15 november 2012 -
Het werkvermogen van de Nederlandse werknemer ontwikkelt zich positief. In 2012 had dertien procent van de Nederlandse werknemers een matig of slecht werkvermogen. In 2011 en 2010 was dit respectievelijk veertien en zeventien procent. Ook voor nog werkende oudere werknemers geldt dat zij grotendeels een goed tot uitstekend werkvermogen hebben.
Er bestaan echter grote individuele verschillen als het gaat om de vraag of men daadwerkelijk gezond aan het werk kan blijven. Wil men investeren in duurzame inzetbaarheid van werknemers, het gezond aan het werk blijven, dan zal vooral maatwerk geleverd moeten worden Er is geen gemakkelijke remedie die ervoor zorgt dat het werkvermogen van elk individu goed blijft of verbetert. Langer gezond doorwerken vereist inzet van werkgever en werknemer.
Work Ability Index
In oktober 2012 heeft de tweede analyse plaats gevonden van de door stichting Blik op Werk verzamelde WAI data. De data zijn verzameld met de zogeheten Work Ability Index, een methode om te meten of werknemers lichamelijk en geestelijk in staat zijn hun werk te doen, nu en in de toekomst. De WAI is een wetenschappelijk onderbouwd instrument, afkomstig uit Finland. De totale database bestond ten tijde van de analyse uit ruim 135.000 ingevulde vragenlijsten. Blik op Werk verzamelt de data sinds januari 2010.
Leeftijd Er zijn veel factoren van invloed op de ontwikkeling van werkvermogen. Leeftijd is een belangrijke factor die werkvermogen negatief beïnvloedt, tenzij er interventies plaatsvinden die gericht zijn op behouden of verbeteren van werkvermogen. Vanaf het 40ste jaar zien we een grotere daling van het werkvermogen dan in de jaren daarvoor. Wellicht dat de stijging van de gemiddelde WAI score dan ook verklaard kan worden uit het feit dat de gemiddelde leeftijd van de respondenten in 2012 licht is gedaald ten opzichte van de voorgaande jaren.
Mannen en vrouwen
Uit de onderzochte data komt naar voren dat er een verschil bestaat tussen de ontwikkeling van werkvermogen van mannen en vrouwen. Het werkvermogen van mannen is ten opzichte van 2010 en 2011 verbeterd. Het werkvermogen van vrouwen is met name vanaf het 40ste jaar verbeterd.
Taken
Verschil in werkvermogen ontstaat ook door verschillen in taken. Zowel bij mannen als vrouwen is het werkvermogen van werknemers met voornamelijk geestelijk inspannende taken beter dan werknemers met vooral lichamelijk inspannende taken. De lijn ontwikkelt zich licht positief. Dit geldt ook voor werknemers met een combinatie van lichamelijk en geestelijk inspannende taken.
Opvallend is dat het werkvermogen van mannen met alleen lichamelijk inspannende taken zich sinds 2011 ook positief ontwikkelt. Bij vrouwen is deze lijn stabiel.
Soort dienstverband Opvallend is dat zowel mannen als vrouwen met tijdelijke dienstverbanden een hoger werkvermogen hebben dan medewerkers met vaste dienstverbanden. Het werkvermogen van uitzendkrachten ontwikkelt zich bij vrouwen sinds 2011 positief, bij mannen juist negatief. Van ZZP’ers zijn alleen bij de mannen voldoende data bekend. Sinds 2011 ontwikkelt het werkvermogen van deze groep zich licht positief.
Opleiding
Het opleidingsniveau beïnvloedt het werkvermogen bij zowel mannen als vrouwen. Hoe hoger de genoten opleiding (varieert van geen opleiding tot WO), hoe beter het werkvermogen. Al aan het begin van de loopbaan is het werkvermogen van hooggeschoolden beter dan van laaggeschoolden of ongeschoolden.
Sector
Het werkvermogen van werknemers verschilt per sector. In de sectoren waar over drie jaar data verzameld is, zien we in een aantal sectoren een stijgende lijn; het werkvermogen in 2012 is verbeterd ten opzichte van de vorige jaren. De sector onderwijs bevestigt dit beeld.
Sector bouw
Arbouw heeft de resultaten uit het PAGO onderzoek 2011 van 38.000 werknemers in de bouw geanalyseerd. Sinds 2005 is ook werkvermogen onderdeel van dit onderzoek. In 2011 heeft van de totale bouwpopulatie 2,9 procent een slecht werkvermogen en 14,9 procent een matig werkvermogen. Het werkvermogen van UTA personeel (uitvoerend, technisch en administratief personeel) is beter dan van het bouwplaatspersoneel. Ten opzichte van 2005 is er sprake van een lichte afname van het werkvermogen van de totale bouwpopulatie.
Samenvattend
Het werkvermogen van de werkende Nederlandse beroepsbevolking is in de afgelopen twee jaar licht gestegen. Dat betekent dat de kans op uitval licht is afgenomen. Met name bij de oudere werknemers verbetert het werkvermogen. De invloed van opleidingsniveau op het werkvermogen is de afgelopen jaren gelijk gebleven. Opvallend is de sector onderwijs; deze sector heeft over de afgelopen drie jaar een flinke stijging in het gemiddeld werkvermogen laten zien.
