Eurozone uit de crisis, maar gevolgen veel ernstiger dan voor VS
18 december 2013 -
Ook al zijn overal in de eurozone tekenen van herstel te bespeuren, toch zullen de diepe littekens van de recessie nog jaren zichtbaar blijven.
Onder invloed van herstellende export en minder harde bezuinigingsmaatregelen wordt 2014 het eerste jaar met positieve groeicijfers sinds 2011. Toch blijft de groei laag, zo blijkt uit de wintereditie van de EY Eurozone Forecast (EEF).
Krimp
De EEF voorspelt voor dit jaar een krimp van het bruto binnenlands product (bbp) met 0,5 procent, gevolgd door 0,9 procent groei in 2014. Tussen 2015 en 2017 blijft het herstel in de eurozone met 1,6 procent per jaar zwak. Ondanks de matige groeivooruitzichten voor de regio blijft aansluiting bij de eurozone voor Oost-Europese economieën een wenkend perspectief. Op 1 januari 2014 treedt Letland als achttiende lidstaat tot de eurozone toe en naar verwachting volgt Litouwen in 2015.
Marcel van Loo, Country Managing Partner van EY in Nederland: "In 2014 gaan de omstandigheden in de eurozone naar verwachting verder verbeteren. Doordat de werkloosheid stabiliseert en de inflatie blijft dalen, wat tot hogere consumentenbestedingen leidt, trekt de binnenlandse vraag aan. Het herstel moet echter wel zijn gebaseerd op een stelsel van samenhangende hervormingen, dat zich richt op het stimuleren van het concurrentievermogen."
Nederlandse vooruitzichten
Onder invloed van betere handelscijfers zag Nederland na vier achtereenvolgende kwartalen van krimp in het derde kwartaal van 2013 weer groei. Niettemin krimpt het bbp over heel 2013 nog met 1,1 procent, voordat zich in 2014 een groei van een magere 0,3 procent en in 2015 een groei van 0,8 procent aftekent. De hogere exporten beginnen dan namelijk door te werken in de economie, waardoor de productie toeneemt en de stijging van de werkgelegenheid versnelt. Echter, de verwachting is dat het onlangs bereikte begrotingsakkoord de bbp-groei in 2014 vertraagt. Ook zetten de voortgaande schuldreductie door huishoudens en de slechte beschikbaarheid van kredieten een rem op de binnenlandse vraag. De Nederlandse huishoudens, die dieper in de schulden zitten dan waar ook in Europa, hebben te lijden van dalende huizenprijzen en voorlopig nog stijgende werkloosheidscijfers. De EEF verwacht dan ook dat de bbp-groei in 2015-2017 in Nederland gemiddeld slechts 1,2 procent bedraagt.
Diepe littekens
Marcel van Loo: "De eurozone is wel op de weg terug naar herstel, maar de crisis laat diepe littekens na. De groei blijft laag en de werkloosheid blijft hoog, ook al is er nu sprake van stabilisering. Dat heeft grote gevolgen voor het bedrijfsleven bij het maken van plannen voor de lange termijn."
Bedroeg de jaarlijkse bbp-groei tussen 1998 en 2007 nog 2,3 procent per jaar, voor de periode 2008-2017 wordt 0,4 procent verwacht. Uit de EEF komt naar voren dat het bbp voor de eurozone tegen het einde van 2017 eindelijk drie procent hoger uitkomt dan het hoogste punt voor de crisis. Op dat moment ligt het bbp van het Verenigd Koninkrijk naar verwachting al ruim 8 procent hoger en dat van de VS 20 procent boven het niveau van eind 2007.
Tussen 2008 en 2017 zal het aantal werklozen gemiddeld ruim zeventien miljoen bedragen, tegenover iets meer dan dertien miljoen in de voorgaande periode van tien jaar. Verder is de verwachting dat de investeringen in de regio in de periode 2008-2017 een daling van 0,1 procent per jaar laten zien, waar het groeicijfer in de voorgaande periode gemiddeld nog 3,3 procent per jaar bedroeg.
Groei aangejaagd door binnenlandse vraag
De consument heeft een langdurige periode van dalende reële lonen en stijgende werkloosheid moeten doorstaan, waardoor de koopkracht is gedaald. Nu de inflatie echter gaat afnemen en de werkloosheid stabiliseert, zal die daling afnemen. De EEF voorziet voor 2014 dan ook een stijging van de consumentenbestedingen met 0,5 procent, na een daling van naar schatting 0,6 procent in 2013. Bezuinigingen zullen de groei nog enigszins vertragen, maar het remmend effect zal aanzienlijk kleiner zijn dan in voorgaande jaren. Ook het investeringsklimaat vertoont tekenen van verbetering. Uit onderzoeken naar het vertrouwen van bedrijven komt een optimistischer sentiment naar voren. Marcel van Loo: "Deze verbeteringen zullen een stimulans zijn voor ondernemingen met veel eigen middelen. De mate waarin de investeringen aantrekken, wordt echter nog wel beperkt doordat kredieten betrekkelijk schaars blijven. We verwachten dan ook dat de daling in 2012-2013 wordt gevolgd door een stijging van 1,3 procent in 2014 en een verdere versnelling in 2015-2017."
Deflatie ligt op de loer
Ondanks de positieve tekenen voor de toekomst blijven er risico’s aanwezig. De inflatie in de eurozone is de laatste maanden onrustbarend gedaald, waarbij in oktober een diepterecord van de afgelopen vier jaar van slechts 0,7 procent werd bereikt. Niet alleen de economieën in de periferie van de eurozone, maar ook de kernlanden hebben met een laag inflatiecijfer te maken. Voor zowel 2014 als 2015 voorziet de EEF een inflatie van net iets boven de 1 procent. Marcel van Loo: "Waarschijnlijk is de renteverlaging in november niet genoeg om de bezorgdheid over de mogelijkheid van deflatie weg te nemen. Wij zijn van mening dat deflatie een enorme verslechtering van de groeivooruitzichten voor de economie in de eurozone zou betekenen. De reële kosten van financiering gaan er namelijk door omhoog."
