25 maart 2014 -
Ruim 80 procent van de organisaties in Nederland heeft het afgelopen jaar vernieuwingen doorgevoerd of doet dat dit jaar. Deze vernieuwingen hebben vooral tot doel te komen tot een grotere efficiency, een klein deel houdt verband met product- of marktontwikkeling.
Een kwart van de bedrijven zegt te moeten vernieuwen om überhaupt te blijven bestaan. Opvallend is dat innovatie bij gemeenten bestaat uit efficiencyverbetering: maar liefst 54 procent van de gemeenten heeft efficiencyverbeteringen doorgevoerd. Dit blijkt uit de wendbaarheidsmonitor van Yacht.
Marktsituatie leidt tot innovatie
We zien dat de huidige marktsituatie ertoe leidt dat er meer aandacht is voor innovatie en om de vernieuwingen ook daadwerkelijk door te voeren. Innovatie die gericht is op procesverbetering en efficiency of extern op product-marktontwikkeling. We zien dat met name bij de overheid de vernieuwingen gericht zijn op meer efficiency. Dit is een logisch gevolg van de bij de overheid veranderende wet- en regelgeving: men moet steeds meer met minder. Veranderingen bij de zorg worden juist met name geïnspireerd door de marktwerking. Dit dwingt tot nieuwe producten en diensten.
Lokale overheid zoekt heil in efficiencyverbetering
Kijken we naar de lokale overheid en innovatie dan geeft 54 procent aan bezig te zijn met het doorvoeren van efficiencyverbeteringen ingegeven door de economische recessie (24 procent) en door wet- en regelgeving (25 procent). Dick Koopman, directeur bij Yacht: "We zien dat lokale overheden met name hun financiën op orde willen hebben. Budgetbewaking bij projecten staat bij gemeenten hoog op de agenda: 67 procent bewaakt het budget continu. Om nog efficiënter te kunnen werken zouden lokale overheden er goed aan doen om ook de andere aspecten van projecten beter te bewaken. Zo weet 56 procent niet wat de voortgang van projecten is; zo’n 25 procent weet zelfs helemaal niet wat de status is van een project. Tel daar bij op dat 47 procent niet weet wat het financiële risico is als een project de deadline overschrijdt. Hier kunnen lokale overheden nog een flinke winst boeken. Met alle projecten die hen nog te wachten staan, als gevolg van overheveling van taken van het rijk naar de gemeenten, zouden ze er goed aan doen aan alle aspecten van projecten aandacht te geven. En dat dat loont zien we aan bijvoorbeeld de gemeente Rotterdam. Deze gemeente wist, door efficiencyverbeteringen, 23 miljoen euro over te houden in 2013. Crisis is dus niet alleen slecht. De crisis leidt er ook toe dat organisaties nadenken over hun bedrijfsvoering en hoe ze de zaken hebben georganiseerd en maatregelen nemen om verbeteringen door te voeren waar nodig."
Uit ander onderzoek (o.a. van Henk Volberda, Hoogleraar Strategisch Management en Ondernemingsbeleid aan de Erasmus Universiteit) blijkt dat we gezakt zijn naar de zesde plaats op de lijst met meest innovatieve economieën in de EU. Door de huidige crisis zijn vooral kosten besparen en LEAN management voor veel organisaties belangrijk om hun winstgevendheid op peil te houden.
Succesvolle organisaties echter zetten meer in op innovatie. In onze globale economie kunnen we namelijk niet meer concurreren op kosten en kwaliteit alleen, die zijn overal gelijk. Ons onderscheidend vermogen moeten we veel meer in creatieve en innovatieve oplossingen zoeken.
Maar zonder sociale innovatie is technologische innovatie gedoemd te mislukken. HR moet een voedingsbodem creëren voor succesvolle innovatie binnen de organisatie, door de cultuur en structuur zo in te richten dat creativiteit bevorderd wordt.
De eerste stap om als organisatie innovatief te zijn, heeft te maken met ons eigen gedrag, accepteer dat de wereld in beweging is en verandering de enige constante. Deze houding moet beginnen bij de leiding van de organisatie en doorsijpelen naar elk niveau. HR kan daar aan bijdragen door een bedrijfscultuur te helpen creëren waar mensen openstaan voor elkaars ideeën, waar ideeën gesteund worden en kunnen groeien.


Efficiency en kosten besparing vragen om standaardisatie, een strakke cultuur en korte termijn focus. Terwijl innovatie vraagt om vertrouwen en verantwoordelijkheden laag in de organisatie, een lossere cultuur en lange termijn focus. Het is mijns inziens nu net de kunst om de balans hiertussen te kunnen vinden en om toekomstbestendig en wendbaar en dus succesvol te zijn.

