Vele Tinten Vergrijzing: onderzoek kan kansen verzilveren en gevaren afwenden
23 augustus 2013 -
Er zijn vele tinten vergrijzing. Positief is dat ouderen bijvoorbeeld sociaal kapitaal (ervaring, expertise) meebrengen. En hoewel de waarde van vergrijzing vaak niet in harde euro's uitgedrukt wordt, zoals bij hulp aan de kleinkinderen, is ze daarmee niet minder reëel. Verder is vergrijzing ook een groeimarkt die mogelijkheden biedt voor bedrijven in sectoren die producten en diensten leveren waarvan vooral ouderen gebruik maken - van kunstheupenfabrikant tot ontwikkelaar van gebruiksvriendelijke ICT.
Maar vergrijzing vormt tevens een serieuze bedreiging voor onze welvaart. Het zet de overheidsuitgaven onder druk, vooral door stijgende pensioenskosten en zorguitgaven. Inschatting is dat hierdoor in Europa, ceteris paribus, overheidsuitgaven gemiddeld met ruim vier procent van het BNP toenemen. Volgens recente prognoses wordt Nederland samen met Luxemburg en Slovenië het hardst geraakt, met een stijging van meer dan acht procent van het BNP. Dat blijkt uit de studie 'Shades of Graying: Research Tackling the Grand Challenge of Aging for Europe' die het Den Haag Centrum voor Strategische Studies gisteren publiceerde. Deze studie blikt vooruit op hoe vergrijzing onze samenleving zal beïnvloeden, en hoe onderzoek hierop in kan spelen.
Aanbevelingen
Onderzoek kan een belangrijke rol spelen voor overheden om de kansen die vergrijzing biedt te verzilveren en te helpen om in te spelen op problemen die het veroorzaakt. Deze studie formuleert drie aanbevelingen:
- Onderzoek moet de positieve effecten van vergrijzing beter in kaart brengen. Ouderen vertegenwoordigen een reservoir aan sociaal kapitaal en vergrijzing biedt ook economische kansen.
- Vergrijzing is een groeimarkt. Hier vroegtijdig op inspelen door onderzoek te stimuleren naar producten en diensten die van waarde zijn voor een groeiende groep ouderen, kan een 'first mover advantage' bieden.
- Er is meer onderzoek nodig naar de duurzaamheid van onze sociale welvaartsstaat. Onderzoek kan helpen om gerichte innovaties te ontwikkelen die medische kosten drukken, de arbeidsproductiviteit vergroten, en lange-termijn financiering van sociale zekerheid verzekeren.
Het continent kleurt grijs
Inzetten op strategisch onderzoek om met vergrijzing om te gaan is vooral van belang voor Europese overheden. Komende decennia kleurt het continent grijs. De verhouding van de groep van 65 en ouder ten opzichte van de beroepsbevolking (15-65) stijgt van ongeveer twintig procent nu, naar gemiddeld 40 procent in 2050. Dat komt enerzijds omdat we in Europa steeds minder kinderen krijgen, terwijl anderzijds de levensverwachting blijft stijgen. Dit is met name zo in Europa, maar geldt ook voor andere delen van de wereld. Zuidoost Aziatische landen als Zuid-Korea, Japan en China zien het aandeel van ouderen in de bevolking snel stijgen. In Europa wordt het vergrijzingseffect komende tijd nog eens versterkt doordat de 'babyboomers' met pensioen gaan.
