Leidinggevende belemmert werkplezier werknemers het meest
17 december 2012 -
Roddelende collega’s, liefdesrelaties op de werkvloer en collega’s die zich ten onrechte ziek melden; ze hebben over het algemeen weinig impact op het werkplezier van werknemers. Het is juist het gedrag van leidinggevenden dat het werkplezier van medewerkers beïnvloedt, en dat gedrag is wel eens ondermaats.
Dat blijkt uit onderzoek door Intomart GfK in opdracht van Grant Thornton naar integriteit en werkplezier onder werknemers van middelgrote organisaties.
Slecht voorbeeldgedrag
Vanuit het perspectief van integriteitsbeheersing zijn de uitkomsten van deze studie zorgelijk. Slecht (voorbeeld)-gedrag van de leidinggevende bevordert slecht gedrag van werknemers en belemmert effectief ingrijpen. In totaal 500 werknemers van middelgrote commerciële en non-profit organisaties werkten mee aan het onderzoek, waarin gedragscodes en de invloed daarvan op werkplezier centraal stonden. Uit het onderzoek komt naar voren dat collega’s over elkaar roddelen (87 procent), collega’s zich ten onrechte ziek melden (70 procent) en collega’s elkaar lang niet altijd op ongewenst gedrag aanspreken (53 procent). Hoewel deze factoren voor verbetering vatbaar zijn, beïnvloeden ze het werkplezier nauwelijks. Het is juist de leidinggevende die van grote invloed is op het werkplezier van werknemers binnen organisaties, en daarmee is het volgens de respondenten ondermaats gesteld. Leidinggevenden hebben geen goed gevoel voor wat de werknemer belangrijk vindt, zegt 58 procent van de werknemers. Ook geven ze onvoldoende blijk van waardering bij goed functioneren (51 procent) en vertonen ze niet altijd het juiste voorbeeldgedrag (53 procent).
Liefdesrelaties tussen collega’s in merendeel organisaties bespreekbaar
Een andere opvallende conclusie is dat 29 procent van de werknemers zegt dat ‘niet iedereen binnen de organisatie weet wat gewenst en ongewenst gedrag is’. Meer dan eenderde (38 procent) vindt dat de organisatie niet goed optreedt tegen ongewenst gedrag. Amoureuze verhoudingen tussen collega’s, die over het algemeen veel stof doen opwaaien, zijn in de meeste organisaties (59 procent) goed bespreekbaar.
Vanuit het perspectief van integriteitsbeheersing op de werkvloer zijn de uitkomsten van deze studie ‘zorgelijk’. Peter Schimmel, partner bij Grant Thornton Forensic Investigation & Services, zegt hierover: "Deze studie bevestigt de relatie tussen de rol van de leidinggevende en het werkplezier van de werknemer, en signaleert ook dat de kwaliteit van die rol ondermaats is. Juist het gedrag van de leiding vervult in de integriteitsbeheersing een sleutelrol. Werknemers hebben van nature de neiging zich te spiegelen aan het gedrag van leidinggevenden. Als de baas altijd te laat komt, knoeit met zijn kilometeradministratie of regels in het algemeen aan zijn laars lapt, dan wordt dat gedrag informeel tot norm verheven. Een leidinggevende kan dan niet meer gerechtvaardigd en geloofwaardig een ander op de formele norm aanspreken."
Leidinggevende vervult sleutelrol in voorkomen frauduleus gedrag
Leidinggevenden beseffen niet altijd hoe belangrijk het eigen gedrag is voor het welzijn van de organisatie. Vanuit het perspectief van fraudebeheersing blijkt de morele weerbaarheid van een organisatie direct afhankelijk te zijn van de toon die de leiding zet, de mate waarin die leiding doet wat zij zegt en de mate waarin de leiding authentieke aandacht - begrip en waardering - heeft voor werknemers. ‘Stout gedrag’ wordt niet gevoed door de gelegenheid daartoe, maar de behoefte en rechtvaardigheid om naar die gelegenheid op zoek te gaan.
Peter Schimmel: "Bijna iedere leidinggevende, ongeacht de grootte van de organisatie, leidt aan een zekere mate van zelfoverschatting. Hij of zij is in veel hogere mate aangewezen op zelfreflectie dan de niet-leidinggevende. Zelfreflectie is verre van objectief en neemt vaak af naarmate de positie langer wordt bekleed. Fouten worden gebagatelliseerd en successen overdreven; enig narcisme is de gemiddelde leidinggevende niet vreemd. U kwetsbaar opstellen is dan lastig. Toch vraagt de werkelijkheid om een leider die zich bewust is van zijn impact op de organisatie en interesse en waardering toont. Een leider die zich kwetsbaar durft op te stellen vraagt reflectie aan de werkvloer en handelt daarnaar. Succesvol integriteitsmanagement vergt dan ook een mensgerichte focus, waarbij leidinggevenden zich meer bewust worden van het belang van hun voorbeeldfunctie."
Aanbeveling vooral afkomstig van werknemer grote(re), commerciële organisatie
Het onderzoek maakt ook duidelijk dat de meeste werknemers (80 procent) met plezier naar het werk gaan. Dat geldt gemiddeld nog vaker voor de werknemer in de non-profit sector. Opvallend genoeg zijn het juist commerciële medewerkers uit grotere organisaties (250-750 werknemers) die vaker bereid zijn hun werkgever aan te bevelen aan derden.
Kritiek hebben de respondenten ook op hun eigen beloning. Slechts 36 procent van de non-profit-werknemers zegt een ‘passende beloning’ te krijgen, tegenover 47 procent van de werknemers in de commerciële sector.
