BV Nederland onterecht angstig voor autonomie in organisatie
8 september 2014 -
Het Nederlandse bedrijfsleven geeft te weinig ruimte aan autonomie in een organisatie, terwijl dat juist het ondernemerschap enorm versterkt en daarmee nieuwe kansen creëert voor het bedrijf.
Dat stelt Peter Derks, directeur bij Actemium Nederland (21 samenwerkende business units, gespecialiseerd in advies, ontwerp, bouw en onderhoud van industriële productieprocessen).
Derks: "De wereld om ons heen verandert in rap tempo. De ontwikkelingen in de wereldeconomie gaan enorm snel en elke organisatie kent de uitdaging om zich continue aan deze veranderingen aan te passen. Vandaag bent u een ‘winnaar’, maar morgen loopt u alweer achter als u zich niet op tijd aanpast. Kennis is vluchtig! Wat u vandaag weet is morgen alweer achterhaald."
Kenniseconomie
Derks: "We leven in het tijdperk van de kenniseconomie, waar het bezitten van kennis van enorme waarde is. Het business model van veel research gerichte bedrijven is dan ook gebaseerd op het creëren en verhandelen van patenten om deze kennis te beschermen. Anderen moeten het hebben van de rechtstreekse handel en vechten derhalve voor hun positie en toegevoegde waarde in de markt. Maar voor alle bedrijven geldt dat ondernemerschap belangrijk is. En dus is het opmerkelijk dat veel bedrijven juist in het ondernemerschap tekort schieten. Veelal ligt het ondernemerschap bij één persoon of een klein groepje van mensen. Zij bepalen de koers van het bedrijf en bepalen dus wat goed of slecht is voor het bedrijf. Dus is het hopen dat hun alwetendheid toereikend is."
Zeggenschap en controle
Dat het ook anders kan, daar is Derks van overtuigd. "Uiteraard! Kijk eens naar de groei van het aantal zelfstandigen zonder personeel in de afgelopen jaren. Deze groei komt niet alleen voort uit de economische crisis van de afgelopen jaren, maar het past ook in de huidige tijd. Mensen willen meer zeggenschap en controle over hun activiteiten. Meer autonomie! Tegelijkertijd hebben mensen nog steeds behoefte aan zekerheid en hechten ze enorm veel belang aan hun sociale omgeving. Daardoor is niet iedereen even ondernemend. Men wil toch graag ergens bijhoren waar men financiële zekerheid vindt. Maar dan wel bij een groep of organisatie waar men hun eigen identiteit kan behouden en waar eigen initiatief wordt gewaardeerd."
Netwerkorganisaties
"Netwerkorganisaties lijken meer te passen bij de huidige ontwikkelingen in de maatschappij," aldus Derks. "Een netwerkorganisatie is een bedrijf dat bestaat uit een netwerk van autonoom opererende units. Elke unit voert haar eigen strategie naar de markt en kent ook haar eigen verantwoordelijkheid in financiën, HR, enzovoorts. Een unit staat zo dichtbij de klant en kan snel en daadkrachtig opereren in tegenstelling tot een centraal georganiseerd bedrijf. Het ondernemerschap ligt dus in elke unit zelf. Daar waar men zelf niet over de juiste kennis beschikt, wordt deze kennis gehaald bij de andere units in het netwerk (of daarbuiten). Autonomie moet hierbinnen niet verward worden met onafhankelijkheid. Elke unit neemt haar beslissingen met respect voor de belangen van de andere units in het netwerk. Ondernemerschap kan dus gedijen binnen de afgesproken kaders."
Durven loslaten
Voor de directie van het bedrijf betekent dit dat men moet durven loslaten en het ondernemerschap binnen kaders delegeert aan de units. Het is een uitdaging en vraagt ook om een ander type leiderschap. Derks: "Niet meer (top-down) bepalen welke koers het bedrijf vaart, maar de koers laten bepalen door de optelsom van alle onderliggende units (bottom-up). Is er dan een overkoepelende strategie? Uiteraard. Het netwerk is de strategie! De directeur is niet diegene die alleswetend en alles overziend besluiten neemt, maar hij stuurt vooral aan op ondernemerschap, innovatie en kennisdeling. Hij is veel meer de visionair, cultuurbepaler en coach voor de units en is vooral de verandermanager."
"Het is niet toevallig dat vooral netwerkorganisaties relatief gemakkelijk en veelal zelfs succesvol door de recente economische crisis zijn gekomen. Het geven van autonomie en dus de verantwoordelijkheid voor ondernemerschap laag in de organisatie leggen, maakt een organisatie beter weerbaar voor externe invloeden in een continue veranderende markt,"besluit Derks.
Goed verhaal met een duidelijke boodschap: hoe meer ondernemerschap een organisatie ontwikkelt, hoe succesvoller de organisatie kŕn zijn. Ik zeg bewust kŕn zijn, want als de oriëntatie van de business units naar boven gericht blijft in plaats van naar de klant gebeurt er nog niet veel dat een duurzame verandering en verbetering teweeg brengt.
Het draait hierbij om groeikracht: standaardisatie, partnerships en people focus. De klant centraal. De support organisatie ook werkelijk gericht op support. Het managent dienend aan de organisatie, in plaats van andersom. Kernwaarden, tevreden klanten, individueel aansprakelijk en collectief verantwoordelijk zijn. Duurzaam ontwikkelen van het potentieel van de medewerkers, transparantie & perspectief bieden. Ontwikkelen naar een High Performance Organisatie (HPO) zodat je het beter doet dat de markt. Niet enkel geschikt voor reeds succesvolle organisaties, maar ook voor organisaties die het nog zwaar hebben en die uit de weg willen blijven van de afdelingen bijzonder beheer van banken!
Zelfsturing vs. aansturing, het blijft een mooi gevecht.
De behoefte aan autonomie is zeker aan het groeien, dit zie je ook in diverse wetenschappelijke onderzoeken terug. Daarnaast is de rol van information overload ook zeker niet te onderschatten...
Zie in onderstaand artikel de oplossingen voor bedrijven: transformationeel leiderschap en job crafting. (Klik hier)
