile gewerkt. Deze methodes zijn erop gericht om maximale waarde voor de klant te realiseren met zo min mogelijk verspillingen. Wat keert elke maand of elk kwartaal terug? Welke zaken kunt u vooruit plannen en op elkaar afstemmen?"
3. Geef zelf het goede voorbeeld
Van der Molen: "Mieren zijn continu bezig met het delen van kennis om samen effectiever te zijn. Elke mier in de kolonie neemt afwisselend de rol van meester of gezel aan. Als een voedselverzamelaar bijvoorbeeld een voedselbron heeft gevonden dan is hij automatisch de meester. Hij brengt zijn kennis over op de gezellen door een spoor van geurstoffen (feromonen) te creëren zodat zij het voedsel kunnen vinden. Goede leiders laten zien waar het beter is, delen hun kennis en bieden anderen ruimte om op ontdekking uit te gaan. Wat zit er in voor de ander? Wie kunt u uitdagen om zijn grenzen te verleggen?"
4. Wat je aandacht geeft groeit
Van der Molen: "Een plant heeft gezonde voeding en water nodig om tot bloei te komen. Als de bodem waarin hij staat zuur is, raakt de plant beschadigd en krijgen schimmels vrij spel. Veel managers richten zich op zaken die niet goed gaan. Ze kijken vooral naar wat er niet deugt en proberen dit de repareren. Uitgangspunt is in veel gevallen de functieomschrijving en niet de medewerker zelf. Hierdoor komt de focus op de verbeterpunten (een mooi woord voor zwakke punten) van mensen te liggen. Dit leidt tot een verzuurde sfeer, kost veel energie en werkt demotiverend. Het is beter om u te richten op zaken die wel goed gaan. Door die te versterken genereert u energie en stimuleert u medewerkers om gebruik te maken van hun sterke punten. Kortom: besproei de planten, niet het onkruid. Wat geeft uw medewerkers energie? Hoe kunt u dit verbinden met de ambities van de organisatie?"
5. Groei kost tijd
Van der Molen: "Wie resultaten wil bereiken dient geduld te hebben. Een boom groeit niet sneller als u aan z’n takken trekt. Hetzelfde geldt voor medewerkers. Zij groeien niet sneller als u hen voortdurend pusht of steeds langs de meetlat van doelstellingen legt. Voedzame grond helpt een boom wél om te groeien. Zo kunt u als leider een context creëren waarin medewerkers tot bloei komen. Vermijd daarbij teveel ploegen (reorganiseren) of het toevoegen van kunstmest (zoals bonussen en stress) want dit beschadigt de bodem. Kies liever voor compost, oftewel: de tijd nemen om te leren van gemaakte fouten. Dat werkt minder snel maar geeft een blijvend resultaat. Wat kunt u als leidinggevende doen (of laten) om een context te creëren waar medewerkers op hun best presteren? Wat zeggen uw medewerkers als u dit aan hen vraagt?"
In het volgende deel van deze serie leert u hoe u slim veranderingen kunt initiëren en welke vragen u stimuleren om circulair te denken.
