Arbeidsmarkt 55-plussers vrijblijvend en ineffectief
19 mei 2014 -
Slechts 12,7 procent van Nederlanders werkt door na zijn 65e, tegen bijna 50 procent van de IJslanders. Daarnaast loopt de werkloosheid in ons land onder 55-65 jarigen in hoog tempo op (2012-2013: + 30,5 procent).
Deze cijfers tonen aan dat het huidige beleid om ouderen duurzaam inzetbaar te houden niet werkt. De noodzakelijke inhaalslag vraagt om een actiever kabinetsbeleid dat het al dan niet slagen van arbeidsparticipatie van ouderen minder overlaat aan de wetten van vraag en aanbod.
Dat stelt Annet de Lange, lector Human Resource Management aan de Hogeschool Arnhem Nijmegen, in een advies dat werd overhandigtd aan minister Asscher (Sociale Zaken en Werkgelegenheid). Het advies kwam mede tot stand dankzij het landelijke kennisnetwerk duurzame inzetbaarheid NKDI.
Beleid met hoog alibigehalte
De Lange, tevens visiting professor van de Universiteit van Stavanger (Noorwegen), bepleit een mix van financiële prikkels voor werkgevers, meer ontwikkelkansen voor oudere werknemers en een sterkere verankering van leefstijlverbeteringen in de arbeidsvoorwaarden. Het huidige beleid kent een hoog alibigehalte en is daardoor te vrijblijvend en ineffectief. "Het kabinet zegt dat het thema aandacht heeft, maar een samenhangende aanpak en actieve prikkels ontbreken. Die zijn nodig en moeten worden geborgd door de overheid, omdat anders werkgevers al snel kiezen voor het aantrekken en behouden van jonge(re) medewerkers."
Demotie-framing
Asscher kan met enkele concrete maatregelen meer 55-plussers aan het werk houden, aldus De Lange. Dat is nodig omdat werknemers uit die groep die hun baan verliezen maar weinig kans maken op nieuw werk (CBS: werkloosheid categorie 55-65 jaar in 2012-2013 met 30,5 procent opgelopen van 86.250 naar 112.500). En als ze een nieuwe baan krijgen dan gaat het om tijdelijke contracten.
Door werkgevers gedurende de dienstbetrekking van 55-plussers financieel te compenseren wordt deze groep erg geholpen. "Nu wordt vaak gezegd dat ze te duur zijn en daarom salaris moeten inleveren. Deze demotie-framing motiveert 55-plussers niet om door te werken en roept bij werkgevers het beeld op dat het in dienst nemen van ouderen geen rendabele investering is." Het verschil met de bestaande reïntegratiepotjes is dat die meestal voorzien in een eenmalige bijdrage bij indienstneming. Bovendien is er de tendens deze budgetten te korten.
Investeer in deskundigheid 55-plussers
Verder verdienen ouderen meer kansen om zich te professionaliseren in hun huidige functie, of om makkelijker te veranderen van beroep. "Dat hoeft niet eens gepaard te gaan met een hogere beloning. De mogelijkheid via professionele verdieping en verbreding (meer deskundigheid) van meer betekenis te zijn voor een organisatie, vinden veel van hen al voldoende. En als werkgever krijg je er veel voor terug. Ervaringen in Scandinavië, maar ook eigen onderzoek in Nederland met Uitzendbureau 65plus , laten zien dat oudere werknemers vaak zeer betrokken en resultaatgericht zijn."
Actief stimuleren leefstijlverbeteringen
Tot slot hoort het actief stimuleren van leefstijlverbeteringen een vast bestanddeel te worden van de arbeidsvoorwaarden. "Ouderen zijn kwetsbaarder, zowel fysiek als mentaal, maar dat betekent niet dat je met een 55-plusser in dienst haast onverantwoorde risico's neemt. De komende decennia wordt investeren in fitheid, vitaliteit en flexibiliteit een voorwaarde om de inzetbaarheid en productiviteit van medewerkers, jong én oud, op peil te houden."
Minder hokjesgeest, meer integrale aanpak tussen sectoren
De Lange adviseert minister Asscher een voorbeeld te nemen aan het in IJsland succesvol toegepaste flexicurity-model, waar de regering een flexibeler ontslagrecht heeft weten te combineren met een overheidsgestimuleerde banenmarkt en werkzekerheid. "In Nederland zetten we al een stap in de goede richting als we kiezen voor intersectorale cao's. Vanuit de integraliteit tussen verschillende beroepssectoren zijn veel passender afspraken te maken die de langdurige participatie van ouderen op de arbeidsmarkt stimuleren."
