'Mensen met psychische problemen verdienen veel meer kansen op de arbeidsmarkt'
21 maart 2014 -
Een belangrijke en groeiende groep Vlaamse vrouwen en mannen krijgt met psychische problemen te maken in de loop van hun leven. Vaak zijn deze mensen (tijdelijk) ziek thuis of zijn/worden ze werkloos.
Dat is jammer vinden de sociale partners en de kansengroepen die samen deel uit maken van de Commissie Diversiteit: hier gaat een aanzienlijk potentieel aan arbeidskrachten verloren. Bovendien helpt (terug) werken het herstelproces vooruit. Hoog tijd dus voor de Commissie Diversiteit om het stigma rond mensen met psychische problemen weg te werken, hen meer financiële zekerheid te geven bij het zetten van stappen naar werk en hen langer en beter te ondersteunen.
Jo Libeer, voorzitter Commissie Diversiteit en SERV: "Mensen met psychische problemen lopen tegen veel muren aan op hun pad naar werk. Nochtans wil een meerderheid van hen (terug) werken en is ook in staat dat te doen. Daarom willen de Vlaamse sociale partners en de kansengroepen een lans breken om deze groep meer kansen te geven op de arbeidsmarkt. Zowel bij bedrijven als werknemers heerst nog veel onwetendheid over wat psychische problemen concreet betekenen voor het functioneren op de werkvloer. Het taboe doorbreken en maatregelen nemen om deze groep (terug) aan het werk te krijgen, zijn dan ook essentieel voor de Commissie Diversiteit."
Taboe rond psychische problemen doorbreken
Uit onderzoek blijkt dat gemiddeld één persoon op drie in België gedurende zijn/haar leven te maken krijgt met psychische problemen. Ondanks het feit dat psychische problemen dus regelmatig voorkomen, hangt er een hardnekkig taboe rond. Bovendien blijkt Vlaanderen veel minder tolerant dan andere gewesten en buurlanden ten opzichte van vroegere zorggebruikers. Ook als iemand weer helemaal hersteld is, blijft het stigma hangen.
Daarom dringt de Commissie Diversiteit aan op een mentaliteitswijziging in het beleid. Een waarderende benadering met nadruk op wat deze mensen kunnen en welke competenties ze hebben kan een sterke stimulans vormen tegen de vooroordelen van werkgevers en collega’s, maar ook van hulpverleners en trajectbegeleiders. Nu ligt de nadruk teveel op de arbeidsongeschiktheid en wat iemand te kort komt om goed te kunnen functioneren.
Stimuleren om te werken
Het is belangrijk om de diverse statuten en uitkeringen waar mensen met psychische problemen in terecht komen, af te stemmen tot een stimulerend kader. Nu wordt het inkomen teveel bepaald door het specifieke statuut waarin iemand zich bevindt (werkloosheidsuitkering, ziekte-uitkering of bijstand) en heeft het werk (gedeeltelijk) hervatten soms negatieve financiële gevolgen. Ook voor de werkgevers brengen de verschillende statuten verschillende loonkosten met zich mee. Dat zorgt voor veel onzekerheid. Een betere afstemming tussen de federale uitkeringen en het Vlaamse activeringsbeleid is nodig. Om mensen terug aan het werk te krijgen, is er ten slotte meer variatie in de combinaties van zorg- en werkstatuten nodig en moet een vlotte overgang mogelijk zijn.
Langdurige en kwaliteitsvolle ondersteuning
Om een duurzame (her)instroom te verzekeren, mag de ondersteuning die mensen met psychische problemen krijgen, niet te snel stoppen. Psychische problemen verlopen vaak onregelmatig en er is steeds een risico op herval. Trajectbegeleiders die deze mensen begeleiden op hun pad naar werk moeten nog beter samenwerken met de begeleiders binnen de geestelijke gezondheidszorg. Ze moeten informatie delen, acties afstemmen en samen begeleidingsplannen opstellen. Trajectbegeleiders moeten ook goed getraind en opgeleid worden en ze moeten voldoende tijd krijgen om iedereen kwaliteitsvol te begeleiden. Dat is van fundamenteel belang voor het opbouwen van het nodige zelfvertrouwen en sociale vaardigheden bij mensen met psychische problemen.
Goede ondersteuning voor werkgevers
Aanwerven van mensen met psychische problemen moet voor werkgevers zo eenvoudig en risicoloos mogelijk gemaakt worden. Een vlot toegankelijk en uniek aanspreekpunt waar werkgevers alles te weten komen over aanwerving, begeleiding, rendementsondersteuning, … moet hen stimuleren om mensen met psychische problemen een kans te geven in hun bedrijf of organisatie of hen blijvend aan het werk te houden.
