26 februari 2014 -
Uit A.T. Kearney ’s studie Rebooting the European Hightech Industry blijkt dat op dit moment slechts tien procent van de wereldwijde ICT-omzet van de top 100 bedrijven gegenereerd wordt door Europese bedrijven.
Daarnaast hebben slechts negen van de top 100 ICT-bedrijven hun hoofdkantoor in Europa, het resultaat van een overnamegolf en snellere groei van Aziatische en Amerikaanse bedrijven. Veel Europese industrieën zijn zodoende afhankelijk van niet Europese hightech spelers – zowel op het gebied van productie als onderzoek en innovatie.
Concurrentiepositie
De concurrentiepositie van Europa hangt af van een dynamische hightech sector. Technologie speelt een cruciale rol in bijna iedere industrie, voornamelijk omdat machines en producten slimmer worden en er intelligente netwerken ontstaan die het efficiënte gebruik van mensen en grondstoffen coördineren. Een gezonde hightech sector is de motor voor innovatie en nodig om Europese bedrijven succesvol te maken in een sterk concurrerende wereld.
Europa verliest terrein
Voor dit onderzoek naar de hightech industrie heeft A.T. Kearney gekeken naar negen sectoren binnen de ICT-industrie: IT-diensten, IT-hardware, software, communicatieapparatuur en -diensten, consumentenelektronica, mobiele telefoons, pc’s/laptops/tablets, halfgeleiders en elektronische componenten. In deze segmenten genereerden de wereldwijde top 100 ICT-bedrijven een omzet van 1,67 biljoen dollar in 2012, een stijging ten opzichte van de 1,59 biljoen dollar uit 2011. Echter, Europa is slecht vertegenwoordigd. Van de negen Europese ICT bedrijven in de top 100 verdwijnt er bovendien één van de lijst wanneer Microsoft de Nokia divisie voor toestellen en diensten officieel overneemt – een beweging die Europa achterlaat zonder vertegenwoordiging in de wereldwijde top tien fabrikanten van mobiele telefoons. "Uitzondering is de Europese vertegenwoordiging in de B2B markt, naast een aantal kleinere sectoren die niet in de top-100 staan waar Europa de boventoon voert," zegt Jan-Piet Nelissen, verantwoordelijk voor A.T. Kearney ‘s Communications, Media en Technology Practice in de Benelux. "Echter, Europa heeft weinig ICT-bedrijven die voldoende schaal hebben om leidend te zijn in de consolidatieslag. Dit maakt Europese bedrijven kwetsbaar voor overnames door concurrenten uit andere regio's."
ICT-verkoop
Het aandeel van Europa in de ICT verkoop slinkt ook langzaam. De verwachte CAGR tussen 2011 en 2015 zal in Europa (2,2 procent) minder dan de helft zijn dan in Noord-Amerika (5,2 procent) en Azië (5,4 procent). Vooral in belangrijke segmenten als ICT-diensten, software, communicatieapparatuur en -diensten, IT-hardware en halfgeleiders verliest Europa haar belang als afzetmarkt. "Europese bedrijven, vooral IT-dienstverleners, zijn meer afhankelijk van regionale vraag dan hun Amerikaanse en Aziatische tegenhangers en kunnen daardoor marktaandeel verliezen als gevolg van deze verschuiving," aldus Nelissen.
EU inspanningen doen tekort
De redenen voor de Europese teloorgang zijn divers, variërend van de versnippering van de Europese markt en het ontbreken van strategische samenwerkingen, zowel tussen de EU en bedrijven als tussen bedrijven onderling, tot het tekort aan financiering voor bedrijven om te groeien en schaal te genereren. Ook loopt Europa achter als het gaat om een strategisch vooruitziende blik, innovatie, geschoolde ingenieurs en concurrerende, flexibele arbeidswetten.
De EU commissie heeft veel van deze tekortkomingen geïdentificeerd en adresseert er een aantal in het "Horizon 2020" programma, dat in 2013 is gestart. Daarnaast loopt een aantal andere initiatieven. "Deze inspanningen focussen te veel op R&D financiering, commercialisatie, en recent op incubatie," zegt Nelissen. "Een strategisch masterplan waarin de EU zich specifiek inzet voor een aantal veelbelovende ICT-segmenten ontbreekt. Voor deze segmenten dient een beleid uitgestippeld te worden om de concurrentiepositie en schaal van toonaangevende spelers in de industrie te bevorderen." Hoewel de EU is gestart met het identificeren van de belangrijkste business sectoren binnen ICT, mist een duidelijk beleid dat strategische richting, Europese vraag, gerichte financiering, en pre-competitieve samenwerking combineert.
Dat Europa ICT nodig heeft om te concurreren in industrieën zoals auto, luchtvaart, detailhandel, telecommunicatie en energiediensten is onbetwist. Ook dat dit banen oplevert en meer welvaart. In 2025 zal bijvoorbeeld de waarde van de software en elektronica in een auto oplopen tot 65 procent van de totale waarde van de auto. Maar ook de recente onthullingen over het heimelijke elektronisch toezicht van de Amerikaanse National Security Agency heeft gewezen op de gevaren van te grote afhankelijkheid van Amerikaanse- en Aziatische hightech-spelers.
Europa kan beter concurreren in hightech
Uit het onderzoek en discussies met onze klanten zien we concrete acties die EU-instellingen, nationale overheden, brancheorganisaties en individuele bedrijven moeten nemen om de vitaliteit van de sector te herstellen. De acties zijn samen te vatten in drie pijlers:
A. Enable: Creëren van de juiste randvoorwaarden voor een welvarende hightech sector.
Europa zal het aanbod van geschoolde arbeidskrachten moeten verbeteren door meer technologisch georiënteerde opleidingen en gerichte immigratie te stimuleren. Daarnaast zijn het aanbieden van financiering aan hightech bedrijven (voornamelijk voor internationalisering), het stimuleren van een ondernemerscultuur, en het creëren van gelijk speelveld ten aanzien van standaarden en wetgeving noodzakelijke randvoorwaarden voor een concurrerende ICT sector in Europa.
B. Focus: Definiëren en volgen van een gerichte strategie om de Europese fragmentatie te overwinnen.
De EU en de nationale overheden zouden een EU-masterplan moeten ontwikkelen met duidelijke focusdomeinen binnen de ICT toepassingsgebieden waarbinnen Europese spelers succesvol kunnen opereren en een leidende positie kunnen innemen. Gericht investeren op basis van gefundeerde strategische keuzes zorgt ervoor dat er voldoende schaal kan worden gecreëerd. Daarvoor moeten pan-Europese clusters in het leven worden geroepen rond de belangrijkste toepassings- en afzetgebieden en zal Europa haar overheidsuitgaven en investeringen moeten inzetten om deze gebieden maximaal te ontwikkelen.
C. Excel: Beter presteren door innovatie, samenwerking en leiderschap.
Tegelijkertijd moeten Europese bedrijven adequater reageren op toekomstige uitdagingen door verbeterde strategische verkenningen en door slagvaardiger leiderschap om misstappen uit het verleden te vermijden. De innovatiekracht en groeiambities moeten verbeteren. Daarnaast is herstel van de samenwerking tussen leverancier en klant als bron voor innovatie vereist, zodat publieke of private kopers van hightech producten een meer strategische samenwerking aangaan met de hightech spelers, en waarin korte termijn kostenbesparingen worden afgewogen tegen de strategische waarde van in Europa gevestigde hightech spelers.
Nu doorpakken
Europa ‘s unieke kenmerken, geschiedenis en cultuur maken het lastig om de omstandigheden te kopiëren welke Amerikaanse en Aziatische ICT-bedrijven in staat hebben gesteld om succesvol te zijn. Europa ‘s kenmerkende structuur is zowel een kracht die concurrentie bevordert als een zwakte dat rendement vermindert. Maar er is genoeg dat Europese instellingen en overheden kunnen doen om de concurrentiepositie te verstevigen. Horizon 2020 is een goed begin, maar er kan meer worden gedaan. Zo kunnen beleidsmakers hightech een topprioriteit maken. Overheden, ICT-bedrijven, investeerders en brancheorganisaties zullen meer moeten samenwerken voor een lange termijn masterplan.
Zonder cruciale actie nu, zal de Europese essentiële hightech industrie verder teruglopen, waardoor de vitaliteit, het concurrentievermogen en de welvaart van het continent worden aangetast. Echter de juiste stappen geven Europa de kans om haar positie in de wereldwijde technologiesector te herstellen. Meer pan-Europees leiderschap is nodig, zeker niet minder.
