4 september 2013 -
De zomer loopt op zijn eind. De tijd om uit te rusten en bij te komen is voorbij. Maar hoe voelt werkend Nederland zich nou na een periode van piekbelasting en onderbelasting? Gek genoeg genieten we optimaal van vrije tijd, als we ook weer zicht hebben op het einde ervan. Dit impliceert dat medewerkers na hun welverdiende vakantie ook weer staan te popelen om aan de slag te gaan. Dat is ook vaak de verwachting van werkgevers, die na de vakantie iedereen weer uitgerust en gemotiveerd aan de slag willen zien.
"Het omgekeerde blijkt echter het geval te zijn," aldus Anna Maria Donnina, Arbeids- en Organisatiedeskundige bij Arbo Unie. Uit eerder vakantieonderzoek van Arbo Unie onder ruim 1.000 werknemers blijkt dat er onder werknemers juist sprake is van lagere loopbaan-tevredenheid en afgenomen betrokkenheid na de vakantieperiode. Ongeveer dertien procent van de respondenten oriënteerde zich na de vakantie op een andere werkomgeving.
Vakantieparadox
Eén van de redenen van een lagere loopbaantevredenheid en afgenomen betrokkenheid na de vakantie ligt in de vakantieparadox(1). Als u op vakantie bent en u hebt het ontzettend naar uw zin, dan lijkt het of de tijd voorbij vliegt. Nog voor u er erg in hebt, bent u weer aan het werk. Maar maak u geen zorgen: als u erop terugkijkt, dan lijkt het of die week vakantie opeens een eeuwigheid heeft geduurd. Hoe kan dat nou?
Eigenlijk is dit een soort gezichtsbedrog in de hersenen, die de hoeveelheid verstreken tijd voor een flink deel afmeten aan het aantal nieuwe herinneringen dat u aanmaakt. Tijdens een gewone week thuis zijn dat er vaak niet erg veel (probeer maar eens specifieke herinneringen op te halen van een normale week zo'n twee maanden geleden). Maar tijdens de vakantie juist wél: we maken nieuwe dingen mee, ontmoeten nieuwe mensen en zijn in een andere omgeving. Hierdoor kunnen we herinneringen 'ankeren' in de tijd en doorbreken we de dagelijkse routine.
Hetzelfde 'gezichtsbedrog' treedt op als we weer aan het werk gaan. De mailbox puilt na de vakantie uit en het to do-lijstje is al snel erg lang. En hoe meer dingen er op onze to do-lijstjes staan, hoe minder tijd we lijken te hebben, ook al ligt de deadline vast. Met als gevolg dat we dus weer tijd te kort komen en met weemoed terug verlangen naar de vakantie.
Hoe weer gemotiveerd aan de slag?
De leidinggevende heeft volgens Anna Maria Donnina een cruciale rol in het beperken van de effecten van vakantie op de betrokkenheid van medewerkers bij de organisatie. Uiteraard begint dit door de vakantieperiode tijdig in de teams te bespreken: Hoe gaan we om met de vakantiedip of -piek. Managen medewerkers hun tijd efficiënt en slim, zowel voor als direct na de vakantie? Welke taken zijn er voor de achterblijvers en is dit realistisch en haalbaar?
Ook na de vakantieperiode is het van belang medewerkers weer gemotiveerd aan de slag te krijgen. In die periode is het van belang dat medewerkers ruimte krijgen om hun motivatie en ambities in het werk te bespreken. Dit kan eenvoudig door kort na de vakantie van medewerkers functionerings- en persoonlijke ontwikkelplan gesprekken te voeren. Ook kan na de vakantie in het team besproken worden welke ambities er zijn tot aan het einde van het jaar.
