2 september 2013 -
Gepest worden op het werk geeft erg veel stress. Vroeg of laat kan een werknemer hierdoor in de ziektewet geraken. Als men moedwillig, meermaals en langdurig getreiterd en/of onrechtvaardig behandeld wordt, leidt dit tot een hoge mate van onveiligheid voor de werknemer. Pesten schaadt een persoon; veelal psychisch, maar soms ook fysiek. Pesten op het werk gaat veel verder dan een collega plagen.
De pester wil met zijn acties bewust iemand dwarsbomen en schaden. Denk hierbij aan het doodzwijgen van iemand, overdreven geroddel of het vernederen en uitlachen van een collega. Nell van de Ligt van Ligtpunt.nl gaat in dit artikel op dit onderwerp in.
Pestvoorbeeld
Voorbveeld van Veerle 58 jaar, beleidsmedewerker:’Mijn nieuwe manager is nooit van plan geweest om op een juiste manier met mij om te gaan. Vanaf het begin was zij beledigend, agressief en ronduit gemeen. Bovendien komt zij met feiten aanzetten die niet belangrijk zijn om mij verder onderuit te halen. Het voelt alsof ik een hond ben, die voortdurend met een stok geslagen wordt. Ondertussen heeft ze een heel dossier opgebouwd, inclusief slechte beoordelingen om tijdens een volgend functioneringsgesprek over te kunnen gaan tot functioneel ontslag. En dat, terwijl ik er al 32 jaar werk.’
De acties van haar manager hebben tot gevolg dat Veerle zich uitermate gepest en geïntimideerd voelt, stelt Van de Ligt. Als gevolg hiervan leidt ze inmiddels aan ernstige stressklachten, waardoor ze nu met ziekteverlof thuis zit. Zo heeft ze last van oorsuizen, een hoge spierspanning, depressiviteit en slaapproblemen.
Hoge prijs
Niet alleen Veerle leidt hierdoor veel pijn en verdriet, maar ook het bedrijf betaalt een hoge prijs voor deze gevolgen. Pesten kan leiden tot lichamelijke en geestelijke klachten, de kwaliteit van het werk gaat erop achteruit, het ziekteverzuim neemt toe, zou zelfs kunnen leiden tot ontslag en in het ergste geval tot een zodanig neerwaartse spiraal dat de persoon al het vertrouwen in zichzelf verliest en geen andere uitweg ziet dan zelfdoding.
Pestgedrag op het werk kan ziekteverzuim met naar schatting 50 procent doen toenemen (bron: www.censor.nu). Een recente schatting telt dat pestgedrag op de werkvloer de oorzaak is van vier miljoen extra verzuimdagen op jaarbasis. Dat is zorgwekkend aangezien deze vorm van pesterijen alleen nog maar toeneemt.
Ongelijkwaardige relatie
Bij pesten is er altijd sprake van een ongelijkwaardige relatie. Een persoon kan zich niet goed verweren en vormt daardoor een uitstekend doelwit voor een pester. Deze persoon vindt het moeilijk om voor zichzelf op te komen en weet niet hoe hij zich doeltreffend kan verweren; hij is verbaal niet zo sterk als de ander of heeft minder zelfvertrouwen. Bij pesten is er altijd sprake van twee partijen: pester(s) en een slachtoffer. Het is puur een kwestie van machtsvertoon. Het slachtoffer is de zwakkere collega, die moeite heeft om zich te verweren, wat de pester de macht en aanleiding geeft om door te gaan. Het is een wisselwerking tussen beide partijen, een vicieuze cirkel, die doorbroken moet worden.
Bij Veerle is er ook nog sprake van een ongelijkwaardigheid in functie. Dat maakt het verweer en het assertief-zijn nog moeilijker. Haar manager is immers haar meerdere. In deze leidinggevende functie heeft ze daadwerkelijk een betere machtspositie ten opzichte van Veerle en kan ze meer invloed uitoefenen in het pestproces.
Tips om pestgedrag aan te pakken
Wat kan Veerle doen om een einde te maken aan deze situatie?
Hieronder volgen enkele tips om pestgedrag te voorkomen, te herkennen en aan te pakken
• Blijf niet alleen rondlopen in een dergelijke situatie. Raadpleeg iemand die kan bemiddelen in de werksituatie. Denk hierbij aan een vertrouwenspersoon, de bedrijfsarts, bedrijfsmaatschappelijk werker of een OR-lid. Wellicht kan het probleem opgeschaald worden en kan u naar de leidinggevende stappen. Misschien geeft u de voorkeur aan een onafhankelijk iemand, een mediator. Kijk wat voor u van toepassing is en wat veilig voelt.
• Zoek niet naar eerherstel bij collega’s. Het is een bekende valkuil om bij collega’s uw gelijk te halen, revanche te nemen of eerherstel te zoeken. Dit leidt echter vaak tot netelige situaties voor uzelf, want mensen willen vaak niet gedwongen worden om partij te kiezen. Wees voorzichtig, want u loopt het risico dat u gemeden zal worden door collega’s die deze ‘nare spanning’ willen ontlopen.
• Begrijp waarom mensen pesten. Vaak worden eigen frustraties en onmachtgevoelens van de pester afgereageerd op een zwakkere collega. Deze mensen zijn vaak (onbewust) jaloers, willen indruk maken op hun omgeving of ervaren concurrentie van de ander. In deze economisch moeilijke tijden, waarbij medewerkers meer onder spanning staan en sterke gevoelens van onmacht ervaren, neemt het pesten alleen nog maar toe. Pesters verbergen in veel gevallen hun eigen ongemak en hun onzekerheid ten koste van minder weerbare collega’s, zoals Veerle. Pestgedrag zegt dus meer over de pester, dan over het slachtoffer.
• Ga met uzelf aan de slag. Zoek hulp bij een goede psycholoog, zodat u deze vervelende ervaringen kunt delen en u steun kan zoeken. Pesten tast uw zelfvertrouwen ernstig aan, zorg ervoor dat dit niet gebeurt! Natuurlijk moet de pester aangesproken worden op zijn (of haar!) gedrag, want pesten is schadelijk en grensoverschrijdend gedrag. Maar ook u als slachtoffer, zal moeten werken om uw zelfvertrouwen te herwinnen. U moet leren om weerbaarder te worden, mondiger en assertiever te zijn.
• Als niets helpt en uw bedrijf u niet steunt.. Het kan voorkomen dat het pestgedrag op uw afdeling getolereerd wordt of dat het management er zelf een handje van heeft. Het zou zelfs mogelijk kunnen zijn dat het management wil dat u zelf opstapt, zodat moeilijke ontslagprocedures voorkomen kunnen worden. Of dat u als nieuwkomer geen aansluiting vindt in uw nieuwe team , maar als intrigant wordt gezien. In dergelijke gevallen wordt u ten zeerste aangeraden om op zoek te gaan naar een andere baan, maar neem nooit zelf ontslag.
Slachtoffer van pesten?
Kort samengevat, pesten zorgt voor leed bij medewerkers, extra verzuim en extra kosten. Bedrijven en managers worden geacht om alert te zijn op pestgedrag, horen dit te voorkomen en vooral niet uit te lokken. Ondanks dat pesten onvolwassen en oneerlijk gedrag is, komt het overal op werkvloer voor.
Bent u zelf een slachtoffer van pesten, onderneem dan meteen actie. Bekijk hoe u het beste uit deze verstikkende situatie kunt geraken, dan wel alleen, dan wel met de hulp van een ander. Laat de situatie niet uit de hand lopen en kies voor uzelf. Besef dat u de situatie niet altijd kunt veranderen, maar wel hoe u er zelf mee om gaat.
Ik heb het zelf 2 keer meegemaakt dat ik een bedreiging vormde vanwege mijn integriteit in een cultuur waar dit niet gewaardeerd werd. Beide keren heb ik op een gegeven moment zelf aangegeven dat ik zo niet verder wilde. Hoewel er gedeeltelijk steun was, heeft het 2 keer geleid tot ontslag. Ik vind dan ook dat er veel meer gedaan moet worden binnen organisaties. Als puntje bij paaltje komt capituleert men blijkbaar graag om een beter beeld van zichzelf en de werkelijkheid naar de buitenwereld hoog te houden. Liever dat dan dat men de werkelijke oorzaken aanpakt. Dat is jammer, er wordt al te vaak getolereerd dat gewenste veranderingen niet behaald worden. Het zou schelen als er doorgepakt wordt in plaats van bakzeil halen voor hen die belang hebben bij in stand houden van ongezonde en oneerlijke bedrijfsculturen. Transparantie en aanspreken kan confronterend zijn doch het levert uiteindelijk een prettiger werkklimaat op voor allen. Men moet dan wel zijn eigen proces willen en durven aangaan in deze. Ook al is ontslag niet leuk, het is nog altijd beter dan mijn integriteit te verkopen en uiteindelijk het spel van de pesters mee te spelen.
Marijke
|
|
2
-
09
-
2013
|
19
:
39
uur
Ik vind het gegeven advies onjuist. Bij een vertrouwenspersoon, een bedrijfarts, een psycholoog of een bedrijfsmaatschappelijk werker kun je je eigen verhaal wel kwijt, maar dit verandert de situatie niet. Zij zullen de pester nooit aanspreken, dus het pesten gaat door. Pestgedrag ligt primair aan het gebrek aan sociale vaardigheden van de pester, niet aan die van de gepeste persoon, wat wel heel vaak wordt gedacht. Wel kan je door pestgedrag zo onzeker worden dat je je sociale vaardigheden zoals voor jezelf opkomen verliest.
Het is juist uitermate belangrijk om met collega's te overleggen over wat zij van de desbetreffende collega en het getoonde gedrag vinden. Pesten los je op in de groep, de groep bepaald welk gedrag wordt getolereerd en welk niet. Steun zoeken in de groep is daarmee dat wat echt helpt. In je uppie staand voor jezelf opkomen heeft in gegeven situatie het minste zin, want lokt alleen nieuw pestgedrag uit van de pester. Die denkt namelijk dan hzji het getoonde gedrag gewoon kan maken, dat jij je hoort aan te passen. Zo hoor je bijv. je plaats te kennen, als het om een manager gaat. Een gelijkwaardige collega zal negatief over je praten met anderen. Beter is als je zelf met de anderen spreekt, zodat die het verhaal van 2 kanten kunnen horen. Kortom, laat je nooit isoleren van de groep, en kies ook juist nooit voor zelfisolatie, dat is funest voor je plek in de groep. Dat is exact dat wat je tot makkelijk slachtoffer maakt. Het enige dat helpt is dan ook als anderen voor jou opkomen. Officiele functionarissen zullen dit zelden of nooit doen. Kennen ook vaak de pestende collega niet, je medecollega's wel. Misschien voelen die zich ook wel gepest door dezelfde persoon. En misschien weten zij een betere manier om met de bewuste persoon om te gaan, hebben ze een lumineuze tip. Ze weten ook tijdens een bijeekomst hoe jij je gekleineerd voelt bij bep opmerkingen en kunnen op de rem staan. Als je dat zelf in je uppie doet, ben je vaak lastig of lichtgeraakt. Kortom, terugroddelen is de beste manier om je plek in de groep te waarborgen. Levert in ieder geval meer begrip voor jouw positie en ervaring dan je mond houden. Wel graag met de nodige oprechtheid, anders wordt je zelf pester.
Erica
|
|
13
-
09
-
2013
|
10
:
12
uur
Ik herken de situatie zoals beschreven in dit artikel. Mijn functie werd zonder overleg en formalisering eenzijdig gewijzigd en ik werd veroordeeld tot het uitvoeren van taken op een dermate laag niveau dat mijn reputatie en credits van tafel werden geveegd. Gevolg was dusdanige spanningsklachten dat ik ziek werd. En waarom mijn leidinggevenden dat deden? Bedrijfspolitiek. Ik heb iedereen ingeschakeld in de omgeving, vertrouwenspersoon, OR, Arbo arts etc. Maar je doet er niets tegen. Een goede advocaat is nog het beste om achter de hand te houden. En dat heeft echt gewerkt.
Dicky
|
|
10
-
06
-
2015
|
19
:
46
uur
Ik heb het in het verleden zelf meegemaakt. Maar ik heb ze teruggepakt doordat er wat aan me gevraagd werd dat ik wat voor hen moest doen en ik zei lekker ''nee''!!!!!!. Dat waren ook collega's en onze baas vroeg aan me of ze iets van mij kunnen lenen uit de werkkast. mooi niet!!!!!!
Petra
|
|
1
-
07
-
2016
|
22
:
02
uur
Pesters kunnen zo gemeen subtiel zijn dat verder niemand het merkt. Ik ga bijna dagelijks met een rotgevoel naar huis door iets wat een collega tegen me zegt; maar dat is zó subtiel dat verder niemand er iets mee kan. Heb er met mijn manager over gesproken. Hij herkent het niet en ''kan het zich niet voorstellen''. Het is dus mijn probleem. Bij collega's probeer ik het niet eens; mijn pester is geliefd. Niemand zou het zien of mij snappen. De pesterijen gaan in gezelschap ook niet verder dan ''plagen'' (ook al voel ik me gekwetst, het valt onder plagerij''), maar het echte pesten doet ze altijd als er niemand in de buurt is.
Ik kan er op mijn werk geen kant mee op, ook een vertrouwenspersoon inschakelen zou niet werken. Het is allemaal net te ''klein'' om er iets groots van te kunnen maken. Ik pieker mezelf dag en slapeloze nacht rot om een weerwoord te vinden, iets slims te bedenken waarmee ik haar kan aftroeven of ontmaskeren. Maar het kost me alleen nachtrust....
